СИБИРЬ ТУЗЫ: ТИЛІС ЧОЛЛАРЫ
03.03.2023
Хабарлар
Кӧрік айының 1 – 3-ҷі кӱннерінде Хызылчардағы экономика форумы иртче. Хакасия пазы Валентин Коноваловтың устаанынаң республика правительствозының делегациязы, Ӧӧркі Чӧп депутаттары, город-ааллар пастары аның тоғызында ӧткін араласчалар
ФОРУМНЫҢ ӦӦН ХЫЙҒЫЗЫ
Ӱс кӱн Сибирьдегі федеральнай университеттің кӧп оңдайлығ кінінде тиксі хазнабыстың паза Сибирь регионнарының чуртас-экономика тилізі ӱзӱрілче. Пӱӱл форумның ӧӧн хыйғызы: Сибирь тузы.
Форумда алынҷа сығарылған сурығлар санында: городтарның паза креатив индустриязының тилізі, Арктика тилізі, кадрлар паза кізінің оңдайларын тилідері, экономиканың алызығлары, саннығ технологияларны кирері паза наа технологиялар, экология паза туризм, импорт ниме-ноозын алыстырары паза промышленностьтың наа оңдайлары, 2035 чылға теере тиліс кӧстеглері.
КЭФ-та иң пӧзік пастыхтар чыылысча. Пӱӱл Россия правительствозы кнезінің орынҷызы Виктория Абрамченко (видео палғалысча), Россия президентінің Сибирьдегі федеральнай округтағы полномочиеліг кізізі Анатолий Серышев, федеральнай министрлер паза министерство кізілері, тиксі Сибирь регионнарының устағҷылары араласчалар. Аннаң пасха, форумға регионнардағы килкім промышленность предприятиелерінің, банктар устағ-пастаа, кічіг паза ортын пос кирее, идінҷектер, ученайлар паза халыхчылар килгеннер.
Iдӧк форумда Сибирьдегі федеральнай округтың инвестиция проекттерінің кӧзідии иртер, ол санда пасха хан чирлерінiң араласчыларына. Хакасия проекттерінең таныстырған республиканың экономика тилізі министрі тоғызын толдырчатхан Роман Ковтун.
Пу чылда Севернің ас саннығ чоннарының кибірліг чуртазын хайраллирына улуғ хайығ айландырылча. Пір орында гастрономия институдының студенттері, аймах чоннарның кибірліг чиистерін тимнеп, аннаң форум араласчыларын таныстырғаннар.
ПАЛҒАЛЫСТАР ЧӦПТЕЗІГЛЕРНЕҢ ПИКТЕЛЧЕ
Чоохтирға кирек, пӱӱл Хызылчардағы экономика форумы 19-ҷызын иртче. Полған на чыл Хакасия пазы, республика правительствозы кізілері пасха регионнарнаң, оларның ӱлгӱ органнарынаң, промышленность предприятиелерінең хада-пірге тоғынардаңар чӧптезіглерде хол салчалар.
Іди форумның пастағы кӱнінде Хакасия пазы Валентин Коновалов «РУСАЛ» компанияның региондағы политикаҷа паза устағ-пастағның паза ӱлгӱ органнарының хада-пірге тоғынарынҷа вице-президенті Елена Безденежныхнаң тоғасхан. Олар, пірге тоғыс салтарларын ӱзӱріп, нинҷе-де кӧстегҷе хада-пірге тоғынар чолларны кӧр салғаннар.
Таныхтирға кирек, ирткен чылда кӱскӱзін Хакасия правительствозы паза «РУСАЛ» компания Саяногорск хыринда алынҷа экономикалығ орынны – Хакас технология ойымын – тӧстирінҷе тоғыс пастабысханнар. Аны хоостыра алюминий компаниязының амғы сығарыстарын алғыдары, резиденттерні тартары паза 800 азыра тоғыс орнын тӧстирі кӧрілче.
Аннаң пасха, «РУСАЛ» Хакасияның аал хонии тилізіне хозым итче. Ирткен чылда компания банкрот поларға тимде «Копьевскай» СПК-ның активтерін алып алған. Пӱӱнгі кӱнде предприятиеде таарығ чирлері хозылған, тоғыс орыннары тӧстелген, мал ӧскірҷең комплекс пӱдірері паза сығарысты алғыдары кӧрілче.
– Алюминий сығарчатхан килкім компания Хакасияның турист кӧстеен нааҷылирына кӧп ниме итче. Кӧзідімге, «Гладенькая» саналығ чылҷаң курортты иптепче. «РУСАЛ» ідӧк региондағы чахсы оңдайлығ пасха орыннарны тилідерінҷе республика правительствозынаң хада-пірге тоғынарға тимде, – чарытхан Валентин Коновалов.
Тоғазығда ідӧк социальнай инфраструктураны тӧстирінҷе, спорт паза хазых пиктеҷең пӱдіріглер турғызарынҷа паза пасха даа пірге проекттерні чуртасха кирерінҷе хада-пірге тоғынары ӱзӱрілген. Олох кӱн Хакасияның ағас хонии министрі тоғызын толдырчатхан Олег Матвиенко паза Хызылчар крайының ағас хонии министрі Алексей Панов хада-пірге тоғынардаңар чӧптезігде хол салыбысханнар.
– Піс алында даа Хызылчар крайының ағас хонии министерствозынаң хада-пірге тоғынғабыс. Чӧптезіг кирек полған, пістің регионнарның пірге хырығлар пар. Хонҷых региондағы арығларда ӧрттер тарапчатханынаңар хай син табырах пілербіс, ідӧк чапчаң оларны тохтадарға техниканы паза кӱзібісті тимнеп поларбыс. Пістің алныбыста Россия президентінің арығларда ӧрттер санын хызырарынҷа чахии турча. Аны толдырарға прай кӱзібіс саларбыс, – таныхтаан Олег Матвиенко.
– Пӱӱн піс улуғ арғызыбыс Хакасиянаң ӧрттерні ӱзiрерінҷе хада-пірге тоғынардаңар чӧптезігде хол салыбысхабыс. Сынында піс тиксі сурығларҷа тоғыс апарчабыс. Чӧптезіг піске сурығларны чапчаң пӧгер оңдай пирче, ол, тізең, піске тайға-арығны хайраллирға полызар. Анзы уғаа танығлығ. Салтарында піс регионнарның хайызығларын уламох пиктепчебіс, – теен Алексей Панов.
НАА ТӦЛ – НАА КИРЕКСІНІСТЕР
Кибірли КЭФ-тың пастағы кӱні «Поколение-2035» чииттер площадказы тоғызынаң пасталған. Аның кӱн сурии – «Килер тустың профессионаллары: ӱгредіг паза тоғыс ӧзізі».
Форум араласчылары аразынаң 14 лидер табылған, оларның санында Хакасияның политехническай колледжінің студенті Мария Кожевникова. Ол пасха лидерлернең хада, Хызылчарзар азынада киліп, ӱгредігні нааҷылаҷаң, профессия таллаҷаң, чииттерге тоғыс табарға хабасчаң паза Сибирь тилізінің кӧстеглерін алғытчаң проекттер тимнирінде араласхан.
– Уғаа хынығ! – тіпче Мария. – Ӱгретчілер хынығ чоохтапчатханнаңар, семинарлар тузы табырах иртче. Уғаа кӧп наа паза тузалығ искіріг. Піс Тыва студенттерінең хада пір ӧмеде тоғынчабыс. Пістің тоғызыбыс салтары тренинг полар. Аны Хызылчардағы колледж студенттеріне иртірербіс.
Чииттер площадказында 600 чиит араласчы «аалҷы» чіли араласхан. Оларның аразында халыхчылар, студенттер, специалисттер, «Пастағылар чӧрімі» Россия олғаннары паза чииттері чӧрімінің ӧткіннері. «Поколение-2035» чииттер площадказының ӧӧн чыылиин Хызылчар крайының губернаторы Александр Усс асхан. Аның таниинаң, пӱӱнгі чииттернің, Сибирьдегі вузтарда ӱгреніп, профессия алып, тоғыста чахсы ӧсчең оңдай пар.
Ӱзӱрігде араласхан килкім предприятиелер устағ-пастааның паза хазна органнарының кізілерінің піреезі пу форумнаң хада «ӧскен»: студент полғанда, пӱӱнгі чииттер чіли, КЭФ-тың чииттер площадказында араласханнар паза улуғ профессионалларны искеннер, пӱӱн, тізең, постары, оларның орыннарында одырып, амғы чииттерге чӧптер пирчелер.
Чоох тутханнарның таниинаң, амғы чииттернің уғаа алғым оңдайлар. Ӧӧні – орта чол таллап алары, чапчаң пайып парар ниик чолларны таллабин. Аннаңар чиит оол-хыстарның таңдағызы оларның на холында. Паза пір чӧп – ӱгреністі ӱспеске, аны тӧреміл узарадарға, пілістерні нааҷылирға паза пиктирге.
Чииттер площадказында ӱзӱріглер тӧрт ӧмее кӧрілгеннер: школа ӱгренҷілеріне, студенттерге, тоғынчатханнарға паза идінҷектерге. Полғанына ла аймах-пасха сурығларға чарыдылған алынҷа ӱзӱріглер тимнелген. Оларның тоғызы, 10.00 час иртен пасталып, 18.00 часха теере узарадылған.
Автор :
Наталья СЮПТЕРЕКОВА
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
