СЫМ ОДЫРБАСХА, ТОҒЫНАРҒА!
11.03.2022
Хабарлар
Чыылығ. Хакас чонның Улуғлар чӧбінің чыылии Ағбанда С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызының национальнай кінінде ирткен
Хакас чонның Улуғлар чӧбінде 55 кізі саналча, пу чыылыға 44 кізі килген. Олар республиканың аймах-городтарынаң полғаннар. Чыылығ алнында ӧріністіг кирек полған. Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Воронин президиумның адынаң Алтай аймааның пазы Татьяна Раменскаяа хакас тілін паза культуразын тилідеріне улуғ хозым итчеткен ӱчӱн «Чахсы киректер ӱчӱн» халых орденін читірген. Анаң Хакасияда кізілерге полызығ пирчеткен «Благодарение» фондтың устағӌызы Тарика Торокова Россиядағы кізі праволарынӌа уполномоченнайдаң Аарластығ пічікнең таныхтатхан.
Улуғлар чӧбінің пу чыылиинда тӧрт сурығ ӱзӱрілген. Пастағызы хоостыра искіріг иткен Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Воронин. Ол Улуғлар чӧбінің президиумына хоза ӱс кізіні табарға чӧп пирген, анаң оларны адаан. Іди Улуғлар чӧбінің президиумына тархын наукаларының кандидады Андрей Асочаков, педагогика наукаларының кандидады Андрей Карамчаков паза филология наукаларының кандидады, «Хакас чирі» газетаның ӧӧн редакторы Радион Сунчугашев пір ӱннең табылғаннар.
Анаң Пётр Воронин президиумның ирткен чылдағы тоғызынаңар искіріг иткен. Пылтыр апрельде хакас чонның XIV съезді ирткеннең пеер пір чылға чит парир. Президиум хакас чонның съездінде сығарылған чарадығларны чуртасха кирер тоғысты апарған паза пу тусха теере устав хоостыра 10 хати чыылысхан. Анда чуртас сығарчатхан сурығларны ӱзӱр турғаннар. Іди «дорожнай картаны» тӧстир ӱчӱн Хакас Республиканың правительствозынаң хада-пірге тоғынғаннар. Хакас чон съездінің чарадығлары Хакасия правительствозының пӧгіннеріне кирілгеннер. Мында ӧӧн тоғыс Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозына артылча (министр Михаил Побызаков). Съездтің чарадығларын ідӧк постарының пӧгіннеріне кирчелер республикадағы муниципальнай пӱдістер.
В.М.Торосов Улуғлар чӧбінің кнезі полчатхан туста пӱдіріглер проекттері ӧмезі тӧстелген полған. Ол ӧме ам даа тоғынча. Аннаң устапча Улуғлар чӧбі президиумының араласчызы, Хакасияның чон артизі Вячеслав Кученов. Амды ол ӧменің ӧӧн тоғызы - хакастарның культура-этническай кінін пӱдір салары. Ол сурығ хаӌаннаң сығара кӧдірілче, че пӱӱл Хакас Республиканың правительствозында, ол проект читіре тоғынылып, пӱдіріг тоғыстарын пастирлар. Ол тоғыс Хакасияның культура министерствозына артылча.
Хакастарның культура-этническай кінін пастап С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызы кінінің алнындағы ачыхта пӱдірерге сағынғаннар, че правительство анда закон хоостыра улуғ пӱдіріг турғызарға чаратпаан. Килістіре орын перинатальнай кіннең ырах нимес ачыхта табылған. Анда ідӧк гостиница пӱдірілері кӧрілче. Автомобильлер турғысчаң чалбах орын полар.
Улуғлар чӧбінің президиумы пылтыр хазна паза чон ӱлӱкӱннерін иртірерінде ӧткін араласхан. Чыл пазы Ағбанда аал хонии рыногында паза республиканың чон чайаачызы кінінің алнындағы ачыхта ирткен. Хакасияның турыстығ кізілеріне «Чыл кізізі» аарластығ аттар пирілгеннер.
2021 чыл Хакасияда Алыптығ нымах чылы тіп чарлалған. Республиканың культура министерствозы 300 азыра мероприятие иртірген. Хакасияның Улуғлар чӧбінің президиумы прай ол киректерде ӧткін араласхан. Пылтыр пизінӌі хати ирткен «Тӧреен тіл - чонның худы» республикадағы сӧбірелер марии. Чуғынӌах ағырығ хайынчатханнаңар марығ онлайн оңдайынаң ирткен. Чиңісчілерні пылтыр наа чыл алнында чеестееннер. Пӱӱл пу марығны ідӧк иртірері кӧрілче.
Анаң Пётр Иванович пӱӱл Чыл пазы республиканың аал хонии рыногында 2б мартта иртер тіп чарлаанда, «анда килістіре нимес орын!» тіп тоғыр ӱннер полғаннар. Улуғлар чӧбінің кнезі пӱӱл ӱлӱкӱнні анда иртірербіс, че соонаң Ағбанда Л.Р.Кызласовтың адынаң национальнай музей хыринда, хакас ибіӌектер турғызып, ӱлӱкӱннерні анда тӧреміл иртір турарбыс тіп чарытхан.
Анаң чоох тутхан Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министрінің орынӌызы Юрий Чертыков. Аның чооғынаң, министерство хакас чонның съезді хоостыра Хакасия правительствозы сығарған чарадығларӌа тоғыс апарча.
Іди С.П.Кадышевтің адынаң культура паза чон чайаачызы кініне «национальнай» ат пирілген. Спорт паза физкультура министерствозы национальнай спорт кӧрімнерін позының программаларына кирер законӌа тоғынча, Пии аймаанда Бондарев паза Улуғ Нонып аразындағы чол нааӌылал парған. Істеніс паза социальнай арачыланыс министерствозы кізілерге пос киреен азарға полысча, пос хоныхтарын тӧстирге ахча пирілче, социальнай чӧптезіг иділче. Аал хонии министерствозы аалларны иптир паза клуб-школаларны тыхтир тоғыстар апарча. Чурт кирексіпчеткен 74 сӧбіре наа тураларзар кӧскен. Аалларда фельдшер пункттары тоғынминчатханы ағырсымнығ сурығ полча. Имӌілер чидіспинче, аннаңар аалларҷа чӧрҷең имнег транспорты киректелче. Чииттерні имӌілерге ӱгренерге ызып, оларны ӱгредіг соонда иблерінзер нандыра айланзыннар тіп чӧптирге кирек. Олар пос чиріне, пос чонына туза ағылзыннар.
Ӧӧнінде, хайди таныхтаан Юрий Карпович, читпестерні кӧріп, сым полбасха. Кирек нимелерні ӧӧркі ӱлгӱдегілердең сурарға алай посха тоғынып тӱзедерге. Хайдаң-да кем-де киліп, пістің тоғызыбысты итпес.
Анаң чоох алған кізілер постарының ағырсымнығ сурығларын кӧдіргеннер. Халғанӌызында Украинада парчатхан киректердеңер Улуғлар чӧбі пос чонына айланыс идерге чаратхан.
Автор :
Илья ТОПОЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде