«Чӱрек» сабылза, аал даа чуртир
08.12.2023
Хабарлар
Хызыл лента хыплапчатхан туста
Нацпроект. Улуғ хырлас айының 5-ҷi кӱнiнде Алтай аймаандағы Алтай аалда «Культура» национальнай проектче наа Культура туразы азылды
Алтай аалда 2005 чылға теере улуғ ағас клуб тоғынған, че ол тың иргi полған, изелчеткен, аннаңар аны чабызарға килiскен. Пiлдiстiг, аалда клуб чох полза, чуртас таа «хайнабинча», чииттер ӱгренерге алай тоғыс тiлеп парғлабысчалар, улуғ частығлар, тасхар хайын салып, ибдең сыхпин одырчалар. Че Алтай аалда андағ чуртағҷылар нимес. Клуб чабыл парғандох, олар наа Культура туразы кирек тiп тың сууласханнар, ӧӧркi пастыхтарзар пiчiктер пасханнар. Тоғыс хайди парғанын Киров аал чӧбiнiң пазы Владимир Коваль чарытхан.
– 2021 чылда проект-смета пiчiктерi тимнелген. Пылтыр 1 апрельде марығ чарлалған, че пiрдеезi араласпаан. Анаң кӧнi чӧптезiгҷе «Энигма» ООО-наң муниципальнай контракт идiлген. Ол пӱдiрiг тоғызынаң 2022 чылның декабрь айына теере айғасхан. Че соонаң ол фирма чох пол парған, аннаңар пӱӱл май айда «Абакстрой» ООО-наң чӧптезiг иткебiс. Пу пӱдiрiг компаниязы Алтай аалдағы Культура туразын читiре пӱдiрген. Пӱӱнгi кӱнге наа тура 100 процентке тимге сых парған, аннаңар аның iзиин асчабыс. Культура туразының пӱдiриине тиксi 52 миллион салковай хорадылған. Наа турада iдӧк библиотека орнығар. Культура учреждениезiнде iстенҷең специалисттер таап алзабыс, мында аймах кружоктар тоғынар, ӱлӱкӱннер иртер. Алтай аалда 254 кiзi чуртапча тiп санға алылған. Культура туразы 100 кiзее кӧрiл парған, аннаңар мында прайзы сыып турар, – теен Владимир Тимофеевич.
Тура тойына прайзы чыылыс парғанда, хызыл лентаны хыплааннар Хакасия пазы Валентин Коновалов, культура министрiнiң тоғызын толдырчатхан Светлана Окольникова, Алтай аймаа пазы Ирина Войнова паза Киров аал чӧбi пазы Владимир Коваль. Анаң устағ-пастаға наа тураҷа экскурсия иртiрiлген. Ол арада аал чуртағҷылары, концерт залынзар иртiп, наа, нымзах, истiг креслоларзар одырғлааннар.
– Пӱӱн сынап танығлығ кӱн. Сананғанда, аал клуб чох 18 чыл чуртаптыр. Амды ол пар. Культура туразы полған на аалның «чӱрее» полча. «Чӱрек» сабылза, аал даа чуртир. Мин iзенчем, пу наа, чарых, алғым, истiг Культура туразында чииттер, ортын паза узах частығ чуртағҷылар чыылыс турарлар, iдӧк мында наа сағыстар тӧрир, чайаачы пастағлар тилир, халых чонның ол-пу сурығлары ӱзӱрiлер. Наа тура «Культура» нацпроект кӱзiнең пӱдiрiлген. Нацпроекттер Россия президентi Владимир Путин турғысхан пӧгiннер полызиинаң чуртасха кирiлчелер. Пiс анда ӧткiн араласчабыс. «Культура» нацпроектче ле 2019 чылдаң сығара, Алтай аалдағы наа тураны хада санға алза, тиксi Хакасияҷа пис Культура туразы пӱдiрiлген, пiрсi Алтай аймаандох тимге сых парир. Ағаа хоза, пic «Аалларның тиксі тилiзi» программада араласчабыс, аны хоостыра iдӧк наа пӱдiрiглер парча. Пу тус аразына 40 азыра Культура туразын нааҷылабысхабыс. Оларны наа пӱдiрiглер тиирге чарир, полған на тыхтағ тоғызы матлама иртiрiлче.
Аарлығ нанҷылар, прайзын тура тойынаң алғыстапчам. Мында хаҷан даа олған-узах хатхызы чайылзын, кӧг-сарыннар толдырылзын. Чуртағҷыларға пик хазых, часка, пӧзiк чидiглер алғапчам. Аал мыннаң мындар тилiзiн! – чоох тутхан Хакасия пазы Валентин Коновалов.
Валентин Олегович чылығ сӧстер паза наа тураа сыйыхтар читiрген соонаң сценазар Алтай аймаа пазы Ирина Войнова сыххан.
– Алтай аймаа 1944 чылда тӧстелген, аның кiнi Алтай аал полған. Аннаңар мында наа Культура туразы турыбысханы орта тiп санапчам. Мының алнында Алтай аалдаң аймахтың тилiзi пасталған. Амды олғаннарның чыылысчаң орны пар. Наа турада прай ниме сiлiг, тӱрчедең пеер библиотека кӧс килер. Киров аалның чайаачы хыстары пеер сарнирға сыбыра кил турарлар. Хубачардағы культура туразында даа «чылтызахтар» толдыра. Олар iдӧк мында тӧремiл ааллап турарлар, чуртағҷыларға чайаачыларын сыйлирлар. Ӱгренҷiлерге дее мында аймах мероприятиелер иртер, – таныхтаан Алтай аймаа пазы Ирина Ивановна.
Ӱлӱкӱнде Кировтағы культура туразының «Енисеюшка» хоры, теелбекчi оол-хыстар паза Хубачардағы культура туразының ырҷызы Татьяна Балахчина улуғ нимес концерт кӧзiткеннер.
– Клуб азылғанына тың ӧрiнчебiс. Алында, пiрее мероприятиелер полза, тасхар садығ туразы тастында чыылысчаңмыс. Ам мындағ чахсы клубта ӱлӱкӱннер иртiр турарбыс. Аалда чииттер асхынах. Школа 4 классха теере, 5 классха сыххан олғаннарны школа автобузы Киров аалдағы школазар тарт чӧрче. Алтай аалда iдӧк олған сады, библиотека, садығ туразы, ФАП пар. Культура туразы ла пiске читпинчеткен. Пiстiң аалдағы олғаннар уғаа ӧткiннер паза чайаачылар. Клуб чох полған туста олар кружоктарға Киров аалзар чӧрҷеңнер, – чоохтаан аал чуртағҷызы Галина Матонина.
– Чииттернiң ӱчӱн ӧрiнчем, олар пiстiң уғаа ынағлар. Ооллар ӧӧнiнде вахтанаң тоғынарға парғлабысчалар. Нинҷе-де кiзi школада, олған садында iстенче. Хыстар садығ туразында тоғынғлапчалар. Ам наа клубта, арса, чииттерге пiрее тоғыс табылар, – кӧңнiнең ӱлескен тынағдағы ууҷа Надежда Доровских.
Наа культура учреждениезiнзер амды директор, хоос устағҷы паза тоғысчы киректелче.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Татьяна Тютюбеева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
