ТИЛІС ЧОЛЫНДАҒЫ ІЗЕСТІГ ХААЛАҒЛАР
12.04.2017
Хабарлар
РЕСПУБЛИКАНЫҢ ХОЛЫНА «АҒБАН» АЭРОПОРТ ПИРІЛГЕННЕҢ ПИС ЧЫЛ ИРТ ПАРДЫ. ПУ ТУС АРАЗЫНА АНЫҢ ТИЛІЗІНЕ УЛУҒ ХАЙЫҒ САЛЫЛДЫ. ХАКАСИЯ АНЫ СЫНЫНДА УҒАА ААРЛАПЧА, ИҢ ПАСТАҒЫЗЫН, ЧАЛҒЫС КИИ ХААЛХАЗЫ ПОЛЧАТХАН ӰЧӰН. ЧОЛЛАР ХАЙДАҒ ДАА ЧАХСЫ ПОЛЗЫН, НИИККЕ ЧӦРҶЕҢ МАШИНАЛАР НИНҶЕ ДЕЕ ЧАХСЫЛАНДЫРЫЛЗЫН, ТИМІР ЧОЛ ТРАНСПОРТЫНДА ХАЙДАҒ ДАА ИСТІГ ОҢДАЙЛАР ТӦСТЕЛЗІН, ЧЕ ТУС ПӰӰН ААРЛЫҒ ЛА, АННАҢАР КІЗІЛЕР ПІР ОРЫННАҢ ПАСХА ОРЫНЗАР ТАБЫРАХ ЧИДІП АЛАРЫНА ТЫҢ ХАЙЧАЛАР. АНДАҒ ОҢДАЙ КИИ ЛЕ ТРАНСПОРТЫНЫҢ ПАР, ХАКАСИЯНЫҢ, ТУВАНЫҢ ПАЗА ХЫЗЫЛЧАР КРАЙЫНЫҢ ӰСТӰНЗАРХЫ АЙМАХТАРЫНА ОЛ ОҢДАЙНЫ «АҒБАН» АЭРОПОРТ ПИРЧЕ.
2014 ЧЫЛДА «АҒБАН» АЭРОПОРТ «СНГ ХАЗНАЛАРЫНЫҢ ИҢ ТӰЗІМНІГ ТИЛІПЧЕТКЕН АЭРОПОРТ» АТХА («АЭРОПОРТТАР АССОЦИАЦИЯЗЫ» ИРТІРЧЕ) ТУРЫСХАН. 2015 ЧЫЛДА «РОССИЯНЫҢ КИИ ХААЛХАЛАРЫ» ПРЕМИЯДА АЭРОПОРТ «ИҢ АРТЫХ АЭРОПОРТ-2015» (ЧЫЛДА 500 МУҢНАҢ АСХЫНАХ ПАССАЖИРЛІГ) НОМИНАЦИЯДА ІКІНҶІ ОРЫНҒА ТУРЫСХАН. ПРЕМИЯНЫ ГРАЖДАНСКАЙ АВИАЦИЯНЫҢ НАЦИОНАПЬНАЙ КӦЗӀДИИ NAIS ПАЗА AVIA.RU ПОРТАЛ ИРТІРЧЕЛЕР.
ПӰӰН ПІС АНЫҢ ТИЛІС ЧОЛЫНАҢАР, ПӰӰНГІ ПАЗА ТАҢДАҒЫ ЧУРТАЗЫНАҢАР ЧООХТАСЧАБЫС «АҒБАН» АЭРОПОРТ» ОАО-ның ӦӦН ДИРЕКТОРЫ АЛЕКСАНДР ПОПОВНАҢ.
- Александр Владимирович, пӱӱнгі аэропорт 2012 чылдағы аэропорттаң нименең пасхалалча?
- 2012 чылда пістің предприятиенің чуртазында уғаа танығлығ кирек пол парған, хайзы аның аннаң андархы чуртазын пӱкӱлее алыстырыбысхан. Ол туста аэропорт ахчадаң хызылчатхан, че аның иң сидік сурии сертификат чох халары полған. Сертификат - ол хайдағ даа аэропорттың ӧӧн пічии, хайзы ағаа тоғынарға чаратча. Читпестер кӧп полған, аннаңар ӧӧн сыныхтағҷылар, ол санда Ространснадзор, пу сурығны турғысханнар. 2011 чылда аэропорт федеральнай собственностьтаң республикаа пирілген. 2012 чылда Хакасияның пазы Виктор Зимин позы араласханы паза республиканың транспорт паза чол хонии министерствозының кӱстенізі сылтаанда, аэропорт, ӧӧн читпестерні чох идіп, сертификадын хайраллап халған.
Олох чыл аэропорт федеральнай программаа кирілген, хайзының сылтаанҷа пӱӱнгі кӱнге теере аэропортта нааҷылағ тоғыстары парча. Федеральнай бюджет полызиинаң «Ағбан» аэропорттың инфраструктуразы нааҷылалған: кӧдірілҷең-одырҷаң чол, перрон, ибіркі сиден, суғны сығарҷаң система, чарытхынаң искіріг пирҷең оборудование. Аэропорттың позының тузаланған суғны арығлаҷаң орны паза наа саай-арачылағ станциязы пӱдірілген. Пӱӱнгі кӱнге теере тоғыстар толдырылча, нааҷылалған пӱдіріглер тузаланысха кирілчелер. Халғанҷы пӱдіріг - ол ибіркі сиден, хайзы пӱӱл тузаланысха иң пурун кирілер сағынчам. Наа сиден иргі бетон сиден орнына пӱдірілген, ол сигнализациялығ полар, аннаңар безопасность службазының тоғызын нииктир.
Паза 2012 чылда аэропортта ортымах чал ахчазы 7-8 муң салковай полған. Аны отрасльдағы ортымах чал ахчазынаң тиңнестірерге киректелген. Хакасия пазының чахии хоостыра техническай специальностьтығ тоғынҷыларға чал ахчазы ікі хати ӧскірілген. Андағ оңдайнаң 2012 чылда аэропорттың чуртазында ӧӧн алызығлар пасталған.
- Че аэропортта пасха даа тоғыстар толдырылча, оларны иртірерге хайдаң кӱс таапчазар?
- Сынап таа, инфраструктураны нааҷылиры ӧӧн пӧгін полған. Ікінҷі сидік сурығ - 1987 - 1990 чыллардох сығарылған техника. Ол прай саринаң иргілен парған. Кии транспортынаң хорғыс чох тоғынар ӱчӱн, аны табырах алыстырарға киректелген. Техника аарлыға турча. Кӧзідімге, самолётха пусталарға пирбинчеткен машина, деайсер, 18 - 20 миллион салковай турған. 2013 чылда аэропорттың техниказын нааҷылирына паза пасха тоғыстарны толдырарына республика программазы чуртасха киріліп пастаан. Аэропорттың ӧӧн тӧстегҷізі - Хакас Республика - наа техника аларына паза лизинг тӧлеглеріне субсидия пирче. Ол программа хоостыра предприятие сигіс техника алып алған: деайсер, кӧдірілҷең-одырҷаң чолны арығлаҷаң техника, автобус, аэродром машиназы, трактор, ікі наа трап. Техниканы аларына 2013 - 2016 чылларда республика бюджедінең 45 миллион 669 муң салковай пирілген.
Олох программаҷа аэровокзалның тасты иптелген. Чоохтирға кирек, амды ол тастынаң на иптіг кӧрінминче, ідӧк піс аэровокзалны чылығлирынҷа тоғыстар апарғабыс. Пис чыл мының алында хысхызын уғаа соох полҷаң, пӱӱнгі кӱнде аның істінде чылығ. Пу тоғысха республика бюджедінең 25 миллион салковай пирілген.
2016 чылда піс аэровокзал алнындағы чирні иптирінҷе тоғыстарны пастабысхабыс. Пу тоғысха ӧӧн хабазығ, 500 муң салковай, республика бюджедінеңӧк пирілген. Пу часхызын аның кӧрімі пілдірте алыс парар: анда амғы тусха килістіре, тынанарға истіг, ӧзімнерге пай орын тимнелче, чарытхы алыстырылча, ниикке чӧрҷең машиналарны турғысчаң орын алғыдылча.
Федеральнай даа, республика даа программаларынҷа тоғыстарны толдырарына предприятие позының ахчазын хосча, ол ӧӧн кирексіністернің пірсі.
- Че сірер хосчатхан ахча оларнинаң асхынах полар?
- Асхынах, олох туста піс позыбыс тоғынып алған ахчаа пасха тоғыстарны толдырчабыс. Кӧзідімге, туалеггерні аларбыс. Сағынчам, сірер миннең чаразарзар, пу орын хайдағ даа аэропорттың омазы. Піс оларны нааҷылап салғабыс. Ідӧк кафе, кассалар нааҷылалған. ФАП-та алызығлар пар, палалығ пассажирлерге алынҷа пӧлік ідӧк иптелген. Уйан хазыхтығ пассажирлерге улуғ хайығ айландырылча, уламох пас чӧр полбинчатханнарға. Оларға прай даа орыннарда ӧнетін оңдайлар тӧстелген. Оларны аэровокзал істінҷе ал чӧрерге ӧнетін техника алылған. Піс учухчатханнарға рейсті сағыҷаң орынны нааҷылабысхабыс, тоғыстарда Хакасияа килістіре хоостарны алғабыс. Амды пу залда самолётты сағирға даа истіг.
- Нааҷылағ тоғыстары предприятие тилізіне хайди теелче?
- Иң пастағызын, аэропортсар кӧрерге дее чапсых пол парғанын таныхтирҷыхпын. Аның наа кӧрімі кӧп пассажирлерні чапсытча. Піс килкім аэропорттарнаң тиңнес полбаспыс, че, андағ даа полза, чорыхха сыхчатханнарға прай саринаң истіг оңдайлар тӧстирге кӱстенчебіс. Пу чылларға оларның саны ікі хати ӧс парған: 80 муңнаң 200 муң кізіні аза халған. Рейстер саны ідӧк хозыл парған: регионнар аразындағы - Иркутсксар, Новосибирсксер, Томсксар паза Хызылчарзар, чоннар аразындағы - Маньчжурия (Хыдат), Анталия (Турция), Бангкок (Таиланд), Вьетнам. Аннаң пасха, Москвазар кӱнде ікі хати самолёт учухча, пірсі - «Аэрофлоттың», ікінҷізі - «S7» авиакомпанияның.
Хомзынысха, регионнар аразындағы рейстер ӱрегліг саналчалар. Оларны тоғындырарға полысхан федеральнай программа, хайзының сылтаанда 2014-2015 чылларда хонҷых регионнарзар самолёттар учухханнар. Че хазнаның сидіксіністері пу даа программаа теелген, кӧстегліг хабазығ хызырылған. Пӱӱнгі кӱнде Томсксар рейс тоғынча, пасхазы тохтадылған. Июньнаң пасти Новосибирсксер рейс тоғызын хатап пастир. Неделяда тӧрт хати учух турары кӧрілче.
- Субсидия пирілгені авиакомпанияларға чахсы хабасхан?
- Программа пӱӱнгі кӱнде дее тоғынча, че хабазыға пирілчеткен ахча хызырылған, аннаңар ӧӧн хабазығ городтарны палғалыстырчатхан чоллар чох регионнарға пирілче. Хакасияның чахсы чоллар пар, Хызылчар крайынаң, тізең, тимір чол палғалыстырча. Субсидия чох авиакомпаниялар рейске хоратчатхан ахчаны айландыр полбинчалар, толдыра паа турғысса, кізілерге учуғарға тың аарлығ пол парча.
- Александр Владимирович, пӱӱнгі кӱнде аэропортта хайдағ инвестиция тоғыстары толдырылча?
- Аэровокзалда учух килгеннерге орын нааҷылалча. Предприятие ол тоғысты толдыразынаң пос ахчазына толдырча. Анда чылығ, чарытхы пирҷең сетьтер алыстырылча, кӧрімі ідӧк нааҷылалар, ол Хакасияның сіліг орыннарының сомнарынаң чазалар.
- Сірер ідӧк чал ахчазына теелгезер. Че 2012 чылда ідӧк тоғынҷыларны хызырарға киліскен. Амды киректер хайди парча?
- Чал ахчазы тузында тӧлелче, Россияның істеніс кодексінің прай кирексіністері толдырылча. Тоғынҷылар саны, тізең, хозылча. 2012 чылдаң сығара пірее 100 азыра кізее хозыл парған. Ол сығарыс кӧзідіглері ӧсчеткенінең палғалыстығ. Предприятиеде наа пӧліктер азылған, кӧзідімге, кии транспортынаң чирде тоғынҷаң. Пӧлік самолётха суғ урча, самолёт істін арығлапча. Алында пу тоғысты пасха компания апарҷаң. Ідӧк предприятиеде профсоюз тоғын сыххан. Ол тоғынҷыларның даа, устағ-пастағның даа ӧӧн полысчызы полча. Профсоюз полызиинаң тоғынҷылар бассейнзер чӧрчелер, оларға хада тынанҷаң оңдай таапчалар. Мині профсоюз тӧстелгені ӧріндірче.
- Александр Владимирович, сығарыс кӧзідіглері ӧсчеткені предприятиенің парызына паза экономиказына теелчеӧк полар?
- Предприятие ӱзінҷі чылы парыстығ тоғынча. Парызыбыс улуғ даа полбаза, ол ӧсче. Ағаа хоза предприятие пос ахчазына пӱдіріглерін паза техниказын тыхтапча. Лизинг тӧлеглерін ідӧк чардыхти чаапча. Тиксі сығарысха предприятие улуғ хайығ салча.
- Чағынғы тусха предприятиенің алнында хайдағ пӧгіннер турча?
- Ӧӧн пӧгіннернің пірсі - хырығны иртчең пунктты алғыдары. Піс аны алғыдарынҷа проект тимнеп салғабыс, хайзынаң Хакасияның тиліс чӧбінзер сыххабыс. Тоғыс ӱс чардыхха чарылған: пастап паспорт сыныхтаан иртчең кабиналар санын ӱстең писке теере ӧскірібізербіс, оларның пірсінде пас чӧр полбинчатханнарны иртірҷең оңдайлар тӧстелер. Ікінҷі паза ӱзінҷі чардыхтар пір саңай толдырылар: 2018-2019 чылларда самолётха одырҷаң орынны ікінҷі хадылзар кӧзірербіс. Ӧнетін павильон устағ-пастағ паза аэровокзал тураларының аразында пӱдірілер. Пу алызығларға тиксі 20 миллиард салковай киректелче. Пӱӱнгі кӱнде чоннар аразындағы рейстер пассажирлері тасхар турчалар.
- «Ағбан» аэропорт хайдағ поларға кирек?
- Аэропорт пӱдірілген советтер тузында, андада кӧп кирексіністер, сыныхтағ чох полған, чемоданыңны тудын - пар. Теракттар даа чох полған. Пістің аэропорттың ам даа ӧсчең сині пар, че, андағ даа полза, ол Ағбан город осхас кічіг, че олох туста истіг регион аэропорты поларға кирек, хайда тохтирға даа чапсых полар. Тастын на алыстырыбысхабыс, аалҷыларыбыстың кӧрізі алыс парған, амды аны хайхастығ аэропортха санапчалар. Че піске тохтирға ирте - тиліс чолында ізестіг хаалағларыбысты узарадарбыс.
Автор :
Чоохтасхан Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде