ЧООХЧЫЛ ААЛДАҒЫЛАРНЫҢ ӦРІНІЗІ
08.06.2018
Хабарлар
Танығлығ кӱн. Шира аймаандағы Чоохчыл аал чуртағӌылары наа школа азыларын чидікпин сағааннар. Амды оларның сағыстары толды.
ШКОЛА ТОЙЫ
Ӱгредіг чылы тоозыл парған даа полза, Чоохчыл аалдағыларға ӱгредіг пайрамы ам на пасталча. Пу неделяда саблығ хайҷы Семён Прокопьевич Кадышевтің чир-суғҷылары наа школа тойын таныхтадылар. 20 палаа кӧріл парған пасталығ школа аалдағыларға паза оларның аалҷыларына ізиин асты.
Чоохчылдағы иргі школа 1928 чылдох пӱдірілген ағас турада орныххан полған. Илееде иргіленіп, изел сыххан тура ӱгредіг киреен апарар кирексіністерге тиксі нандырбиныбысхан. Аннаңар ирткен чылда 16 октябрьда Хакасия правительствозы Чоохчыл аалда наа школа пӱдірердеңер чарадығ алған. Ол тустаң сығара пір чыл даа иртпеен, пӱӱн, тізең, прай пӱдіріг тоғыстары иділ парған, школа ӱгредіг киреене тимде. Че амды ағаа ӱгренҷілерін чайғы тынағ кӱннерінең сағирға килізер. Олғаннар наа парталар кистінзер одырар тусты ідӧк чидікпин сағирлар, неке.
Пайрамнығ мероприятиеде Хакасия пазы Виктор Зимин, республиканың ӱгредіг паза наука министрі Лариса Гимазутина, Шира аймааның устағҷызы Сергей Зайцев араласханнар.
- Аал чуртапча, хаҷан анда школа пар. Сірернің аалыңар пасха ааллардаң асча тиирге чарир. Ол арығ паза сіліг. Наа пӱдіріглер кӧрчем. Ол, тізең, чахсы чуртасха тартылчатханнар парын таныхтапча. Школаа чӧргелек палалар кӧп, анзы таңдағы чуртасха ізеніс пирче. Амды, школа парда, чуртас таа хайнир. 1 сентябрьда мында школаа чӧргелек олганнарға группа азылар. Анда оларны школаа тимнирлер. Мин сірерні пу танығлығ кӱннең алғыстапчам! Часка паза ӧңненіс алғапчам! - аал чуртағҷыларынзар республика пазы Виктор Зимин айланган.
Чоохчылдағы пасталығ школа Тоғызаастағы ортымах школаның филиалы полча. Аның пӱдіриине тиксі 30 миллион салковайға чағын хорадылған. Олох ахчаа школаа наа нимелер алылған: техника, мебель, ӱгредіг пособиелері. Прай ол ис-пай амды школаны чазапча. Ол, улуғ даа полбаза, уғаа чарых паза истіг. Школада прай кирек оборудованиеліг тӧрт класс орныхча, ағаа хоза, пір класс школа алнындағы олганнарға кӧріл парған. Ӱгренҷілерні азыраҷаң орын парох, мындох хости палаларның хынчатхан спорт залы. Пір сӧснең, школада ӱгредіг киреене киректелчеткен прай оңдайлар пар.
- Ол городтағы школалардаң пір дее пасхалалбинча, - тіпче школа директоры Елена Бехер.
- Мындағ кічіг аалға ол ӧӧн тура полар. Наа школа сіліг кӧрімінең тиксі аалны чазапча.
Таныхтирға кирек, пӱдіріг киреенең Ағбандағы «СИНОДЕ-КОР» ООО пӱдіріг организациязы айғасхан. Елена Александровнаның чооғынаң, пӱдірігҷілер чахсы тоғынғаннар, иртеннең пӱлеске теере тоғыс парҷаң.
ПРАЙ САРИНАҢ АРТЫХ
- Наа школа пӱдіріл парғанына ӧрінчем, - тіпче аал чуртағҷызы Лена Дьяконова. - Ол уғаа ӧкерек паза истіг. Палаларға анда ӱгренерге чахсы полар. Сағынчам, мындағ школада олар улам на чахсы ӱгренерлер.
Наа школа азылғанына тиксі аал чуртағҷылары ӧрінче. Анзын пайрамға чыылысхан чон киречілеен. Че улам на часкалығ полғаннар ӱгренҷілер.
- Наа школа кӧңніме тың кiрче. Анда спорт залы пар, ол улам на мині ӧріндірче. Пӱӱнӧк анда ойнирға тимдебін, - тіпче 3 класстағы оолағас. Сах андох аның сӧстеріне пасха палалар хозылчалар. Кем-де наа парталарны таныхтапча, кем-де улуғ кӧзенектерге махтанча. Прайзы школаа чӧпсінче. Кичеевтер хызыҷағы Ленаҷах пӱӱл сентябрьда 1-ғы классха парар. Ол школаа чӧріп пастирын хаҷанох сағаан полған, че наа школа пӱдіріл парғанда, ӱгренер кӧңні уламох кӧдірілген. Хайди ол таныхтаан, наа школа аны кӧп нимее ӱгредер. Анзынаң чараспин пол полбас.
- Иргі школада хысхыда соох полҷаң, уроктарда тонанҷыхтыг одырарға килісчең, уғаа изі чох полҷаң, - сағысха кирче 7 класс ӱгренҷізі Таня Котюшева. - Наа школа, тізең, прай саринаң чахсы. Мында спорт залы пар, піс, пасталығ класстарда ӱгренчеткенде, физкультура уроктарында коридорда ойнаҷаң полғабыс. Класстар даа мында уғаа сіліглер. Иргі школада доскада ниме пасханы кӧрінмеҷең дее, амды олаңай доскадаң пасха интерактивнай доска пар. Мин мындағ школада ӧрініснең хатап ӱгренерҷікпін.
Таныхтирға кирек, аалда 70 олған саналча, оларның 18-зі - школаа чӧргелек пала. Чоохчылдағы пасталығ школада 28 олған ӱгренче: 20 пала пасталығ школа ӱгренҷізі полза, сигізі - школа алнындагы ӱгредігні алчатхан пала 32 олған, тізең, Тоғызаастағы ортымах школазар чӧрче. Итсе-де, Чоохчылдағы иргі школа чабылып, наазы пӱдіріліп пастаанда, пасталығ класстағы ӱгренҷілерге дее хонҷых аалзар ӱгренерге чӧрерге килісчең. Аннаңар наа школа ізиин асханына кічіглер улам на ӧрінчелер.
АЙАСТЫҒОХ
«Кӱскӱзін не мында иргі школа турған, амды аның орнында наа сіліг тура турча. Киртінҷее чоғыл», - пу сӧстерні аал чуртағҷыларынаң удаа истерге киліскен. Прайзы даа олар ӧріністерінен ӱлескеннер, че олох туста иргі школаа айапчатханнар.
- Наа школа пӱдір пиргені уғаа ӧріністіг. Аны ӱр сағаабыс. Че иргі школаны изепчеткенде, чӱреем тың сыстаан, - тіпче Матрёна Кокова. Матрёна Ивановнаны піліп аларга чарир. Пу аалда ол ӱр тус чуртап салған. 30 чыл азыра школада істенген. Ол аның ікінҷі туразы полған тізе, пір дее саба полбас. Нинҷе чыл ол аны арығда тутхан, хайраллаан. Аннаңар ол школа ағаа аарлығ полған.
Шира аймааның улуғлар чӧбінің кнезі Николай Абдин, чонзар айланганда, ідӧк чӱрексіністерінең ӱлескен:
- Кӧп ниме чоохтирым килче, че чӱреем ачыпча. 56 чыл мының алнында мин мында 8 класс тоосхам. Андох минің ікі харындазым ӱгренген. Амға теере ӱгретчілерібісті сағыста ал чӧрчебіс. Амды ол школа чоғыл.
Иргі школаны пасха даа чуртагҷыларға, ӧӧнінде улуғ частығларга, айастығ полған. Ол оларның олған тузын киречілеен нооза. Че тус парча, чуртас алысча. Аннаңар оларны наа школаа ӧрінминчелер тіп пыролирға чарабас. Анзы андағ нимес. Хайди Николай Абдин таныхтаан, ол пӱӱнгі олганнарға атархапча, андағ чахсы школада кем дее ӱгренерге хынар.
- Ӱгреніңер чахсы. Пілістіг кізілерге хаҷан даа чол азых поладыр, - олганнарға алғаан ол.
Амды иргі школаның орнында спорт площадказы орныхча. Аннаңар ол орын школа даа чох ээн турбас. Анда олған-узахтың чалахай ойыннары паза хатхы-кӱлкізі хаҷан даа полар. Сизінгенде, школа пайрамында кічіг палалығ чиит іҷелер илееде полған. Анзы аалның таңдағызы парын киречілепче.
Таныхтирға кирек, халғанҷы тоғыс чыл аразына республикада 14 наа школа пӱдіріл парған, ол санда пис ӱгретчі туразы. Ағаа хоза Ағбанда улуғ школа пӱдірілче. Ол 1000 орынга кӧріл парған.
Автор :
Екатерина ИНДЫГАШЕБА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде