НИМЕДІР ОЛ «НАА ЧУРТАС»?
20.03.2020
Хабарлар
Культура. «Читіген» театрда «Наа Чурт ас» ойынның премьеразы иртті
Амғы театр сезоны республикада танығлығ. Халғанҷы туста хакас театрларның репертуарын орындағы драматургтарның пьесаларынҷа турғызылған ойыннар пайытчалар. Пылтыр октябрьда режиссёр Баатр Колаев драматург Александр Котожековтың «Чанар Хус» чайаачы тоғызынҷа спектакль чайаан. Пӱӱл февральда Хакас драма театрында «Сабир паза Сабира» ойынның премьеразы иртті. Ол Илья Топоевтің пьесазынҷа турғызылған. Пу кӱннерде, тізең, чииттер ӧріндірділер. «Читіген» театрның чиит режиссёры Каскар Чаптыков «Наа Чурт ас» («Эволюция») кӱлкістіг спектакльнаң кӧрігҷілерні таныстырған. Пьесаның авторы - Алексей Сагатаев. Олох ӧӧн рольны толдырча.
Ойынның полтазы мындағ. Назарның (Валерий Топоев) сӧбірезінде улуғ ӧрініс. Тун оолғы Исай (Алексей Сагатаев), Томсктағы имҷілер институдын тоозып, айланарға кирек. Назар ізенче, оолғы паба-іҷезіне хабазар, Каскар туңмазына чахсы кӧзідім полар. Итсе-де, Исай кічігдең пасхаҷыл пала полған. Олғаннарнаң ойнир орнына кинделер ле хығырҷаң, мал-хусха хаҷан даа айаҷаң. Каскар пасха оңдайлығ. Ол, хойны соғып, аның теерізін сойып, 40 минутаа хайыныбысча. Тӱрчедең пабазы чіли чарым час аразына маңнан турар.
Че Исай ибзер читкенде, таңнастығ кирек сығыс килче. Ӧӧн матыр, халғанҷы алты ай аразына вегетарианец полып, амды ит чібинче. Аның кӧрізінең, малның даа, хурт-хоостың даа худы пар, аннаңар прай тіріг нимені улуғлирға кирек. Назар - фермер, ол прай чуртазын аал хониинаң айғасча. Тана ипчізінең (Вероника Ивандаева) мал тудып чуртапчалар. Аннаңар ирепчее тун оолғының чоохтарын истерге чапсых. Ағаа хоза Исай, институтта іскеркі имнег киреенең айғазып, ӱгредиин Индияда узарадарға пӧгінче. Хайди полҷаң? Пала вузта алты чыл ӱгренді. Олар аны чылда пір хати кӧрҷеңнер. Индиязар пис чылға парыбысса, ибдегілер аннаң хаҷан тоғазарлар? Пабазы ах-тик, іҷезі дее сағысха тӱзібісче.
Матырларның хылынчатханын кӧрерге хынығ. Че ойын пазында спектакльда амғы тустың ағырсымнығ сурығлары кӧдірілчелер. Чуртас оңдайлары сынап Назар, оолғын таныбас иде алысчалар. Паба-іҷелерге палаларынаң хада пілізіп аларға сидік. Пала вегетарианец полчатханы хайтпас, ол пасха киртініске кір парыбысса чи? Алай Интернет пастыра террористтерге алаахтырт салза? Андағ кӧзідімнер кӧп. МГУ-ның студенті Варвара Караулова тӧрт пасха хан тілінең чоохтасча, школада даа, вузта даа чахсы ӱгренген. 2015 чылда, тізең, ибдең тизіп, сала ла террористтерге пірік парбаан. Варвара ӱс чыл чарым харибде одырған. Ағаа 24 ле час, хыстың таңдағызы пар ба?
Ідӧк режиссер спектакльда кибірлер хайраллир сурығны турғысча. Прайзыбыс медитациянаң айғассабыс, кем, От инені азырап, Ӧӧркі чайааннарға алғыс читірер? Олох туста кізі чуртастаң халбасха кирек. Режиссерның таниинаң, сӧбірее ле ізенерге халча. Ол чуртас ӧзені полча. Ирепчі, ынағ чуртап, палаларын паарсаста ӧскірзе, тӧллер палғалызы ӱзілбес.
31 частығ Каскар Чаптыков чарых ойын турғызыбысхан. Аны кӧріп, кізі сынап тынанып алча, сағыссыратчатхан сағыстардаңар ундутча. Спектакльның пір ле сценазынаң чараспаам. Назарнаң Каскар ӧӧн матырны мал соғарға кӱстепчелер. Исай, інектің мойнын хыйыбызып, тал парча. Пу сцена соонда ол пабазынаң паза туңмазынаң ідӧк ле чахсы истіп, алаң асча чоохтасча. Чуртаста андағ ниме полған полза, постаң оол, ибдең сах андох парыбызып, сӧбірезінең палғалыс тутпасчых. Че режиссерның позының кӧрізі.
Таныхтирға кирек, «Наа Чурт ас» Каскар Чаптыковтың пастағы улуғ тоғызы. Алында чир-суғҷыбыс «Читіген» театрда олғаннарға нымахтар турғысчаң. Ол чайаан «Пираттың чазырылған ис-пайы» паза «Хорғыстығ нимес нымах, алай Кічіг Чилбіген» ойыннарны кічіглер хынып кӧрчелер. Алексей Сагатаевтің пьесазынаң чиит режиссер пылтыр тоғынарға пастаан, спектакльның эскизін «Ах иб» регионнар аразындағы театр фестивальында кӧзідерге маңнанған. Андада критиктер Каскар Геннадьевичке кӧп тузалығ чӧп пиргеннер. Сизінгенде, режиссер оларнаң тузалантыр.
Ойында аалдағы улустың оңдайы чахсы кӧзіділгені кӧңніме кірген. Кӧрігҷілерні ідӧк чиит артисттер Алина Майнашева, Сергей Чепсараков, Юлия Тайдынова чайаачыларынаң ӧріндіргеннер. Спектакльның ады - «Наа Чурт ас». Режиссерның таниинаң, іди «эволюция» сӧс тілбестелче. Сынап «наа чурт ас» нимені таныхтапчатханын піліп аларға сағынчатсаңар, ойынны кӧрерге парыңар.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде