ПОС ЧИРІНЕ, ТІЛІНЕ ХЫНЫС КӦП САҒЫС ТӦРІТЧЕ
11.04.2018
Хабарлар
Чайаачы клуб. «Хабар» газетаның редакциязы хаҷаннаң сағыста ал чӧрчеткен проектін чуртасха кирді.
АНЫҢ ПАСТАҒҶЫЗЫ ПОЛАРЫНА ӰЛӰС ТӰСКЕН ПИСАТЕЛЬ ПАЗА ХАБАРҶЫ АНАТОЛИЙ СУЛТРЕКОВХА. АҒБАН ГОРОДТАҒЫ ХАКАС ПІРІГІСТЕРІНІҢ ТОҒЫНҶЫЛАРЫ ЧАЙААЧЫ УСТЫҢ ТЕЕСТЕГІ КНИГАЗЫНАҢАР ЧООХ АПАРАРҒА РЕДАКЦИЯЗАР ЧЫЫЛЫСХАННАР.
ТОҒАЗЫҒНЫ АСХАН «ХАБАР» ГАЗЕТАНЫҢ ӦӦН РЕДАКТОРЫ РАДИОН СУНЧУГАШЕВ. УСТАҒҶЫ КІЗІ, ААЛҶЫЛАРНЫ АЛҒЫСТАП, НАА ПАСТАҒНЫҢ ПӦГІННЕРІН ЧАРЫТ ПИРГЕН.
«Хабар» газетаның хойнында «Чиит тус», «Хола пырғыҷах», «Ноға-ноғаҷахтар» сыхчалар. «Таң солбаны» литература страницазы парох. Хакас тілінең пик палғалыстығ учреждениелернің специалисттерін підиӧк чыып, тиксі хакас тілінің, аймах чайаачы тоғыстарның паза газетаның тилізін ӱзӱрер пӧгін пар. Кӧзідімге, «Ноға-ноғаҷахтар» паза «Хола пырғыҷах» хоза сығарыстардаңар олған садтарындағы воспитательлерні паза школадағы ӱгретчілерні редакциязар хығырып, чоох алызарға. Оларға газета тоғынҷыларына чӧптер пирер оңдай полар. Литература страницазынаңар чоохтазарға Хакасияның поэт-писательлері кил турарҷыхтар. Че пӱӱнгі хада тоғынчатхан арғызыбыстың ӱр ниместе чарыхха сыххан книгазынаңар сағыс-кӧрістернең ӱлезерге чаратхабыс, - таныхтаан чооғында «Хабар» газетаның ӧӧн редакторы Радион Сунчугашев.
Анатолий Султрековтың наа книгазы «Кӧӧленіс кӧглері» адалча. Хакас книга издательствозының паза республиканың ӱгредігні тилітчең институттың тоғынҷылары Зоя Султрекова, Нина Толмашова паза Мария Арчимаева чоох тудар алнында «Чыллар табырах хайылча» сарынны тиктең не толдырбааннар. Валентина Шулбаеваның пу кибелізі чоныбыс хынчатхан сарынға айлан парғаннаңар Анатолий Егорович книгазында толдыразынаң чарытча. «Акунның ыры» сабға хайди сыхханнаңар пу чыындыда хығырып аларға чарир. «Минің пӧгінімде хығырығҷаа 17 хакас сарынның ӱлӱзінеңер чоохтап пирері полча. «Кӧӧленіс кӧглері» книгада 10 сарыннаңар пазыл парған. Аннаңар анда ідӧк «пастағы чардых» тіп таныхтап салғам, ікінҷі чардығы полар ла», - чоохтаан автор.
Хакасияның ӱгредіг паза наука министерствозы адынаң писательге алғыстас состерін читірерге национальнай пӧліктің чиит специализі Александр Сербигешев кил парған. «Пӱӱн пу тоғысха сыхханнаң пастағы ла кӱні полча», - теен ол. Піс ағаа мыннаң мындар тоғызы чахсы ла парзын тіп алғапчабыс. Паза «Хабар» газета редакциязында иртіріл турар пасха даа чыылығ-тоғазығларда ӧткін аралазар тіп ізенчебіс.
Пу тоғазығда Мария Арчимаеваның чооғы кӧңніме тың кірген. «Диссертация тоғызын пасчатханда, мағаа кӧп палалығ сӧбірелернең удаа тоғазарға килісчең. Пірсінде пір іҷеден хайди сірер пу син паланы прайзын чахсы оңдайлығ ӧскірчезер тіп сурғам. Ол мағаа піди нандырған: «Минің сіліг ӧдігімні прайзы кӧрче, че хайди ол хысчатханын пірдеезі пілбинче».
Ана пу чоохты Мария Сергеевна Анатолий Султрековтың тоғызына уғаа чахсы килістірібіскен. Піс, хығырығҷылар, аның книгалары хайди пазылчатханын сынап пілбинчебіс.
Чарыхха сых парзалар ла, хоос сӧстерінең ӧкерсінчебіс, морсынчабыс. Пылтыр Анатолий Султреков, «Хабар» газета редакциязының устағ-пастаа хабазиинаң Николай Доможаковтың адынаң литература сыйиина турысхан. «Ол ахчаа «Кӧӧленіс кӧглері» книга сығарыл парған», - чазыдын чоохтаан чайаачы ус. Пу книга ідӧк тасты кӧрімінең кізі хайиин тартча. Газета сомҷызы Максим Ахпашевтің ол сомын чыылығ араласчылары пӧзік паалааннар.
Паза тоғазығда ХакНИИЯЛИ-ның ученайлары араласханнар. Олар, тізең, писательнің наа тоғызында аның пасчатхан оңдайына хайығ айландырғаннар. «Анатолий Султрековтың прай даа книгалары піске, тіл паза литература істезігҷілеріне, наа кӧстеглер пирчелер. Аның тілі уғаа пай, сағызы тирең. «Кӧӧленіс кӧглері» книга ідӧк ӱгретчілерге, ӱгренҷілерге тузалығ полар тіп сағынчабыс», - таныхтааннар ученайлар.
Анатолий Егорович Султреков уламох чахсы кӧзідім полча Хакасияның пасха поэт- писательлеріне. Пӱӱнгі кӱнде Хакасияда ол иң кӧп книга сығарчатхан автор полча. Писательлер пірігізінің кнезі Альбина Курбижекова аны, хормачыланып, кӧп палалығ іҷенең тиңнестірген. «Пазып пілчеткенде, ноо паспас!» - таныхтаан ол.
«Кӧӧленіс кӧглері» книгада сынап кӧп тузалығ ниме таап аларға чарир. Кӧзідімге, Ағбандағы «Орлёнок» олған паркында хаҷан-да кӧл полғанын улуғлар ла пілчелер, неке. Анзынаңар «Кӧӧленіс кӧӧ» чардыхта хығырып аларға чарир. Автор анда «Ах хазың» кибелістің сӧстерін пасхан Ольга Иптышеваның чайаачы омазынаңар паза чуртас чолынаңар пасча. Паза чапсых піліп аларға саблығ артист Юрий Топоевтің сарыннар пасханын. Піс аны хормачы оңдайлығ кізі чіли пілҷеңміс. Че пу книгада аның саңай пасха сари чарыдылча. Чир-сууна хынызы аның чӱреен тың тибіреткен. Іди «Чирім минің, чоным минің» сарын тӧреен.
Хайди піс сизінчебіс, пірее ӱлӱкӱнде сарыннар сарнирға киректелзе, оларны, ӧнетін чыындыларны кӧрбин, пірдеезі толдыр полбинча. Сӧбіредегі дее пайрамнарда, паза ла хабынза, хакас сарыннарының сӧстерін таппин халчабыс. Аннаңар «Хабар» газета редакциязында ирткен чыылығның араласчылары Анатолий Султрековха «Кӧӧленіс кӧглері» книганың ікінҷі чардығында ӱлӱстері чарыдылған сарыннарның сӧстерін паза кӧӧн хада сығарза, чахсы поларҷых тіп сағыстарынаң ӱлескеннер. Паза аалҷылар «Хабар» газета редакциязына улуғ алғыс читіргеннер. Саңай пос тілінең чоох алызарға прайзының кӧңніне кірген. Теестегі андағ чыылығны чидікпин сағирбыс тееннер олар.
Автор :
Александра СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде