20 октябрьда – Ас-тамах промышленнозы тоғынҷызының кӱнi. Чарыс айының ӱзiнҷi позырах кӱнiнде ас-тамах сығарчатхан, тимнепчеткен паза халых чонны азырирынаң айғасчатхан тоғынҷыларның пайрамы таныхталча

Ағбан чуртағҷызы Оксана Нербышева 20 чыл азыра ас-тамах сығарызында тоғын парир. Ол кондитер полып iстенче – «Малинники» кондитерскай-пекарняда торттар чазапча.

– Оксана Андреевна, постарыңнаңар хысхаҷахти чоохтап пирiңер.

– Мин Алтай аймаандағы Аршаннар аалда тӧреем. 5 часха теере анда чуртаам, анаң Ағбанда, андағы 8№ школазар чӧргем. Андада ол гимназия полғалах полған. Улуғ класстарда 11№ школада ӱгренгем. Кiчiгде тадылығ чииске уғаа хынҷаңмын. Чазалған торттарға морсынҷаңмын. Аннаңар даа позымның чуртазымны кондитер тоғызынаң палғалыстырған полам. Ол туста Ағбанда торттар сығарчатхан «Сластёна» кондитерскай предприятиенi ле пiлгем. Торттарны анда алҷаңмыс.

– Кондитерге хайда ӱгренiп алғазар паза пу тоғысха хайди килгезер?

– Пу тоғысха минi хада хонғанымның пиҷелерi хығырғаннар. Олар «ВСК» ООО-ның кондитерскай цеғында тоғынғаннар. Мин андар 2002 чылда кiрiп алғам. Анда кондитер киреене ӱгренiп алғам. Ол туста анда Татьяна Александровна Тутатчикова технолог полған.

Кондитерге ӧнетiн ӱгренерге килiспеен. Че, минiң кӧрiзiмнең, пу тоғысты чаҷында ла нимес пiлерге кирек. Ӧӧнi – холларнаң тоғын полары. Мин ибде торттар тимнирге хынҷаңмын. Позым торттарға крем сағынып алҷаңмын. «ВСК» ООО-зар килгенде, кремнернi орта тимнирге ӱгренiп алғам. Кӧзiдiмге, помадканы пызырарға сидiк нимес тiп сағынғам. Сахарлығ сироп хайнадыбыс, паза ниме кирек? Че андағ ла оой полбиндыр. Нинҷе сахар, суғ кирек санға аларға. Аны нинҷе тус хайнадарға пiлерге. Анаң ӱгрен парыбысчазың, кирек ас-тамахты синебин, кӧдiрбин дее салчазың.

«ВСК»-да мин аймах халастар тимнирге ӱгренiп алғам. Ол туста халас аймағы чох полған. Татьяна Александровна пiстi ун ачыдарға паза халас пызырарға ӱгрет салған. Анаң слоёнай тестодаң кондитерскай нимелер тимнеп сыххам, анаң – суфлелер паза торттар. Пу тоғыс оой нимес. Халасты тимнезе, пастап унны орта ачыдып аларға, аны пессер тузында турғыс саларға кирек нооза. Тадылығ халасха ун иртiре ачып парбас ӱчӱн, аны чапчаң тимнеп, пызырарға кирек.

– «Малинники» кондитерскай-пекарнязар хаҷан килгезер?

– Пу предприятиезер 2017 чылда килгем. Татьяна Александровна Тутатчикова кондитерскай-пекарняны 2013 чылда тӧстеен. Мин тоғынарға килгенде, пiр ле цех полған. Ол Стофато орамазында орныххан. Анда ам даа цех пар. Че амды пу предприятие уғаа алғым пол парған. Тоғынҷылар саны 400 азыра пол парған. Мин торттар чазаҷаң кондитерге кiрiп алғам. Ол тустаң сығара мин торттар чазирынаң айғасчам.

– Кӱнде нинҷе паза хайдағ торттар чазабысчазар?

– «Малинники» кондитерскайда хайдағ торттар сығарылча, оларны прай чазапчам. Сменада торттарны чазапчатхан пис кондитер тоғынчабыс. Тоғыс кӱнiне 100-че торт чазабысчабыс. Че улуғ пайрамнар (Наа чыл, Хызыл нымырха паза пасха даа) алнында хараа даа тоғынарға килiсче. Наа чыл чағдапчатса, нинҷе-де кӱнге 5-6 муң торт чазабысчабыс. Хызыл нымырха – иң маң чох тус, пiс куличтер чазапчабыс. Пу тустарда пiске уғаа кӧп чахығ кiрче.

– Торттарны хайди чазирын кем сағынча?

– Торттарны хайди тимнирiн паза чазирын технологтар сағынчалар. Че пiс, кондитерлер, наа сағыстарыбыснаң ӱлесчебiс. Олар анзын санға алчалар.

– Торттарға чазанҷыхтарны паза кремнi пасха кiзi тимнепче алай сiрерӧк?

– Оларны пасха кондитерлер тимнепчелер. Кремнi «кремовщиктер» итчелер. Торттағы шоколадтаң тимнелген чазанҷыхтар iдӧк пасха кiзiнiң тоғызы. Кӧзiдiмге, «Хызыл бархат» торттағы шоколад тоғылағастарны ӧнетiн тимнепчеткен кiзi пар. Ол уғаа аар тоғыс. Ағаа хоза, андағ тоғылағастарны кӧп тимнеп саларға кирек. Пiс оларны постарыбыс иткен ползабыс, торттарны чазирына уламох кӧп тус хорадарҷыхпыс. Че пiске торттарны чапчаң чазабызарға киректелче, оларны садығ тураларынзар табырах апарыбызар ӱчӱн.

– «Малинникиде» хайдағ торттар иң кӧп сығарылча?

– Прай торттар пiр тиң паза кӱннiң сығарылча. Садығ тураларында торттар ӱр чатпинчалар. Че iдӧк сыбыра хай пiрее наа торттар сығарчабыс. Кӧзiдiмге, «Салтан», «Руслан паза Людмила» паза «Хакасия». Пу торттар уғаа татхыннығлар паза тимнир оңдайлары хоостыра сидiк арахтар.

Пiстiң iдӧк пасхаҷыл пирожнайлар паза торттар сығарчатхан пӧлiк пар. Анда пирожнайларны паза торттарны пызырбинчалар: сӱзӱннердең, чистектердең паза пасха даа ас-тамахтаң.

– Торттар чазапчатхан цехта студенттер практика иртчелер бе?

– «Малинники» кондитерскай-пекарняда студенттер практика сыбыра иртчелер. Олар аймах цехтарда ӱгредiг иртчелер. Пӱӱн пiстiң цехта пiр практикант тоғынча. Киҷее iкi полған. Пiс оларны пастап тоғынчатхан орынны, тирiглернi орта чуурға ӱгретчебiс. Анзы иң ӧӧнi полча нооза. Анаң торттарның чардыхтарын чыырын кӧзiтчебiс.

– Пу тоғыста кiзi хайдағ хылыхтығ поларға кирек?

– Иң пастап постың тоғызына хынарға кирек. Анзы полған на тоғысха теелче. Iдӧк сыдамах хылыхтығ, иптiг тудынарға. Пiс 12-лер час азахта турып тоғынчабыс, аннаңар мында кӱс кирек. Чииттер тоғынарға килзелер, пастағы туста оларға уғаа аар пiлдiрче, азах-холлары ағырча. Пiреезi, сыдаспин, тоғыстаң саназыбысча. Че пiс iди тоғынарға ӱгрен парғабыс.

– Тоғыста ниме кӱс пирче паза кӧңнiңернi кӧдiрче?

– Мин тоғызыма уғаа тың хынчам. Пу минiң кiчiгдегi чазыт сағызым тирге чарир. Хада тоғынчатхан арғыстарымнаң ынағ тоғынчатханыбыс мағаа кӱс пирче. Пiс пiр сӧбiре полчабыс тiзе, орта полар тiп сағынчам. Мин тоғысха ибiмзер чiли парчам. Пiс ынағ, удур-тӧдiр хабазып iстенчебiс. Пу предприятие – минiң iкiнҷi ибiм.

Iдӧк торттарны садысчатхан кiзiлер ӱндесчеткеннерi уғаа ӧрiндiрче. Тортты, чыып, чазабысса, хайдағ кондитер аны тимнеенiн чаҷынахта пас салчабыс. Iди пiстi кiзiлер танып алчалар. Пiрсiнде, имҷiзер килгенде, ол мағаа теен: «Мағаа сiрернiң фамилияңар уғаа таныс. Мин сiрернiң тортыңарны садызып алғам». Пiрсiнде «ВКонтакте» социальнай сетьте мағаа кем-де пас салған: «Алғыс тадылығ торт ӱчӱн». Кiзiлер алғыстарын iдӧк предприятие устағ-пастаанзар сығдырадып читiрчелер. Туғаннарым паза таныстарым, мин чазаан тортты садызып алзалар, мағаа алғыстарын читiрчелер. Анзы минің кӧңнiмнi кӧдiрче паза кӱс пирче. Че олох туста торттарны чазаан кiзiнiң ады пары – ол уғаа нандырығлығ. Пу тадылығ, хынығ паза чайаачы тоғыс.

– Ас-тамах промышленнозы кӱнiне удур Сiрер хада тоғынчатхан арғыстарыңа ниме алғирҷыхсар?

– Хада тоғынчатхан арғыстарыма паза пу ӱлӱкӱнге теелчеткен прай тоғынҷыларға пик хазых, постың тоғызына хынарға алғапчам! Ас-тамах тимнепчеткен кiзi постың кӧңнiн чииске читiрче, аннаңар ол аны хаҷан даа хыныснаң, чахсы сағыснаң паза чалахай кӧңнiлiг тимнирге кирек. Андада ас-тамах уғаа татхыннығ полча. Iдӧк тоғынҷыларға часка, профессиональнай ӧзiс, тоғынчатхан предприятие ӧңнензiн тiп алғапчам.

Сом авторни