ЧОНҒА ЧУРТИР ИСТІГ ОҢДАЙЛАР ПИРЕРГЕ
14.11.2017
Хабарлар
Тоғыс чорығы Хакасияның пазы Виктор Зимин алында пирген чахығлары хайди толдырылғанын сыныхтирға тоғыс чорығынаң Ағбан пилтірі аймаанзар паза Харатас городсар чӧрген.
Ідӧк ол чорыхта араласханнар Хакасия пазы орынҷызының тоғызын толдырчатхан Валерий Марков, республиканың финанстар министрі Ирина Войнова, транспорт паза чол хонии министрі Александр Попов паза даа пасхазы.
ТАЗОБА ПИЛТІРІ ААЛ ЧӦБІНДЕ
Республика устағҷылары пастағызын Тазоба пилтірі аал чӧбіне кірчеткен Чапаев аалда полғаннар. Пастап аалдағы Культура туразы сыныхталған. Амды анда наа кірлес ит салтырлар, ол уғаа чалбах. Ідӧк ДК алнындағы ачых асфальтнаң чабылтыр, анда автомобильлер турғызар орын полар.
Пӱӱл аалдағы Мир, Тихая орамалардағы паза Тихий, Шолохов переулоктардағы чолларны тыхтирға республика бюджедінең читі миллион салковай позыдылған. Че ам даа 60 орамада чолларны тыхтирға кирек. Хайди Хакасия пазына Александр Попов чоохтаан, министерствоның специалисттері аал чӧбі администрациязынаң хада аалдағы прай орамаларны чахсыландырарға план тимнеп салғаннар.
- Ол план пис чылға кӧріл парған. Пазағы чылда толдырар тоғыстарға 31 миллион салковай киректелер, - теен Александр Попов.
Хакасияның пазы иң пастап аалның ӧӧн орамаларын асфальтнаң чаап саларға чахаан. Пасха орамаларны пастағы туста сайнаң чабарға, анаң ікі-ӱс чыл пазынаң анда асфальт-бетон тӧзирге. Ідӧк хайди даа прай орамаларда чазағ чӧрчеткеннерге тротуарлар ит саларға чахығ пирілген.
Республика устағҷызының сыныхтаанда ідӧк Чапаевтегі ФАП-ты нааҷылиры тудылча. Анда прай тоғыстарны пазағы чылның пастағы ӱс айында тоос салары планнаң кӧріл парған. Аның салтарында анда амбулатория-поликлиника службазы тоғынып пастир. Чапаев аалда сыныхтағ мероприятиелері тоозылчатханда, орындағы чуртағҷылар Виктор Зиминге алғыстас пічиин читіргеннер.
- Чуртазымда мин пастағызын на алғыстас пічиин сурыныснаң хада алдым. Уғаа чапсых полды чуртағҷыларның алғыстас сӧстерін хығырарға. Сурынысты Чапаев аалның матыр чуртағҷылары сағынып алғаннар. Мин мында халғанҷызын полғаннаң сығара ниме аалда иділ парды? Пастағы теесте - ДК-ның наа кірлезі паза аның алнында автомобильлер турғысчаң асфальт тӧзелген орын. ікінҷізі - аалның ӧӧн орамаларында чолларны тыхтап, оларда асфальт тӧзелгені. ідӧк аалның пасха орамаларын грейдер тӱзеткен, анда сай урылған. Мин транспорт министерствозына ӱс чыл аразына аалдағы прай 60 орамада чолларны сайнаң чаап саларға, анаң кӧӧлҷе асфальт тӧзирге чахығ пиргем. ідӧк прай орамаларда чазағ чӧрчеткеннерге, коляскалығ кізілерге иптіг чӧрерге тротуарлар ит саларға кирек полар. Чонға чуртир истіг оңдайлар пирерге кирек, - теен Хакасияның пазы.
Чорыхтың ікінҷі пункты полған Тазоба пилтірі аал. Анда чолларда ам тыхтағ тоғыстары апарылча. Ол пӧгіннерні толдырарға пӱӱл аал чӧбіне читі миллион салковай позыдылған. Ол ахчаның ікі миллионы
Маршал Жуковтың орамазын тыхтирына парған. Александр Поповтың чооғынаң, пазағы чылда пу орамадағы чол участогын тыхтап саларына 13 миллион салковай пирілер.
Виктор Зимин Тазоба пилтірі аал чӧбінің пазы Иван Сажиннең позының сағыстарынаң ӱлескен. Хайди Хакасия пазы таныхтаан, аал чӧбіне пу тоғыстардаң хыйа турарға чарабинча. Аал чӧбінің бюджедін алчатса, анда чоллар иптиріне ахча позыдарын кӧр саларға кирек. Оох тоғыстарға подрядчик табылбинчатса, муниципалитеттерге, пірігіп, подрядчик табарға кирек.
Иван Сажин регион устағҷызының чӧптерінең чарасхан.
ХАРАТАС - АҒБАННЫҢ СПУТНИГІ
Амды Харатассар чорых пасталча. Ағбан пилтірінең Харатассар паза М-54 федеральнай чоллар тегілек оңдайынаң иртісчелер. Анда республика устағҷыларын Харатастың устаа удурлаан. Ол орында городсар кірҷең хоза ӧӧн чол пӱдір салар пӧгін тудылча. Анда тоғыстар толдырарға ам даа 37 миллион салковай киректелче. Хайди чол иртерін схемада Харатас город администрация пазының тоғызын толдырчатхан Ольга Леонтьева кӧзіткен. Чолның полған на саринзар ікілер полоса полар, кӧрілген ахчаның 34 миллионы чол пӱдіриине хорадылар, ӱс миллион салковай - чолны чарыдарына.
Виктор Зимин пу пӱдіріг тоғыстарында город хайди аралазардаңар, хайдағ хозым идердеңер сурған. Ідӧк городтағы Космонавттар, Советскай, Менделеевтің орамаларында киректер хайди парчатханына ол хайығ айландырған. Ольга Леонтьева ахча чоғылына, чарғы чарадығларын толдырарына сылтанған, че прай хорадығларның пис процентін город аларға тимдезінеңер искірген. Хакасияның пазы 24 миллион салковай позыдарға чахығ пирген, 12 миллионны - пӱӱл, 12 миллионны - пазағы чылда. «Полызығ хайди даа полар, - теен Виктор Михайлович, - Харатас республика столицазының спутнигі полча нооза. Пастағы теесте піс чонның кирексіністерін толдырарбыс...»
Харатасха кірчеткен 9-ҷы посёлоксар Ольга Леонтьева Хакасия пазын таң ӧнетін хомай чолҷа апарған. Анда оймахтар толдыра. Поселокта ӱр ниместе асфальт тӧзелген микрорайонда тохтабысхабыс. Виктор Зиминні кӧп чуртағҷы удурлаан. Анда кӧп квартиралығ туралар аразы «Городская среда» программаҷа иптелтір. Олғаннарға ойнаҷаң сіліг площадка пӱдірілтір.
- Харатас хайдағ полғанын мин чахсы пілчем. Піс городты хайди даа ӧңнендірербіс. Киректелчеткен ахчаны тілирбіс, чоохтазығлар апарарбыс. Тӱрчедең Ағбандағы ТЭЦ Харатасха чылығ пирер. Трубопровод пӱдірерге инвестор пар, ол ағаа ікі миллиард салковай хорадарға тимде. Аны ол 9 - 18 чылға айландырып алар. Чуртағҷыларға чылығ пирілчеткен ӱчӱн пааларны кӧдірбеске республика полызар, - теен Виктор Зимин.
Орындағы чуртағҷылар чейліг самовар паза аймах ас-тамахтығ столзар аалҷыларны хығырғаннар. Ідӧк олар Хакасия пазынаң видеокамералар турғыс пирерге паза таарлағ тартчатхан машиналарны орамаларзар позытпасха сурынғаннар.
Харатастағы тағ-пӱдіріг тоғыстарына ӱгретчең техникумда директор Лариса Ващенко Хакасия пазына аудиторияларны, ӱр ниместе тыхталған актовай залны кӧзіткен. Угредіг кабинеттерінде наа оборудование турча. Хара тас тартчаң улуғ БелАЗ автомобильнең чӧрерге ӱгретчең кабина пір кабинетте полған. Андар Виктор Михайловичтi одыртханнар, че ол специалист одырзын теен. Анаң инструктор Михаил Сизов автомобиль хайди чӧрчеткенін кӧзіткен, алнындағы экранда парҷаң чолларны компьютер прай чахсы кӧзітче.
Пасха аудиторияда Хакасия пазы иң чахсы ӱгренчеткен студенттернең тоғасхан. Ол анда улуғ нимес чоох тутхан:
- Пу техникумда минің ағам тоғынған, анаң ол шахтада механик полған, шахтанаң устаан Илбек Ада чаада аралазып, полк командирінің орынҷызы полған. 1945 чылда Будапешт городтағы чаалазығларда чуртазын пир салған. Амды піс социальнай сурығларны ӱзӱрчебіс. Харатастағы чолларны тыхтирына чағынғы ікі чылда кӧп ахча позыдарбыс -24 миллион салковай, хоза 37 миллион пирерге Ольга Николаевнанаң чоохтас салдыбыс 1990 чылларда город изел сыххан, 14 муң тоғыс орнын чідірген Амды промышленность ӧсче, туризм, транспорт чӧрізі тиліпче. Сірер пӱдірігде, тағ тоғыстарында специалист поларзар. Піс чииттерге прай кирек нимелерні идербіс. Городты ӧңнендірербіс. Алымнардаңар кӧп чоохтар парча. Че пістің ам перинатальнай кін, имнег туразы, улуғ музей комплексі пар. Федеральнай кін піске чахсы хабас пирген. Піс чиит сӧбірелерге 12 муң чир участогын тикке пиргебіс. Мин сірерге тың ізенчем. Республикада Хакас чииттернің кӱнін тӧстеп аларға кирек, - теен Виктор Зимин.
Чорых Юбилейнай аллеяны кӧрерінең тоозылған. Анда мультфильмдегі осёлның паза ӱгӱнің скульптуралары турғызылтыр. Анда республика пазы олғаннарнаң хада сомға суурынған.
СӦС СОО: Хакасия пазының сыныхтағлығ тоғыс чорығының салтарларынаңар чоохтаза, таныхтирға кирек - прай толдырыл парған паза планға киріл парған тоғыстар орындағы чонның чуртас синін кӧдірер, аның чуртир оңдайларын чахсыландырар, истіг идер пӧгіннең иділчелер. Ідӧк Виктор Михайлович чииттернің алнындағы чуртазына кӧп хайығ салча. Пу тоғыстарға нинҷе дее ахча хорадылза, наа чоллар, орамалар пір дее чирзер парыбыспастар, мында халарлар, чуртағҷылар аннаң тӧреміл тузаланарлар. Ахча чидіспинчеткенде, іди кизекти дее тоғынзабыс, регионның экономиказы кӧӧлҷе кӧдірілер.
Автор :
Николай СУЛТРЕКОВ, Сомнар Максим АХПАШЕВТИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде