Пӧзік пілістіг, абахай, ачых-чарых хыс Алёна Тодышева ӱс ай Ағбандағы олған поликлиниказында істен парир. Ол пӱӱл профессор В.Ф.Войно-Ясенецкийнің адынаң Хызылчардағы имнег университедін тоосхан. Амды участковай педиатр полып тоғынча.

Алёна Юрьевна Пии аймаандағы Кирбі аалдаң. Школада ӱгренчеткенде, хайдағ профессияны таллирын ӱр сағынған. 11 класста ӱгренчеткенде дее, ол ӱгредиин хайда узарадарын пілбеен. Экзаменнерге чарым чыл ла халғанда, ол имҷі поларға сағыныбысхан. Химия, биология предметтерҷе хыс хаҷан даа чахсы ӱгренҷең. Аннаңар ол сыныхтағларны маңнаныстығ тудыбысхан.

-   Хазна экзаменнері ирт парғаннар, «4-5» оценкалығ аттестадым холымда, - сағысха кирче Алёна Тодышева. - Искен полғам, Томскта, Новосибирскте, Кемеровта имнег университеттері пар тіп. Че мин андағ ырах парарға хорыххам. Аннаңар пічіктерімні Хызылчардағы имнег университедінзер апарғам.

Хызылчардағы имнег университедінзер ол сидіксіністер чох кіріп алған. Че анда ахча тӧлеп ӱгренерге кирек полған. Ахча сині, тізең, пӧзік. Хайди поларға? Пу тусха Алёна Юрьевнаның имҷі полар сағызы тыып парған. Ол позына пӧгін турғыс салған - имҷее хайди даа ӱгреніп аларға. Пу сағыснаң ол Хакасияның хазых хайраллаҷаң министерствозынзар айланған. Анда хыснаң хада кӧстегліг оңдайҷа ӱгренерінеңер чӧптезіг иткеннер.

-   Мағаа оң полған тіп сағынчам кӧстегліг оңдайҷа ӱгренгені. Ӱгредіг ӱчӱн мин ахча тӧлебеем, университет мағаа общежитиеде орын пирген, Хакасияның хазых хайраллаҷаң министерствозы стипендияа хоза 2 муң салковай тӧлеен. Пасха городта чуртапчатханда, ахча кирек ле пол парча, - чоохтапча Алёна Тодышева.

Лекциялар, семинарлар, сессиялар, сыныхтағлығ тоғыстар, практикалар... 6 чыл пір кӱн не чіли ирт парған. Ӱгренчеткенде, Алёна Юрьевна анестезиолог поларға сағынған, че халғанҷы курстарда палалар имҷізі специальностьты таллап алған.

-   Пасха специальностьтарнаң тиңнестірзе, педиатр полары сидік. Піс аны, ӱгренчеткендӧк, піліп алғабыс. Че андағ даа полза, мин аны таллап алғам. Мындағ таллағ иткеніме хомзынминчам, - кӱлінче ол.

Тоғыстағы пастағы кӱннерінеңер Алёна Тодышева хатхырып ала чоохтапча. Позын ол андада «потеряшка» адап салған.

-   Имнег туразынзар килгенімде, мин пілбинібіскем, ниме мин мында итчем, хайди поларға кирекпін, хайди палаларны имнирге кирек... (Хатхырча - авт.) Мин чідірінібіскем... Имнег туразынаң сала тизібіспеем... Че анаң мағаа имнег туразының улуғ медсестразы полыс сыххан.

Ол амды минің кураторым полча. Хайди тоғынчатханымны тӧреміл хайығда тутча, палаларны хайди имнепчеткенімні сыныхтапча. Мындағ хабазығ хайдағ даа чиит специалистке уғаа кирек, - сағызынаң ӱлесче ол.

Ӱгренчеткен туста, Алёна Юрьевна практиканы Хызылчардағы имнег учреждениелерінде ирткен. Хайди ол тіпче, анда, Хакасиянаң тиңнестірзе, имнег кирее алнында хаалапча.

-   Палалар тың ағырыбыссалар, іҷе-пабалар имҷіні ибзер хығыртчалар. Хызылчарда паланың ады-солазы, чуртапчатхан адрезі, чазы, нименең ағырчатханы паза іҷе-пабаның телефоннар номерлері прай пирілче. Хакасияда, тізең, піске, участковай терапевттерге, адрес ле чоохтап пирчелер. Андар килзең, подъездсер кір полбин, тасхар ӱр тур салчазың, туралар полза, адайнаң кір полбинчазың. Сидіксіністер кӧп. Оларны табырах пӧгерге кирек тіп сағынчам, - тіпче ол.

Кӧстегліг оңдайҷа ӱгренген соонаң, Алёна Тодышеваа Хакасияда ӱс чыл тоғын саларға кирек. Амды ол чиит специалистке саналча. Хазна ағаа чахсы хабасча.

-   Піске, чиит специалисттерге, азахха турып алар ӱчӱн, хазна пір хати 150 муң салковай пирче. Ідӧк квартираны арендаа суурчатхан имҷілерге аны тӧлирге полысча. Мин андағ квартирада чуртапчам. Ай сай хазна мағаа 10 муң салковай позытча. Минің кӧрізімнең, пӱӱнгі кӱнде чииттерге Хакасияның правительствозы чахсы хабасча: ӱгретче, стипендияа хоза ахча тӧлепче, тоғынҷаң орын пирче паза даа пасхазы. Пӱӱнгі кӱнде арғаас ла кізі тоғыс чох одырар, кӱстенҷік хайдағ даа сидіксіністі тобырар паза чахсы чуртасха чидер.

Хайди чоохтапча Ағбандағы олған имнег туразының ӧӧн имҷінің тоғызын толдырчатхан Владимир Нужных, пӱӱл имнег туразынзар 16 чиит специалист тоғынарға килген. Олар Алтай крайынаң, Тувадаң, че ӧӧннері - ол кӧстегліг оңдайҷа ӱгренген Хакасияның чииттері.

-   Тоғысха рентгенологтар, инфекционисттер, хирургтар килгеннер. Че ӧӧні - ол педиатрлар. Ағбандағы олған имнег туразында участковай педиатрлар тӧреміл чидіспинчеткеннер, амды, тізең, имҷілер 100 процентке чидісчелер. Чииттерні кӧстегліг оңдайҷа ӱгреткені - сидіксіністі пӧгібізер оңдай пирді, - таныхтаан ол.

Оксана Сунчугашева