ТЕАТРЗАР САЛЫЛҒАН ЧАРЫХ ЧОЛЫ
11.07.2021
Хабарлар
Пайрамнығ тӧреен кӱні. 2021 чыл Хакасияның саблығ артизі Инна Майнагашеваа ікі хати танығлығ. Пӱӱл аның пайрамнығ тӧреен кӱні паза ол Хакас драма театрында істеніп пастааннаң 30 чыл толча
УУӋА-ӦӦРЕЗШЩ
УХААНӋЫЛАЗЫ
Казановтағы олғаннарның аразында аннаң ӧткін пала чох таа полған, неке. Аалдағы аға-ууңаларға, кӧп палалығ сӧбірелерге, хада хонғаннары-наң ӧкіс халған кізілерге хай-дағ-да полызығ кирек пол парза, Инна Майнагашева ус-тапчатхан пионерлер ӧмезі -андада «Тимуровецтер коман-дазы» адалңаң - оларзар сах андох чиде тӱсчең нооза.
- Кемге-де туразын арығ-
лап пирңеңміс, кемге-де, суғ тазып, одың чар пир турңаң-мыс, кемнің-де інектерін ча-зыдаң сӱр килңеңміс. Улуғ сӧ-бірелердегі палаларнаң хада уроктар даа итчеңміс. Кӱлет-тебісчеткен хонңыхтарға пір кӱнінде соох суғ тазып пир-ңеңміс. Тиксі чоохтаза, пио-нерлер тоғызын прай толдыр-ңаңмыс, - сағысха киріп,
хатхырча Хакасияның саблығ артизі Инна Майнагашева.
Школадағы ӱлӱкӱн-пай-рамнар ідӧк ол чох пір дее иртірілбеңеңнер. Позын прай чирде сынап кӧрерге сағын-чатхан хызыңах чон алнынзар хынып сыхчаң. Кирек пол-за, сарын толдыр пирер алай кибеліс хығыр пирер. Паза чайаачы кӧңніліг пала аалда-ғы клубтағы, Асхыс аймаа си-ніндегі концерттерде полған на сай араласчаң.
- Піснең хости Майнагаше-ва фамилиялығ пір ууңа чур-таан. Аны хада хонғаны хоос-тыра Канчук Зоязы тіңеңнер. Ол мағаа тың паарсаңаң. Ӧт-кін оңдайым кӧріп пе, таң, мині полған на сай «артист полар хызым» тіңең. Піс ан-
узаратхан Инна Ананьевна.
Итсе, хызыңахтың чайаа-чы оңдайын иң пастап іңе-па-базы сизінчетпес пе.
- Пірсінде піссер аалңылар килгеннер. Иир пол парған. Мині пабам сассар пызо соон-ңа ызыбысхан Нандыра ай-ланзам, чағын кізім мағаа ти-дір: «Іди тың артист поларың килче бе, хызым?» «Ноға?» -сурыға сурығнаң нандырғам мин. «Анаң пызо соонңа даа кірлектеніп чӧрчезің нооза, ыр-сарыннарың даа тоозыл-бинча. Сині кӧріп, матап хат-хырыстыбыс», - теен пабам,
- чарытхан пістің матырыбыс.
Хайди ӱлескен Инна Ана-ньевна, аның іңе-пабазы пала-ларын хаңан даа тыспаан
- андар парбаңар, тігізер пар-баңар тіп чоохтанмааннар.
- Сірернің ікі иңніңерде постарыңның пастарың пар. Мыннаң мындар хайдағ чол таллап аларын постарыңох кӧрерзер. Сағынчам, олар ор-та иткеннер, - теен А.М.Топа-новтың адынаң национальнай драма театрының артизі.
ВЯЗНИКИ, ЛЕНИНГРАД, АҒБАН
наң хада чахсы ынағласхабыс. 5 класста ӱгренчеткенде, ол мағаа чӱстӱк сыйлап пирген! Ленинградтағы институтты тоосханда, ол сыйыхтаңар сағын килгем. Улуғ ӧрініске, іңем аны чыып салтыр. Мағаа пирібіскен. Аннаң пеер мин аны суурбин кис чӧрчем тиир-ге чарир. Пірсінде, Владимир
облазында чуртапчатханым-да, іңе-пабама сомым ыс пир-гем. Хонңых ууңа-ӧӧрем аны, олардаң сурап алып, портрет итіріп алтыр, ибіндегі стене-зер іл салтыр. Анаң, ааллап кірген кізілерге махтанып, ідӧк чоохтанңаң полтыр: «Минің артист полар хызым», - сағысха кирерін аннаң андар
Инна Ананьевна Влади-мир облазынзар парарға са-ғынчатханнаңар іңе-пабазына ідӧк чолға сығар алнында ла искірген.
- Казанов аалдағы сигіс чыллығ школаны 1980 чылда тоосхам. Мағаа 14 ле час пол-чатпас па. Че мин позымны ам даа кічігбін тіп сағынмаам, пір дее нимедең хорыхпаам. Прайзынаң хада Олимпиада иртчеткен Москвазар парарға сағьшғам. <1—, 5 стр.
8 стр. і—>
Инна Майнагашеваның хада хон-ғаны Виталий Канзычаков олох сту-дияда ӱгренген. Ирепчінің Артас оолаа студент тузындох тӧреен.
- Ленинградға ирғкен «Подиум-91» чоннар аразындағы театрлар школа-ларының фестивальында араласха-ныбыс сағыста хаңанға даа халған. Андада піс, халғанңы курстағы сту-денттер, Нил Саймонның «Билокси-Блюз» ойынынңа диплом спектакльын тимнеебіс. Олег Табаковғың курзы аны турғысханох. Че пу фестивальда піс олардаң асхабыс. Паза Виталий Канзычаков анда «Чылның иң арғых актеры» атха турысхан, - аннаң андар чоохтаан Инна Ананьевна.
Хакасиязар олар 1990 чылда айлан-ғаннар. Пір чыл пазынаң Инна Май-нагашева Хакас драма театрының ар-тизі полыбысхан.
ПОСТИ ХАЙ-ХАЙ АРТЫХ
- Школа соонаң хайдар парары-наңар пір дее сағынмаам. Хуттарым хайдар апарғаннар, андар парғам. Владимир облазынзар чолны ідӧк тӱ-зімде кӧріп алғам. Поездтіг андар пар-чатханда, тӱзімде кӧрген тимір паза автомобиль чоллары хыйысчатхан орынға хап-орта тоғас парғам. Ле-нинград городтаңар, тізең, улуғ чоох-таныбысхам. Салтарында, андох ӱг-ренерге киліс парған, - тіпче Инна Ананьевна.
Пӱӱнгі кӱнде ол А.М.Топанов-тың адынаң национальнай драма театрының иң чарых артисттерінің пірсі полча, аның аймах синніг фес-тивальлардағы чидіглері асхынах нимес. Оларның санында иң ӧӧннер-нің пірсі 2002 чылда Иркутскта ирт-кен регионнар аразындағы «Сибир-ский транзит» фестивальда турысхан В.П.Редлихтің адынаң сыйых полча. Ол Инна Майнагашеваа, А.Чапрай-ның ойыны хоостыра турғызылған «Абахай Пахта» спектакльда ӧӧн рольны толдырып, «Ипчі кізінің иң ар-тых рольы» номинацияда чиңіс тутхан
Ағаа хоза, минің ӧӧрем Ирина То-поева уғаа чапсых хабар искірібіскен. «Владимир облазындағы Вязники го-родтаң кізі килер. Ол чииттерні андағы текстильнай училищезер ӱгренерге па-рарға хығырча. Анаң андох тоғынарға халарға чарир. Чолға парары, анда чурғиры прай тикке полар», - теен ол. Совет Союзы тузында андағ полған нооза. Оӧремнең хада сым-туюххан тимненібіскебіс. Хонңых ууңа-ӧӧрем пасхаңыл тудын сыхханым хоостыра сизінібіскен. «Син, хызым, хайдар па-рарға итчезің?» - ағылахха сурыбыс-хан. Мин ағаа прай чоохтап пиргем. Ол мағаа, ахча чох хайди парарзың тіп, 25 салковай тудындыри пирген. Анаң мындағ чарадиимны ще-пабама искірерге киліскен. Олар, минің сағы-зымнаң чаразып, ідӧк ахча хос пирген-нер. Іди піс Вязники городсар пары-бысхабыс. Андох иирдегі школаны, анаң училищені тоосхабыс, - чооғын узаратхан Инна Ананьевна.
Чӧптезіг хоостыра олар ӧнетін ӱг-редіг алған соонда андағы текстиль-най фабрикада хайди даа ӱс чыл тоғын саларға кирек полғаннар. Че Инна Майнагашева Москвадаң ырах нимес городтағы тоғызын аннаң андар уза-радарға чаратхан. Ағаа анда тың чах-сы полған. Тоғыста артыхтарның са-нына кіріп, «Золотое кольцо России» туризм маршрудына кірчеткен го-родтарда прайзында даа пол килген. «Пионер тузындағы хылиим халған нооза - прай нимені нандырығлығ толдырарға!» - хатхырча артист.
Че хайди ол Хакас драма театрын-зар килген? Пілдістіг, артистке ӱгреніп алған соонда. Че хаңан ол андағ специ-альностьты алып аларға маңнанған? Анзынаңар Инна Ананьевна піди чоохтапча:
- Чайғы. Тынағ кӱннері. Мин Хака-сиязар килгем. Агбандагы музыка учи-лищезі хыринңа ирт париғам. Кӧрчем, чарлағ хызыл паргыр. Анда театр ре-жиссерына чииттер алылчалар тіп ис-
кірілче. Кірдім. Мағаа тус асхынах халды тіп чоохтап пирділер, че хай-дағ сыныхтағлар тударынаңар искір пирділерӧк. Мин маңнанғам. Кирек сыныхтағларны тудыбызып, музыка училищезінің студенті полыбысхам. Анда пір чыл ӱгренібіскенде, Хакасия-зар Ленинградғағы театр, музыка паза кинематография инсғитудының ӱгрет-чілері килгеннер. Оларның пӧгіні пу вузтағы хакас студиязар чииттерні таллап алары полган. Пістің ӱгретчі-біс Юрий Матвеевич Майнагашев ми-ні андар кірерге чӧпғеп сыххан. Іди мин, сыныхтағларға тимненіп, репети-цияларға чӧр сыххам. Анда басня, ки-беліс чоохтап пирерге, пірее сарын тол-дыр пирерге кирек нооза. Салтарында, ЛГИТМиК-сар кіріп алғам. Чоохтирға кирек, ще-пабам миннең ідӧк ле чарас салғаннар. Улуғ частығ ууңа-ӧӧрем, ті-зең ол чахсы хабарны истерге маңнан-мааң ах чарыхтаң парыбысхан.
ӱчӱн читірілген. «Хада тоғынчатхан арғыстарыма улуғ алғызым читірчем, мағаа хайдағ даа киректе хабасчатхан ӱчӱн. Піс прай сидіксіністерні хада то-бырчабыс нооза», - тіпче ол.
Че ниме аны тың сағыссыратча? Хакас драма театры пӱӱл 90 чылын таныхтапча, че амға теере аның позы-ның туразы чоғыл!
- Пілчем, іди поларға чарабас. Че мин, театрнаң хада хайдағ даа фести-вальға парза, ол сурығны кӧдірчем. Кӧзідімге, тӱрк тілліг чоннарның «На-уруз» фестивальының тӧстегцілерінең пістің республиканың устағ-пастаана айланыс пічиин пазыбызарға сурын-ғам. Пірсінде «Ах Иб» театрлар фести-вальына Москвадаң критик килген, ол «Страстной бульвар» журналның тоғынңызы полча. Мин андар олох су-рығнаң айланғам: «Пістің театрыбыс хайдағ оңдайларда тоғынчатханын чазырбин пас пиріңер!» Ол сӧс пир-ген. Тиксі хазнадағы театрлар чур-тазы чарыдылчатхан журналда андағ статья сых парған. Пу сурығны ідӧк Санкт-Петербургтағы институттың профессоры Владимир Норенко тӧ-реміл хайығда тутча, - ӱлескен артист Инна Майнагашева.
Улуғ ӧрініске, театр тоғынңылары-ның искіриинең, сағамғы туста кирек орнынаң тибірепчеткенге тӧӧй. Амды артисттерге, хол салааларын кірес-ти тудып, наа туразар кірерін сахтап аларға ла халды, неке.
Хайдағ даа артисттің чайаачы чо-лы пасхазына тӧӧй полбинча. Хайди кӧрчезер, Инна Майнагашева театр-зар ідӧк пасхаңыл оңдайнаң килген. Ленинградтағы институтсар ӱгренер-ге кірчеткенде, ағаа 20 час полған. Амды 55 час тол парды, Хакас нацио-нальнай драма театрында тоғынып пастааннаң сығара, тізең, 30 чыл ирт парды. Піс аны пӱӱн пу танығлығ пай-рамнарынаң чылығ алғыстапчабыс. Мыннаң мындар кӧрігңілерні уламох тың ӧріндір турзын тіп алғапчабыс.
Александра КАРАМЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде