Валентин Коновалов: «Чапчаң хайынарға!»
30.03.2022
Хабарлар
Хакасия пазы Валентин Коноваловтың устаанынаң хорғыс чох поларын паза социальнай кӧстегнең экономика пик тоғынарын тӧстирінҷе оперштабтың (кризистең тоғыр штаб) чыылии ирткен
Чыылығда Хакасия пазының прай орынӌылары паза ӧӧн министерство-ведомство устағӌылары, монополиядаң тоғыр федеральнай служба устанызының пастығы Ксения Лебедева араласханнар.
– Мин алынҷа пiрдеезiн хомайлирға сағынминчам, – пастаан Валентин Олегович, – кирек хайди салылчатханы кӧрiнче. Ӏди, арғыстар, чарабас! Пiс майың тоғынчабыс. Алысчатхан оңдайларға, законнарға сала чапчаң хайарға кирек! Кризистең тоғыр штаб удур-тӧдiр пiчiктернең алызарынҷа сағыс-кӧрiстернең ӱлезерге тӧстелбеен. Пiс мында ӧӧн сурығларны пӧгерге чыылысчабыс: регионның мыннаң мындархы тилiзiн, чонға кирек ниме-нооны читкiҷе чыырға паза тоғыс орыннарын пирерге, экономикадағы хайыныс «iлҷiрбезiн» нааҷылирға паза нааларны тӧстирге, хайда-да пос киреен дее арачылирға. Сiрер турғызылчатхан пӧгiннi орта оңарарға кирексер: наа киректе иргi оңдайларнаң паза кирексiнiстернең тузаланарға кирек чоғыл. Пiс наа чуртасты тӧстепчебiс! – теен республика пазы.
Пӱӱнгi оой нимес чуртас оңдайларында полған на регион пазына улуғ нандырығ артылған. Аннаңар Валентин Коновалов правительство кізілерінең прай оңдайларнаң тузаланарға, кирек полза, iкiнҷiлебин, посха нандырығ аларға киректеен. Уламох ол инфляцияны тударынҷа сурыға теелче.
Министерство-ведомство кізілері хысхаӌахти пӱӱнгі кӱннің тоғыс салтарларынаңар паза сидіксіністердеңер искіргеннер. Хакасияның юстиция киректерінҷе паза регион безопаснозынҷа министр тоғызын толдырчатхан Елена Кудинованың искіриинең, искірігліг абыластар удаа полча. Пу наада Ағбан, Харатас паза Саяногорск городтарда ӱгредіг, культура паза социальнай учреждениелерде чара чачырас тимнелчеткеннеңер искіріг кірген. Оперативнай службалар 32 тураны сыныхтааннар.
Улуғ хайығда чонға иртiрiлчеткен культура паза спорт мероприятиелерi. МВД паза ФСБ службалары хада-пірге чонға хорғыс чох поларын хадағда тутчалар. Кӧрік айының 18-ҷi кӱнінде Крым Россияа хозылғаннаң сығара 8 чыл ирткеніне Ағбан городта Пастағы Май ачығында митинг ирткен, хайдар тиксі 3 муңҷа чуртағҷы чыылысхан. Амды Чыл пазы ӱлӱкӱнні хорғыс чох иртіреріне тимненіс парча.
Хакасияның экономика тилізі министрі Виктор Богушевич Россия синінде алылчатхан экономика кӧстеглеріне хабазығлардаңар искірген. Прай полызығлардаңар тиксі искіріг “Минің пос киреем” кіннің сайтында чыылча. Министерство ідӧк чонға иң кирек ас-тамахтың паза ниме-нооларның чыындызын паза пааларның алысчатханын хайығда тутча. Ниме-нооның ортымах паазын сығарып алар ӱчӱн, улуғ паза кічіг садығ тураларындағы, опт базаларындағы паза пасха садығ орыннарында ол нименің кӧдірімін паза паазын санға алчалар. Тиксі 8 паа алылча, анаң ортымах паа саналча. Тӧстег чох пааның ӧскiрiлгенiнеңер монополиядаң тоғыр федеральнай служба устанызынзар искiрiлче. Алынҷа хайығда – пӱдіріг ниме-ноозы. Пӱӱнгі кӱнде министерство республикада пӱдірігде тузаланылчатхан ниме-нооны санға алча. Ол пічікте импорт ниме-ноолары таныхталча, аны мыннаң мындар пос чирінде сығарарынҷа тоғыс апарылар.
Ксения Лебедеваның искіриинең, УФАС кiрген айланыстарҷа паза ниме-нооларның паа «iлҷiрбезiн» сыныхтапча. Табылған сайбағларҷа право хайраллаҷаң органнарзар пiчiктернi читiрчелер. Ӧӧн ас-тамах, хайзы халғанҷы неделяда чуртағҷыларның «сағыстарын сығарча» – сахар – чыындызы республикада читкiҷе. Чыынды – 5 муң тонна, чуртағҷыларның пiр айға кирексiнiзi – 1,7 муң тонна. Специалисттер таниинаң, чонның ӱрӱгiзi тӱзiп пастабысты.
Имнер чыындызы тӧстелчеткеннеңер искiрiгнең чоох тутхан республиканың хазых хайраллаҷаң министрi Олег Ананьевский. Имнернi читiрчеткеннер тусты кӧмес соона салдырыбысханнар, че хайди даа читiрер полчалар. Сағам алында идiлген чӧптезiглердең пiрдеезi тоғыр полбинча. Пу наада 2022 чылның 3-4-ҷi кварталына имнер садызарына марығ чарлал парған. Имнер пiр-iкi айға пар. Валентин Коновалов пасха хан чирiнде сығарылған имнерге хайығ айландырарға сурынған.
Хакасияның пӱдiрiг паза ЖКХ министрi Валерий Келин хазна чахығларының толдырыларына ӧӧн хорғысты пӱдiрiг материалларына паалар ӧсчеткенiн адаан. Пiрдең, паа ӧсче оох тасха, хумға, бетонға, тимiр ниме-нооға паза пасхазына. Валентин Коновалов оларның сығарызын паза пааның пӱтчеткенiн тиксi сыныхтирға чахаан. Пазағы чыылыға, тiзең, iдӧк республиканың чир-чайаан ис-пайы паза экология министрi Владимир Лебедев хығыртылар.
Республиканың пӱдiрiг киреене, тiзең, хорғысты банктардаң хайызығлар ағылча. Процент ставкалары кӧдiрiлгенде, кредит аларына кирексiнiстер iдӧк алыс парған. Пӱдiрiг предприятиелерiнiң айланызынҷа, банктар кӧп квартиралығ тура пӱдiриине ахчаны пирерге тимделер, че мындағ ла кирексiнiстерҷе: пӱдiрiг паазының 60%-i – предприятиенiң ахчазы, 40%-i – кредит, че аның процент ставказы 28% тиңнелер. Сағам пу айланысча сыныхтағ парча. Олох туста Россия правительствозы пӱдiрiг киреене хабасчаң оңдайларны кӧрче. Льготалығ ипотекаларның хатап тоғындырар оңдайлар ӱзӱрiлче. Сағам, тiзең, предприятиелер пӱдiрiг тоғыстарын тохтадарға, тоғынҷыларнаң чардыхти саназарға паза пiлдiзi чох тусха отпускка ызарға тимделер.
Регионның аал хонии паза ас-тамах министрi Сергей Труфановтың сöстерінең, республикада чидiспинчеткен ас-тамах чоғыл, ағаа хоза ит, халас, сӱт ас-тамаан орындағы идiнҷектер, фермерлер паза предприятиелер сығарчалар. Аал хонии ас-тамаана паалар iдӧк хайығда тудылчалар. Часхы таарығ тузына тимненiс хыызында парчаттыр. ГСМ паазы сағам тӱсче, андағ даа полза, килкiм компаниянаң сала тӧбiн паанаң аны садызарға чӧп кiрген. Сергей Иванович чӧптезiглер апарарға молҷаан.
– Валентин Олегович, - чарытхан аның орынҷызы Ирина Войнова, - аал хонии министерствозының ахча пирерiнҷе айланыстары тооза толдырылча. Ӏди пастағы ла чыл нимес.
Анзы часхы хыра тоғыстарын фермерлерге паза хоныхтарға тузында пастирға полысча. Паза пiр кирек кӧстег – хазна ӱлгӱ органнарына пiстiң компьютер программаларынаң тоғынары. Ол тоғыс ӧткiн апарылча. Республиканың саннығ тилiзiнiң паза палғалызының хазна комитедiнiң кнезi Екатерина Кузьминаның искiриинең, республиканың паза муниципальнай пӱдiстернiң ӧӧн чардығы 80-100%-ке пiстiң программаларнаң тоғынарға кiрiбiскеннер. Че пiреезi толдыразынаң кiр полбинча, ӧӧнiнде ол экономика сан пирiзiнiң паза ахчанаң тоғынчатхан программаларнаң палғалыстығ. Валентин Олегович хазна комитедiне пасха регионнарның опыдынаң танызарға чахаан.
Хакасия пӱӱнгi кӱнде Луганск паза Донецк республикалардаң кӧс килген 7 чуртағҷыны удурлаан: ол iкi сӧбiре. Амды республика пу республикалардаң пiр саңай кӧп чуртағҷы кӧс килерiне тимненче. Нандырығлығ ӱлгӱ органнары – iстенiс паза социальнай арачыланыс, ӱгредiг министерстволары, сағыбаан саайларҷа хазна управлениезi.
Республика пазының орынҷызы Ольга Пономарева iдӧк тоғыс орыннарын хайраллирына федеральнай кiннең пирiлчеткен хабазығны чарыт пирген (газетада ол искiрiг пирiлген). Мыннаң мындар ӱр нимеске тӧстелген тоғыс орыннарына iдӧк толдыра кӱн iстенминчеткеннер тартылары ӱзӱрiлчеттiр. Социальнай чӧптезiгҷе хабазығ ал полар чуртағҷылар саны алғыдылча.
Кризистең тоғыр оперштаб чыылиин тоозып, Хакасия пазы Валентин Коновалов чахығлар пирген: финанстар паза экономика тилiзi министерстволарына пос киреенең айғасчатханнарға хоза регион хабазиин пирҷең чӧптернi тимнирге; социальнай кӧстегҷе ведомстволарға – иң не чуға чуртапчатханнарға хабасчаң оңдайларны паза тоғыс орыннарын хайығда тударға; ис-пай паза чир хайызығлары министерствозына – республиканың паза муниципалитеттiң собственнозындағы пос тураларны паза чирлернi сыныхтабызарға, оларны идiнҷектерге арендаа пирер кӧстегнең; алынҷа хайығда ниме-нооға паалар.
Хакасия правительствозындағы кризистең тоғыр оперативнай штаб неделяда пiр хати чыылыс турар.
Автор :
Наталья Субракова, Сом Хакасия пазының пресс-службазыни
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде