ЧОЛЛАР - ТИМІР, ТОҒЫНҶЫЛАРЫ, ТІЗЕҢ, АЛТЫН
02.08.2016
Хабарлар
АСХЫС ПОСЁЛОКТА ИРТКЕН СУББОТАДА УЛУҒ ӰЛӰКӰН ПОЛҒАН. ХЫЗЫЛЧАР МАГИСТРАЛЬЫ ТИМІРЧОЛӋЫЛАР КӰНІН АНДА ТАНЫХТААН. ПАСТАҒЫЗЫН НА МЫНДАҒ ӰЛӰКӰН АСХЫС СТАНЦИЯДА ТАНЫХТАЛДЫ.
АНЗЫ ТИКТЕҢ НИМЕС. ХЫЗЫЛЧАР ТИМІР ЧОЛЫНЫҢ ХАКАСИЯДАҒЫ ПӦЛИИНДЕ 12 МУҢ АЗЫРА КІЗІ ТОҒЫНЧА. ЧЕ ӰЛӰКӰНГЕ ТИМНЕНІС ПІР ЧЫЛ АЗЫНАДОХ ПАРҒАН.
Асхыс станцияның тимір чол вокзалы, чоллар нааҷылалғаннар. Ідӧк Чиңіске чарыдылған хумартхы тас, олғаннарның 68 № школа-сады иптелгеннер.
Асхыс станцияньң тархыны ыраххы 1949 чылда пасталған, хаҷан Сталинск (Новокузнецк) - Ағбан - Асхыс - Абаза тимір чолы салылған. Наа чол Іскеркі Сибирь чирін Кузбасснаң піріктірген. Ағбанзар чолны тӧрт чыл аразына салары кӧрілген, че пӱдіріг тоғыс чылға тартыл парыбысхан. Чон, сидік оңдайларда тоғынған полза даа, прай кӱстерін салып тоғынған.
1950 чылда Ағбаннаң Асхыссар тимір чол азылған. Асхыстаң Абазазар чол соонаң на тузаланысха кирілген. 1957 чылның 5 декабрьында Кузбассар Абазадағы рудниктең Кузнецктегі металлургия заводынзар пастағы тимір рудазы читірілген. Аның соонаң Асхыс станция тиліп сыххан. Ол Хакасияның улуғ станцияларының пірсі полча. Пір суткада таарлығ паза чонны тартчаң 25 поезд иртче анҷа. Асхыс посёлоктың 80 % чуртағҷызы тимір чолда істенче.
Ӱлӱкӱн 68 № школа-садта тыхтағ тоғыстары апарған соонаң пасталған. Тиксі тыхтағ тоғызы апарылтыр. Школа-садтың директоры Алёна Александровна Терёхина иділген тоғыстаңар чоохтап пирген: «Пістің чылығ пирҷең трубалар, канализация нааӌылалған, пластик кӧзенектерін турғысханнар. Школаның тасты иптелген, бассейн пістің полған, че андар амғы тустағы наа тиріглер турғызылған. Суғны чылыдар оңдай пар».
Школа-садта 80 пала ӱгренчеттір, пасталығ класстарда паза садиксер 120 олған чӧрчеттір. Тимірчолҷыларның палалары анда ӱгренчелер. Таныхтирға кирек, мындағ хандыра школа-садта пастағызын поларға килісті. Андар палалар пір частығдаңох чӧрчеттірлер. Іҷе-пабалар палалары пу школа-садсар чӧрчеткеннеріне ӧрінчелер, олғаннарны кӱнде пис хати азырапчалар, олар бассейнде чӱс чӧрчелер, чахсы ӱгредіг пирілче. Амды, школа-садты нааҷылабысханда, уламох чахсы.
Тыхтағ тоғыстары соонаң школа-сад азыларына кӧп чон чыылған. Аарлығ аалӌылар Хакас Республиканың пазы Виктор Зимин, Ӧӧркі Чӧптің кнезі Владимир Штыгашев, Россия Хазна Думазының депутады Надежда Максимова, Хызылчар тимір чолының устағӌызы Владимир Рейнгардт полғаннар.
Школа-сад тасты-істінең уғаа иптіг. Ибіре ӧң-пазы порчолар ӧсчелер, ӱӱӌік тамаан одырт салтырлар. Нымахтарның матырлары-кӧклӧҷектер ибіркі чирні чазапчалар. Олғаннар ойнаӌаң ачых уғаа иптіг. Школа-садтың істінде, тізең, чарых кабинеттер.
Хызыл лентаны, школа-садты азып, Виктор Зимин, Надежда Максимова, Владимир Штыгашев паза Владимир Рейнгардт кискеннер. Школа-садтың директоры Алёна Александровна аалӌыларны иртірген. Пастағызын пасталығ школаның ӱзінӌі класс кабинедін кӧргеннер. Анда полған на партада глобус турған. Олғаннар тынанар комнатаны, бассейнні кӧргеннер. Хакас ибіҷек хыринда оларны кибірли айраннаң паза талғаннаң удурлааннар.
Хакасияның пазы Виктор Михайлович Зимин школа-сад азылғанынаң чонны алғыстаан: «Хызылчарның тимір чоллары мындағ сыйых ит пирді. Пу сыйых школаа чӧрчеткен олғаннарға, іӌе-пабаларға, аның тоғынҷыларына иділді. Улуғ алғызымны читірчем Владимир Гарольдович Рейнгардтха!»
Олғаннарның школа-садында ааллаан соонаң, В.М.Зимин паза В.Г.Рейнгардт хабарӌыларның сурығларына нандыр пиргеннер. Пастағы сурығ полған Виктор Михайловичке: «Хызылчар тимір чоллары Хакасияа социальнай паза экономика саринаң хайдағ полызығ пирче?»
Россияның тимір чоллар объекттеріне улуғ хайығ салчалар. Ол санда Хакасияа кӧп ниме пирче. Піс кӧрчебіс ниме иділ парған. Хызылчар тимір чоллары пістің республикаа улуғ хозым итче.
Виктор Михайлович 20 чыл азыра тимір чоллар тоғызында істенгем теен. Мындағ ӱлӱкӱн иртірілчеткені піске улуғ сыйых тіп таныхтаан ол.
Хызылчарның тимір чолларының устағ-пастаа мындағ ӱлӱкӱннерні аймах станцияларда иртіредір. Пӱӱл Хакас Республикада Тимірчолӌылар кӱнін таныхтирдаңар чарадығ алылған.
- Асхыс станцияда ӱлӱкӱнні иртірерінеңер ікі чыл мының алнында пӧгін алғабыс, - чоохтаан Владимир Рейнгардт. - Піс чонға тоғыс паза социальнай саринаң полызығ пирчебіс. Асхыс станцияда ӱлӱкӱн иртірері тиктең не пӧгілбеен. Тыхтағ тоғыстары иртірілгеннер. Асхыс станция турыстығ объект, чонға кӧп ниме пирче. Хакасияның устағ-пастаанаң піс чахсы палғалыс тутчабыс.
Тимірчолӌы профессияны чииттер аларға кӱстенчелер. Пілдістіг, анда чал ахчазы пӧзік. Сӧбірелерде ол тӧлдең тӧлге пиріліп одырча. Асхыс посёлокта музыка школазының туразы чоғыл осхас. Олғаннар Культура туразынзар ӱгренерге чӧрчелер. Че ӧрт ӱзірҷеңнернің полған туразы нинӌе-нинӌе чыл ээн турча одыр. «Піске ол тураның ээзінең чӧптезіглер апарарға кирек», - нандырған Виктор Михайлович.
Владимир Штыгашев, прай аймахтарның устағ-пастаан паза депутаттарны поездке одыртып, Писхамӌы саринзар пар килерге кирек теен. Асхыс аймаандағы тимір чолда ниме идерге киректелчеткенін кӧpiп, чуртасха кирерге.
Тимірчолӌылар кӱні Асхыс станцияның Культура туразының хыринда, стадионда таныхталған. Чонға ойыннар турғысханнар.
- Тимір чоллар пістің республикаа улуғ хозым итче паза чӧлег полча, - чоох тутхан В.М.Зимин. - Пу кӱннерде ле улуғ кирек иділген
- Пии аймаа ӧтіре хара тас чығҷаң орынзар тимір чол азылған. Миллионнар тонна хара тас тартылар. Кризиске састырбин, тоғыс апарчабыс, бюджетке ахча кірче. Асхыс станцияның чуртағӌыларын нааӌылалған олғаннарның школа-садынаң, вокзалнаң, стадионнаң алғыстапчам. 2017-2018 чылларда пӧкчең пӧгіннер ам даа пар. Ӱлӱкӱннең прайзын, часкалығ паза хазых полыңар! Хызылчарның тимірчолӌыларына улуғ алғыс!
Хакасия пазының сыйыхтары Хызылчар тимір чолларының иң чахсы тоғынҷыларына читірілген. Профессияда Хакасияның тилізіне улуғ хозым итчеткен тимірчолҷыларға Аарластығ пічіктер читірілген. «Хакасияның транспортының саблығ тоғынҷызы» ат электровоз машинизі А.Н.Коба, Ағбан тимір чол станцияның пастығы Д.В.Поляков алғаннар. Хакасия правительствозының Аарластығ пічии улуғ электромеханик А.А. Колесниковха, электромеханик А.И. Кучаковха, улуғ электромеханик Р.М.Маганаковха пирілген. Пасхаларына алғыстас пічіктерін читіргеннер.
- Аарлығ нанӌылар! - чоох тутхан Владимир Николаевич Штыгашев. - Піс пӱӱн прайзыбыс алғызыбыс читірчебіс Хызылчар
тимір чоллары устағҷыларына, алынҷа Владимир Рейнгардтха, Мында кӧп чоохталған тимір чоллардаңар. Чоллар тимір, тоғынӌылары, тізең, алтын! Аннаңар пілерге кирек. Прайзын Тимірчолӌылар ӱлӱкӱнінең алғыстапчам!
Хакасияның Ӧӧркі Чӧбінің Алғыстас пічиин, тоғыста пӧзік чидіглерге читчеткен ӱчӱн, Асхыс станцияның ведомственнай хадағның стрелогы В.М.Асочаков, Асхыс тимір чол станцияның пастығы В.И.Егоров паза пасхазы алған. Владимир Рейнгардт кӧп кізее Аарластығ пічіктер читірген, ӱлӱкӱннең прайзын алғыстаан.
Автор :
Елена САГАТАЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде