ӰГРЕТЧІ ПОЛАРҒА ЧАЙАЛҒАН
11.03.2022
Хабарлар
Сағысха киріп. Хынған ӱгретчібіс ах чарыхтаң парыбысханнаң 40 кӱні иртіп парды. Аны хумартхылап, чуртас чолынаң хысхаҷахти таныстырчабыс
Піс андада 6-ӌы классха сыххан полғабыс. Пу кирек 1966 чылда полған. Пастағы сентябрьда школазар килзебіс, ӱгретчілер аразында чиит хыс тур салтыр. Тонанғаны, тудынчатханы хоостыра прайзыбыстың кӧңніне кірген. Чабызах арах таа полза, сылағай сыннығ. Ӱні нымзах, паарсах истілче.
Школа директоры Данил Парфирьевич Сиренев наа ӱгретчінең таныстырча, Екатерина Максимовна Тюдешева пу чылдаң сығара піснең хада тоғынар тіпче. Анаң сӧс ағаа пирілген. Екатерина Максимовна хонӌых Харағай паары аалда кӧп палалығ сӧбіреде тӧреен полтыр. Ағбандағы пединституттың филология факультедін тоостыр. Орыс тілі паза литература ӱгретчізі школада пардаңар, ағаа немец тілінің уроктарын апарарға килістір. Анзы піске уламох чапсых пілдірген.
Класс устағӌыбыс час палазын ӧскірер тынаға парыбысханда, аның орнына Екатерина Максимовнаны турғыс салғаннар. Хонӌых аалда ӧскен кізі прайзыбысха ікінӌі «іӌебіс» полыбысхан, ипти ле аптап алған. Хысхызын саналығ чӱгӱр чӧрерге, конькиліг чыларға хынӌаңмыс. 1960 чылларда конькилерні катанкаларға хаас пағларнаң чаба палғап алӌаңмыс, наахтар саңай учаанӌа пусча чылчазың алай меспектіг хоккей ойнапчазың. Оолағастардаң пір дее соона халбаӌаңмыс, тиңнең тиңе марығласчаңмыс.
Чылығ кӱннер пасталыбысса, чорыхтарға чӧрерге хынӌаңмыс. Хынчатхан чирібіс Чыланнығ аалыбыс хыринда хасхай турчатхан Маяк тағ полӌаң. Аның пазы хайдағ пӧзік. Ағаа чидіп алғанӌа, албах кӱзібіс сыхчаң. Екатерина Максимовна пісті нинӌе-нинӌе хати тынандырӌаң. Чолға суххан чиистерібісті оңнығ ла тадылығ чіп парбинчабыс.
Чорыхтың иң ӧӧні Маяк тағның тигейінде пасталӌаң. Анда чалбах тастар толдыра. Оларны ходырып, алтында чазырылған «чазыттығ» пічіктерні тапхлап алары - ӧӧн пӧгінібіс. Пірдеезі пірдеезіне пір дее ниме чоохтабинча, ізебінең чаӌын-карандаш сығарып, нандырығ пасча, иргі пічіктің орнына сал салча. Анаң позының пічиин пас сыхча, аны пірдеезі таап полбас орында чазыр саларға харасча. Аннаңар олғаннар аар-пеер ле тараза халчалар. Класс устағӌыбыс піснеңӧк хада хайын чӧрче.
Іди пір чӧптіг чуртаӌаңмыс, ӱгренӌеңміс. Ікінӌі «іӌебіс» ирге парыбысханда, хайди даа поларын пілбинібіскебіс. Окіс ле халғанға тӧӧйбіс. Олох арада, кічіг дее ползабыс, чахсы оңарчабыс: позына килістіре кізее орта полды. «Амды піске тың хайығ салбас», - сағын чӧрчебіс позыбыс алынӌа. Чох, хайдағ ачых-чарых кӧңніліг полған, андағох халған. Пірее хати ибзер маңзырап-чатханын сизінӌеңміс, че ағаа тарынмаӌаңмыс.
Пістің класс устағӌыбыс олаңай ӱгретчідең пасти ӱр ниместің не аразына завучха читіре ӧс парыбысхан. Таллап алған тоғызына тың хынчатханын прайзы даа сизінӌең. Ағаа хоза Екатерина Максимовна орыс тілі паза литература уроктарын апар сыххан. Мына хайда пай пілізі ілезіне сыххан. Ол даа сылтағнаң полбас па аның ӱгренӌілері санынаң ӱс кізі ӱгретчі тоғызын таллап алған. Оларның аразында мин полғам. Педпрактика Чыланнығдағы школада иртчеткенде, сала даа ікінӌілес чох Екатерина Максимовнаны методизім поларға чӧптеп алғам, сала даа хомзынмаам.
Мағаа аннаң хада пастап Чыланнығдағы ортымах школада, соонаң Пыдырахтағы школада тоғынарға киліскен. «Абаза» совхозтың 5№ фермазының ӧӧн аалы Чыланнығда орныхчатханда, ортымах школа пістің аалда полған. Анаң ӧӧн аал Пыдырах полыбысханда, школа андар кӧзірілген. Піске, ӱгретчілерге, андарох парарға киліскен. Екатерина Максимовна ідӧк завуч полып тоғынған. Хайда даа тоғынчатса, класс устағӌызы полған ӱгретчім мағаа пик чӧлег полӌаң, ізестіг ӧӧрем чіли тудынӌаң, полысчаң.
Хада хонғаны Михаил Михайлович Тороковнаң хада 50 чыл артиинаң чуртааннар. 5 паланың улии, саайға кіріп, ах чарыхтаң чиитке парыбысхан. Оларның 14 парха, 8 кӧргенек. Очы оолғы, ідӧк саайға кіріп, ах чарыхтаң парыбысхан. Аны чыып салған соонаң, пір чыл пазынаң, Екатерина Максимовнаның чӱрее кинетін не тохтап парған. Саблығ ӱгретчібіс 80 чазына пір ле чыл читіре чуртап полбин халды. Че аның чарых омазы пістің чӱреебісте хаӌанға даа халар.
Автор :
1970 чылда школа тоосханнар адынаң Надежда ЧЕБОДАЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде