Пӧзік устығ тоғынҷылар киректелче
18.08.2023
Хабарлар
Чиит идінҷектер клубының пастағы съездінің араласчылары
Тоғазығ. Хайдағ сидіксіністер харығ полчалар чиит идінҷектерге пос киреен апарарға? Пу сурыға олар постары нандырығ пиргеннер
Пу неделяда улуғ чыылыға пос киреенең айғасчатханнар, посха тоғыс таапчатханнар паза пу чолҷа парарға тимненчеткеннер чыылысханнар. Чиит оол-хыстарның хайзы-да пос киреен ӱр ниместе пастаан, кем-де аны тилідерге кӱстенче. Чиит идінҷектернің клубының пастағы съездінде Хакасия пазы Валентин Коновалов, республиканың экономика тилізі министрі Роман Ковтун, пос кирее тилізі чыындызының директоры Денис Пауль араласханнар. Ӱлгӱдегілер чиит идінҷектерге Хакасияда хайдағ хабазығлар кӧріл парғаннаңар, гранттардаңар, субсидиялардаңар чарыт пиргеннер. Сизінгенде, чыылығда араласханнарның кӧбізі олардаңар чахсы пілчеттір, олар, аннаң тузаланып, пос киреен тилідеріне хоза ахча алча одырлар.
Чыылығның ӧӧн чардығы тоозылғанда, кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарның ӱлгӱдегілерге сурығлар пирер оңдай полған. Сизінгенде, кӧбізі тоғазыға аның ӱчӱн килтір – микрофон холдаң холға ла чӧрчеткен. Пирілген сурығларның чарымы кадрлар чидіспинчеткеніне теелген. Орта чоохтаза, тоғысчы профессиялығ специалисттер чидіспинчеткеніне паза оларның тӧбін пілістіг полчатханына.
Хакасияның чуртағҷызы Татьяна Штань хонғанынаң хада «Штань» дизайнер кип-азаан, тігіп, садыға сығарча.
– Пістің 200 азыра квадрат метрліг цехта кип-азах тігер иң аарлығ паза аймах кип-азах тікчең оборудование турча. Анда 10 азыра усха тоғынарға чарир. Че олар чоғыл! Прайзы тырғахтар паза кірбіктер идерге парғлабысхан! Халғаннары, тізең, тоғынарға тың на кӱстенминчелер, пілістері дее тӧбін. Оларны, тоғысха алып, хатап ӱгредерге килісче. Ол, тізең, хоза хорадығлар, налогтар. Ортымахти 60 муң салковай сых парча! Ӱгредіп алзам даа, кем пілче, халар ба ол минде 5 – 10 чыл тоғынарға алай 2 – 3 ай пазынаң саназыбызар, – хомзынған чиит идінҷек.
Татьяна Штань, позына тоғынҷылар тілеп, техникум-колледжтерзер, университетсер чӧртір, ӱгредіг организацияларының уcтағ-пастаанаң тоғастыр. Хайди ол тіпче, амғы туста ӱгретчілер студенттерге тирең пілістер пирерге кӱстенминчелер. Занятиелер ле иртірібізерге сағынчалар. Студенттер дее, чахсы сағынып албин, профессия таллапчалар. Кӧбізі, кип-азах тігер ус полбазын піле-тура, пу специальностьты таллапча. Техникумны тоозыбыссалар, тізең, садығҷы полып істенерге парчалар.
– Ноға чиит хыстар кип-азах тігер тоғысха кірерге хынминчалар? Амғы туста кӧбізі пос позына тоғынарға кӱстенче. Кип-азах тікчеткен специалисттің тоғызы тӧбін чал ахчалығ паза саблығ нимес тоғысха саналча. Іҷе-пабалар даа хыстарын пу професияа ӱгредерге хынминчалар, – позының суриина нандырған Татьяна Штань.
Чыылығ араласчылары, чон аразында кип-азах тікчеткеннерге сағыс-кӧрізін алыстырар пӧгіннең, Хакасияда ниик промышленностьнаң айғасчатханнарның кӱнін таныхтир чӧпнең сыхханнар, хайда пу профессияда іcтенчеткеннерге ӱлгӱ сыйыхтар читірерҷік. Мындағ оңдайнаң кип-азах тікчеңнер профессиязы сабландырыларҷых. Чонның сағызы табырах алыспаза даа, пу тоғысты пастирға кирек. Итсе-де, пу кип-азах тікчеткеннерге ле теелбинче, прай тоғысчы профессияларны сабландырарға кирек.
Ағбанның чуртағҷызы Сергей Михалюк кафе-бар-рестораннарны тутчатханнарға пос киреен тилідерге полысча. Чыылығда ол ідӧк кадрлар суриин кӧдірген.
– Чонны азырапчатхан заведениелернің ээлері ідӧк постарына пӧзік квалификациялығ тоғынҷылар таппинчалар. Я, амды колледж-техникумнарда амғы тусха килістіре оборудование турғызылча, анда студенттер чиис тимнирге ӱгренчелер. Че оларның ӱгредіг программалары хаҷанох иргілен парғаннар. Оларны алыстырарға кирек тіп санапчабыс, – искірген идінҷек.
Пос киреенең айғасчатханнар республикада пӧзік квалификациялығ кадрлар чидіспинчеткеніне хомзынчатханда, Хакасия пазы Валентин Коновалов республиканың ӱгредіг паза наука министерствозына пу кӧстеге алынҷа хайығ айландырарға чахаан.
Ідӧк чиит идінҷектер чарытхы суриин кӧдіргеннер. Хайди олар таныхтааннар, республикада чарытхы аарлығ. Аннаң пасха, идінҷектер «Немалый бизнес» форумны, «Жарче» фестивальны паза даа пасха мероприятиелерні иртірерін тохтатпасха сурынғаннар. Олар пос киреенең айғасчатханнарны піріктірчелер.
Хакасия правительствозы кічіг паза ортын пос киреене алынҷа хайығ айландырча.
– Халғанҷы пис чылға піс кічіг паза ортын пос киреене хабазарын 10 хати хосхабыс, налог синін тӧбін тӱзіргебіс, льготалығ кредиттер пирілче, чиит паза социальнай идінҷектерге гранттар позытчабыс, туризмнең айғасчатханнарға ідӧк гранттар кӧр салғабыс паза даа пасхазы. Аның сылтаанда халғанҷы ікі чылға кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарның cаны 600-ке хозыл парған. Анзы, тізең, республика чуртағҷыларына хоза тоғыс орыннарын пирген, – таныхтаан чооғында Хакасия пазы Валентин Коновалов.
Чиит идінҷектернің клубы мыннаң тоғызын тооспинча. Олар ай сай тоғазарға чӧптес салғаннар. Пазағы хати пос киреенең айғасчатханнар ӱртӱн айының ікінҷі чардығында тоғазарлар.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Оксана Сунчугашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
