ПОС КИРЕЕН АЗАРЫНА - ЧАХСЫ ОҢДАЙЛАР
04.02.2020
Хабарлар
Азых чоохтазығ. Хакасияның экономика тилізі министрі Николай Евдокимов 2019 чылда республикада пос киреен паза экспортты тилідерінҷе толдырылған ӧӧн тоғыс салтарларынаңар паза пу чылдағы пӧгіннердеңер чоохтап пирген
- Николай Викторович, хазнабыстың кічіг паза ортын пос киреен, ідӧк экспортты тилідерінӌе килкім пӧгіннерні, тиксі алза, ол ікі нацпроектті, чуртасха кирерін Хакасия хайди толдырып пастады?
- «Кічіг паза ортын пос кирее паза идінчектің пастаана хабазары» нацпроектте Хакасия ӧткін араласхан паза пос киреенең айғасчатханнарға аймах хабазығны чахсы тартып алған - тиксі 200 миллион азыра салковай кӧрілген. Аның алнында Хакасияа кічіг паза ортын пос киреене хабазарға ол син ахча пирілбеен полған.
Ниме иділген? Иң танығлығ кирек 2019 чылның улуғ хырлас айында полған - «Минің пос киреем» кін азылған, хайзы идінҷектерге паза пос киреен азарға сағынчатхан кізілерге пір орында сурығларына нандырығ табарға паза аймах кӧстеглерҷе хазна хабазиин аларға полысча. «Минің пос киреем» піріктірче пос киреене хабасчаң кінні, экспортха хабасчаң кінні, инвестициялар кінін, кічіг ӧдістер пирчеткен пірігісті, бизнеске МФЦ-ны, федеральнай хазна ӱлгӱ органнарының кізілерін, Хакасиядағы идінҷектер праволарын арачылирынҷа уполномоченнайны. Андох чӧптезіг пӧліктері, 50 орынға ӱгредіг клазы паза коворкинг пулии (тоғынчаң орынны ӱр нимеске арендаа алып алар орын. - Ред.) орныхча. Пуох кін пастыра пістің идінҷектернің «Кічіг паза ортын пос кирее» корпорациязар сығып алар оңдай пар. Корпорация идінҷектерге ідӧк искірігліг паза ахчалығ хабазығ пирче. Ол льготалығ кредиттер паза гарантиялар, хайзыларын республиканың Гарантия чыындызы пир полбинча.
Алынҷа таныхтирға кирек экспорт кіні тӧстелгенін. Аның тоғыс салтары пар - ирткен чылда пір идінҷек экспорт чӧптезиин идіп алған. 2020 чылда пу тоғыс узарадылар. Пӧгінде чоннар аразындағы чӧптезіглерге І2 пос киреен сығарып аларға. Идінҷектер пасха хан чирлерінзер бизнес-миссияларға, кӧзідіг-ярмаркаларға пар килген соонаң экспортха сығарға пӧгінчелер. Чоохтирға кирек, пос киреенең айғасчатханнарға пу мероприятиелерге сығып аларға полысча экспортха хабазығ кіні.
2019 чылда «Гарантия чыындызы - Хакасияның МКК-зы» (МКК - кічіг кредиттер компаниязы. - Ред.) коммерческай нимес пірігіс позына сыданар синге сығып алған. Анзына чахсы чӧлег полған моногородтардағы идінҷектерге льготалығ ахча хабазиин (поручительстволарны паза кічіг ӧдістерні) пирер пӧгіннең пірігістің капиталын 70 миллион салковайға ӧскіріп алғаны. Салтарында ирткен чылда Гарантия чыындызы пос киреенең айғасчатханнарға 36,4 миллион салковайға 17 кічіг ӧдіс пир салған, 158,4 миллион салковайға - 48 поручительство.
Абаза, Харатас паза Саяногорск городтарда социальнай пос киреенең айғасчатхан 32 идінҷекке 45,1 миллион салковайға грант пирілген. Пу кӧстегнең тоғынчатханнарға республикада хабазығ пастағызын на пирілді.
Ағаа хоза пос киреенең айғасчатханнарға хабасчатхан кін пастыра 3000 азыра кізі аймах кӧстегліг хабазығ алған: ӱгредіг, искіріг, сертификат аларынҷа паза пос киреен азарын сабландырчатхан. Халған ҷы кӧстегҷе Хакасияда улуғ искірігліг тоғыс апарылған.
- Ирткен чылда республика ӱлгӱлері бизнестегілерге хайығ айландырғаннарох. Алылған законнар пу чылдағы тоғынып пастапчалар. Идінӌектерге пу алызығлар ниме пирер паза хайдағ оңдайлар азар?
- Сынап таа, Хакасия правительствозы кічіг паза ортын пос киреен тилідерін тӧреміл хайығда тутча. Идінҷектерні Хакасиязар айланарға кӧстепчеткен паза республикада пос киреен тилідерге полысчатхан нинҷе-де закон алыл парған. Оларның пірсі - «Хакасияда кічіг паза ортын пос кирее тилізінеңер» - бизнестегілернің паза идінҷектерге хабазығ инфраструктуразын тӧстепчеткен ӱлгӱдегілернің аймах хайызығларын иптир пӧгіннең алылған. Аның ӱчӱн инвесторға кирексіністер турғызылған: инвестиция 15 миллион салковайны азарға кирек, тоғынҷыларның чал ахчазы, тізең, отрасльдағы ортымах чал ахчазынаң тӧбін полбасха.
Регионда кічіг паза ортын пос киреен тилідерін чахсыландырар алызығлар «Ниик оңдайнаң налог тӧлечең системада тузаланылчатхан налог ставказынаңар» законға кирілгеннер. Аны хоостыра налог ставкалары хызырылғаннар: парыстардаң хорадығларны алыбызып, налог тӧлееннерге 12 алай 15 процент орнына пір тиң 7,5 процент турғызылған, парыстарча налог тӧлепчеткеннерге - 5 алай 6 процент орнына пір тиң 4 процент.
Пу алызығлар республикада пос киреенең туюххан айғасчатханнарны сын оңдайнаң тоғындырарға паза идінҷектерде істенчеткеннер санын хозарға полызар.
- Налог сині тӱзірілгені чахсы алызығларға ағылчатханын киречілепчеткен кӧзідіглер пар ба?
- Халғанҷы туста кічіг паза ортын пос киреенде киректер уйан парған даа полза, 2019 чылның салтарларынҷа идінҷектернің пірге санға алылғаны хоостыра 2520 кізі пос киреен асхан, ол, тізең, 2018 чылдағызынаң 80 идінҷекке кӧп. Ідӧк пос киреен чаапчатханнар саны хызырылған: 2018 чылда 661 кирек чабылған полза, 2019 чылда - 263 алай алындағы чылдағызынаң 2,5 хати тӧбін!
Ідӧк «Хакасиядағы инвестиция политиказынаңар» закон алылған. Аның иң танығлығ чардыхтарының пірсі - проект ӧӧн инвестиция проекттер санына кирілзе, инвестор ис-пай налогына 100 процентке теере льгота алып алар оңдайлығ.
- Идінӌектер ідӧк чарытхаа пӧзік паалар, тибіреділбинчеткен ис-пайға кадастр паазы пӧзік турғызылғанына паза пасха даа сурығларға удаа хоптанчалар.
- Пу сурығларны республика ӱлгӱлері тӧреміл хайығда тутчалар паза пӧкчең оңдайларны тілирін узарадарлар. Аннаң пасха, идінҷектерні чир пирері, пӱдірігні пастирына чарадығ алары паза андар инфраструктура сетьтерін тартары сағыссыратча. Ол толдырығлығ ӱлгӱ органнарынаң палғалыстығ сурығлар.
- Пу чылға хайдағ пӧгіннер турғызылды? Пос киреенең айғасчатханнарны нименең ӧріндірерзер?
- 2020 чылда Хакасия кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарға хабазарға пазох 200 миллион азыра салковай тартып алған. Піс социальнай кӧстегліг пос киреене, экспортты тилідеріне хабазарбыс. Идінҷектерге хабасчаң кін ідӧк аймах оңдайнаң хабазарын узарадар. Пос киреенең айғасчатханнарға паза пір ӧріністіг хабар - пӱӱл Гарантия чыындызының капиталы 100 миллион салковайға кӧп полар, ол, тізең, республикадағы илееде идінҷекке ниик проценттіг (3,15 проценттең пасти) кредит алҷаң оңдай.
Автор :
Чоохтасхан Наталья СУБРАКОВА
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
