ААЛ ХОНИИНДАҒЫЛАРҒА ХАБАЗАРЫ - ӦӦН КӦСТЕГ
19.03.2019
Хабарлар
Наа Ӧӧркі Чӧп. Пӱӱнгі сығарыста Хакас Республиканың Ӧӧркі Чӧбінің наа хығыртииның аал хонии политиказынча, ас-тамахча паза чирнең тузаланарынҷа комитет кнезі Пётр Иванович Ворониннең чоохтасчабыс.
ПАСТАП ШКОЛА ПАЗА САМОЛЕТТАР
Пётр Ивановичтің олған тузы аалда чуртаан пасха оолахтарниох чіли ирткен. Ол ідӧк ибдегі малларны кӧрчең. Улуғларынаң хада от тоғызына чӧрчең. Пос туста, тізең, хонҷых палаларнаң хада хысхызын коньки-саналығ чылчаң, чайғызын футбол ойначаң.
Шира аймаандағы Азах Сӧӧт аалда чуртаан Ворониннер сӧбірезінде ӱс пала ӧскен. Прайзы ооллар. Пётр - ортыны.
- Улуғ аҷам Тюменьде, андох тоғынча. Мин паза кічіг туңмам Ағбанда чурттығбыс, - чоохтаан Пётр Воронин.
Сӧбіре пазы «Скотопром» совхозта істенген, хада хонғаны андох бухгалтер полған. Ачырғасха, оолахтарның іҷезі чуртастаң ирте парыбысхан. Паба кізее оларны чалғызан ӧскірерге киліскен.
Азах Сӧӧтте 8 классха читіре ӱгреніп, Пётр Воронин Ширазар парыбысхан. Ол анда пабазының пиҷезінде чуртаан, аймах кініндегі 5 № школада ӱгренген.
- 10 класс соонаң мин Хызылчардағы имӌілер институдынзар кіріп алғам. Анда чарым чылча ӱгренгем. Кӧңніме кірбеен, аннаңар ибзер айланғам. Пілдістіг, пабам матап хырысхан. Мин анаң совхозта тоғын сыххам, - чазыдынаң ӱлескен Пётр Иванович.
Че, чазы чидіп, Пётр кӱскӱде армияа хабылған. Полған ол 1972 чылда. Пастап аны Алтай крайындағы Рубцовск городсар апарыбысханнар. Службаның ӱгредігліг чардығын ол авиацияның кічіг специалисттерінің школазында («ШМАС») ирткен. Чарым чыл пазынаң, тізең, Харьковтағы летчиктернің пӧзік училищезінзер ызылған. Хакас оол службазын авиация механигі полып узаратхан. Аның пӧгіні самолеттарны тыхтиры паза оларның учуғысха тимненізін сыныхтиры полған. Училищенің самолеттар учухчаң чирі Пирятин городтаң ырах нимес Пирятин аймаанда орныххан. Таныхтирға кирек, ана ол городты Илбек Ада чаа тузында Хакасияда тӧстелген 309-ҷы Хызыл знамя дивизиязы ыырҷыдаң арачылаан! Пётр Иванович анда служба ирткеніне ам даа поғдархапча.
Армия соонаң Пётр Воронин Новосибирсктегі кооператив садииның институдынзар ӱгренерге кіріп алған. Ол сананыс паза экономика факультедінің студенті полыбысхан. Анда ӱгренчеткенде, ипчізіне тоғас парған. Пір группадағы Иринанаң хада олар 4-чі курста хоных тӧстееннер. Пір чыл пазынаң, 1979 чылда, Ворониннернің оолағас тӧреен. Чиит іҷе-паба тун паланы Денис адап салғаннар. Олох чыл олар диплом алып алғаннар.
АНАҢ РАБКООП ПАЗА БАНК
- Институт соонаң мині Ағбан пилтірі аймаанзар ызыбысханнар. Райковтар аалында орныхчатхан рабкооп кнезінің орынӌызына турғызылғам. Че анда ӱр тоғынарға маңнанмаам. Пірсінде піссер Асхыс аймаандағы потребсоюзтың кнезі Данил Васильевич Коков килген. Анаң мині Асхыссар тоғынарға парарға чӧптеен. Мин ынабысхам, - аннаң андар чооғын узаратхан Пётр Иванович.
26 частығ Пётр Воронин Асхыс аймаандағы потребсоюзтың Калининнің адынаң тоғысчы кооперативінің (рабкооп) кнезі полыбысхан. Ол туста Калининнің адынаң совхоз аймахта иң улуғ хоныхха саналчаң. Анда 7 ферма тоғынчаң, полғанында ла 2-3 садығ туразы! Пётр Ивановичтің хайиинда 18 садығ туразы паза ӱс автолавка полчаң. Сидік полған, че чиит устағҷы тоғызына чахсы сыданҷаң. Ол анда іди пис чыл істенген.
Соонаң Пётр Ивановичті Асхыс аймаандағы чонға быт полызығларын пирҷең устаныстың пастығына турғыс салғаннар. Пу даа тоғыста ол позын чахсы саринаң кӧзіткен. Тиктең нимес анаң аны Хакас облазының чонға быт полызығларын пирҷең устаныстың пастых орынҷызына алып алғаннар. 1989 чылда, тізең, Пётр Воронин пу устаныстың пастығы пол парған. Ол анда 1992 чылға теере тоғынған.
Хазнада алызығлар полып, быт полызығларын пирҷең устаныс идінчектер холына пиріл парған. Хакасияда наа структуралар тӧстел сыхханнар. П.И.Воронинге, Хакасияда республиканың ис-пай чыындызын тӧстеп, аннаң устирға чахығ пирілген. Пілдістіг, ол уғаа нандырығлығ тоғыс. Прай ниме пастағызын на иділче. Кӧп наа пічік тимнелче, аймах аукционнар иртірілче. Че устағҷы тоғызында пір ле чыл істенмеен кізі ол даа чахығны маңнаныстығ толдырыбысхан. 1995 чылда ол Хакас Республиканың экономикаҷа хазна комитедінің кнезі паза министрлер чӧбі президиумының кізізі полыбысхан.
1997 чылдаң Пётр Ивановичтің саңай пасха чуртас пасталыбысхан тиирге чарир. Ол хазна службазынаң парыбысча! Сылтағ - Хакасияда ӱлгӱ алыс парған. Рабкооптың, анаң быт полызығлары устанызының пастығы полған кізі банк киреенең айғазып пастаан. Иң пурнада ол позын «Агропромбанкта» сынаан, анаң - «СБС-АГРО» банкта. 2000 чылда «Сибирское ОВК» банктың Хакасиядағы пӧлиинең устирға турғызылған. Андада ол банк наа ла тоғынып пастапчатхан. Ахча асхынах полған. Че аны тилідер кӧңніліглер, сидік тее полза, пастаан киректі чахсы тиліт сыхханнар. Пётр Воронин анда 2000 чылға теере устағҷының орынҷызы полған, анаң ол учреждениенің пастығы полыбысхан. Таныхтирға кирек, пастап банкта тӧртӧлең не полғаннар. 2004 чылда, тізең, Пётр Иванович пу тоғызынаң парыбызар чылда, «Сибирское ОВК» банктың Хакасиядағы пӧлииндегі специалисттернің саны 125-ке чит парған. Ноға Пётр Воронин пу банктаң парыбысхан? Улуғ опыттығ кізіні наа ла азылчатхан «Промсвязьбанк» ОАО-ның Хакасиядағы пӧлиинең устирға чӧптеп алғаннар. Мында даа кӧп сидіксініске урунарға киліскен. Че чахсы пілістіг устағҷы оларны прайзын ипти пӧгібіскен. Ол сурығларның санында банкты хайдағ турада орныхтыр салары полған. Пастап олар Ағбандағы Профсоюзтар туразында кабинеттерні арендаа алғаннар. Соонаң С.П.Кадышевтің адынаң культура кінінің пір саринзар кӧзібіскеннер. «Промсвязьбанк» ам даа анда маңнаныстығ тоғын парча. Пӱӱнгі кӱнде пу банк пасхазынаң хада тиңнең тиңе тоғынча, чон андар чахсы чӧрче. Пётр Иванович анда сигіс чыл істенген, 2012 чылға теере.
АМДЫ ДЕПУТАТ ПАЗА КНЕС
2013 чылда Пётр Воронинні арғызы пос киреенең айғазарға хығырып алған. Ана олох чылда ол позын депутат тоғызында сынап кӧрерге чаратхан. Кӱскӱдегі табығларда «Единая Россия» партиядаң 18-чі округча иң кӧп ӱн чыып алған. Пётр Иванович іди Хакас Республиканың Ӧӧркі Чӧбінің депутады полыбысхан. Анаң наа хығыртығның депутаттарынын пастағы сессиязында аны Ӧӧркі Чӧптің аал хонии политиказынча, ас-тамахча паза чирнең тузаланарынҷа комитет кнезіне тапханнар.
- Алтынҷы хығыртығда мин пис чыл тоғынғам. Пылтыр пір мандаттығ округча, олох 18-ҷі, депутат поларға кандидатурамны табығларға пазох сығарғам. Чоохтирға кирек, ол округка Асхыс аймааның 10 аал чӧбі кірче. Ол санда Ис, Ӱс чул, Кызлас, Чоғархы Асхыс аал чӧптері. Салтарында, чоным мині пазох депутатха тапхан. Читінӌі хығыртығның пастағы сессиязында депутаттар, ӱннерін пиріп, мині олох комитетнең устирға халғызарға чаратханнар, - чарыт пирген Ӧӧркі Чӧптің депутады.
Хайдағ даа депутаттың ӧӧн пӧгіні табығчыларның сидік сурығларын пӧгері полча. Хайди таныхтапча Пётр Иванович, олар чонны, республика чуртағҷыларын, кӧнізінең ӱлгӱнең палғалыстырчалар.
- Піс аал паза поселок чӧптері синіндегі сурығларны пӧгерінде ӧткін араласчабыс. Ол тоғыс прай Ӧӧркі Чӧпте алылған законнар хоостыра апарылча. Че аал чӧптеріне ахча табары паза аны ӱлестірері пістің пӧгінібіске кірбинче. Піс ідӧк хайди даа орындағы толдырығлығ органнарның законнарнаң тоғызын хайығда тутчабыс. Кӧзідімге, пістің комитет чирнең палғалыстығ сурығлар хайди пӧгілчеткенін сыныхтапча. Тиксі чоохтаза, аалдағы чуртаснаң палғалыстығ законнар прайзы Хакасияның Ӧӧркі Чӧбiнiң аал хонии политиказынча, ас-тамахча паза чирнең тузаланарынҷа комитедінің хайиинда, - толдыразынаң чарыт пирген кнес кізі.
Паза пу комитеттің кізілері Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозынаң пик палғалыста тоғынчалар.
- Пӱӱнгі кӱнде республикада хазна хайииндағы аал хонии пірігістері саннығ ла. Ӧӧнінде кресен-фермер хоныхтары ла тоғынчалар. Пілдістіг, оларға тилирге кирек. Аннаңар фермерлер хазна хабазиин кирексіпчелер. Піс, тізең ол ондaйнан тузаланарынча праволарын арачылапчабыс. Пічіктер тимнирге полысчабыс. Комитет кізілері ідӧк республиканың аал хонии министерствозындағы гранттар марығларының комиссиязынзар кірчелер. Мағаа даа, комитет кнезі полып, аймах субсидиялар ӱлестірҷең комиссияда удаа аралазарға килісче. «АПК тилізі» хазна программазын Хакасия чуртасха хайди кирчеткенін пістің комитет кӧрче, паалапча. Ол кӧстеге республика бюджедінзер нинҷе ахча саларын Ӧӧркі Чӧптегі пасха депутаттарнаң хада пӧкчебіс, килістіре законнар тимнепчебіс. Пу программа 2020 чылға теере тоғынар, - чооғын аннаң андар узаратхан Пётр Воронин. Пӱӱнгі кӱнде Хакасияның Ӧӧркі Чӧбінің читінҷі хығыртииның аал хонии политиказынча, ас-тамахча паза чирнең тузаланарынҷа комитедінде пис депутат: Василий Артурович Вагнер, Владимир Николаевич Санников, Евгений Александрович Серебренников, Андрей Сергеевич Шашев паза Пётр Иванович Воронин. Чоохтирға кирек, олар прайзы аал хониин чахсы пілчеткен кізілер.
Пу депутаттарның паза пір ӧӧн тоғызы - оларға ӱн пирген табығчыларнаң тоғазығлар иртір турары, оларны сағыссыратчатхан сурығларны пӧгерге полыс турары.
- Піске полғаныбысха ла іди ӱс айда пір хати чӧр турарға кирек. Мин дее табығҷыларымнаң хада удаа тоғасчам. 18-ҷі округтағы аал чӧптерiнiң хайдағ сидіксіністер? Сағынчам, иң пастап чолларны адирға чарир. Кӧзідімге Асхыс аймаандағы Писхамҷы, Палыхтығ суғ ааллардағы чолларны алып аларбыс. Хысхыда халын чаап парған хар ӱчӱн оларҷа иртчее чох пол парча, чайғызын, тізең чолларны наңмыр суу чууп парыбысча, - депутаттар тоғызын чарытхан ол.
Пётр Иванович Ворониннің «За заслуги перед Отечеством» II степеньніг орденнің медальы пар. Паза Хакасия тилізіне улуғ хозым итчеткен ӱчӱн ол «Чахсы киректер ӱчӱн» орденнең таныхтатхан.
Хозыбызарға кирек, Пётр Иванович, депутаттың оой нимес тоғызынаң пасха, Хакасияның Улуғлар чӧбінең маңнаныстығ устап парча. Кнеске ол 2017 чылда хакас чонның теестегі съездінде табылған.
17 мартта Пётр Иванович пайрамнығ тӧреен кӱнін таныхтаан. Піс, аның туған-чағыннарына, арғыстарына, хада тоғынчатханнарына хозылып, ағаа пик хазых, талаан паза часка алғапчабыс. Тоғызы аның уламох тӱзімніг парзын, табығҷылары ағаа киртінізін чідірбезіннер.
Автор :
Александра КАРАМЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде