ХАКАС ЧОННЫҢ ПАСТАҒЫ СЪЕЗДІНІҢ 100 ЧЫЛЫНА - 100 АҒАС
24.10.2017
Хабарлар
Ирткен неделяда Ағбан пилтірі аймаандағы Чарков аалда 100 харағай хорбызы одыртылған. Ол хакас чонның пастағы съезді ирткенінең 100 чылына чарыдылған.
Харағай хорбыларын Чарков аалда одыртардаңар чарадығ пӱӱл «Хакас чонның этногенез сурығлары» тиксі Россияның наука-практикалығ конференциязының ікінҷі чардығында алылған. Пу наада, акция иртіріп, Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министрінің орынҷызы Нина Гавриловна Челтыгмашева паза Ағбан пилтірі аймааның пазы Елена Владимировна Егорова харағай хорбыларын одыртарында араласханнар. Ідӧк Ағбан пилтіріндегі «САМУР» чииттер организациязының устағҷызы Тамара Геннадьевна Сосновская паза организацияның кізілері пу акцияа хозылғаннар. Чарков аал чуртағҷылары, ӱгренҷілер, ӱгретчілер, аалның тархынында танығлығ кирек полчатханда, ӧткін араласханнар.
Хайди таныхтаан Нина Гавриловна, 1917 чылда Чарков аалда хакас чонның ікінҷі съезді иртірілген. Аннаңар пӱӱл 25 августта конференцияның ікінҷі чардығын мында иртірерге чарадығ алылған. Хайди піс пілчебіс, учёнай Степан Дмитриевич Майнагашевтің кӱстенізінең пістің чонға пурунғыдағы «хакас» атты айландырарға чӧп сығарылған. Ол Ӱстӱнзархы Сибирьдегі чоннар пір чон полчатханын паза оларның пурунғыда пір ат полғанын чарыт пирген. Ікінҷі съездте Степан Дмитриевич чӧп пирген хоостыра прай даа делегаттар пістің чонға пурунғы «хакас» атты айландырарға чаратханнар. Іди чоныбыс ол тустаң «хакас» адан сыххан.
Амғы туста Чарков аалда оргкомитет чыылиинда пу съездке чарыдылған кӱннердеңер пістің тӧллерге хайдағ оңдайнаң іс артыс саларынаңар сурығ турыбысхан. Чыылығда 100 ағас хорбызын одырт саларынаңар чарадығ алылған. Хайди кӧрчебіс, хакас чонның пастағы съезді ирткенінең 100 чыл ирткенін таныхтапчатханда, ідӧк 100 харағай хорбызы одыртылды. 18 октябрьда ӱгренҷілер паза аал чуртағҷылары, прайзы чыылызып, ағастарны одыртарында араласханнар. Пу ағастар, кӱс алынып, ӧңненерлер, пістің тӧлібіс ідӧк ӧзер. Олар пілерлер, хаҷан паза хайдағ танығлығ кирек хоостыра аалда аллея одыртылған.
Ағбан пилтірі аймааның пазы Елена Владимировна Егорова чоох тутхан:
- Мин пӱӱн сірернең хада мындағ танығлығ киректе араласчатханыма ӧрінчем. Пӱӱн полғаныңар ла республиканың тархынын пазарында араласча. Чарков аалда чиит ағастар тиктең не одыртылбады. Сірер, олғаннар, улуғ ӧс парзаңар, пу аллеяда мин дее ағас одыртхам тіп поғдархаснаң чоохтап поларзар. Экология паза Чииттер чылында сірер мындағ чапсых тоғыс иртірчезер, сизініңер, піс уғаа чахсы кирек итчебіс, ағастар одыртып, аалны ӧңнендірчебіс.
Ағастар, ӧзіп, ӧңненер ӱчӱн, піске ибіре сиден тударға кирек, анзын піс аал чӧбі пазы Галина Ивановна Дорохинанаң чӧптезіп пӧгербіс. Сірер, ағастар ӧссін тіп, мыннаң мындар оларның соонҷа кӧрерге кирексер. Амды ағастарыбыс пик паза сіліг ӧссіннер.
Чарков аал чӧбі пазы Галина Ивановна Дорохина чыылған чонны танығлығ киректе араласчатхан ӱчӱн алғыстаан. Пӱӱр пилтіріндегі лесничестваа 100 харағай хорбызын пиргені ӱчӱн улуғ алғызын читірген.
Аал чуртағҷылары паза ӱгренҷілер ағастарны аллеяа кӧрілген орынзар апарғаннар. Анда прай араласчылар харағай хорбыларын чалахай кӧңніліг одыртханнар.
Ізенчебіс, аал чуртағҷылары одыртылған харағайларны маннап ӧскірерлер. Тоғынчатхан аразында пулуттар кистінең кӱн сых килген. Чир-чайаан даа чахсы кирек итчеткеніне позының алғызын читірчеткенге тӧӧй полған.
Автор :
Наталья ТЮКПЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде