ВАЛЕНТИН КОНОВАЛОВ: «ЧАПЧАҢ ХАЙЫНАРҒА КИРЕК!»
30.03.2022
Хабарлар
Чыылығ. Хакасия пазы Валентин Коноваловтың устаанынаң хорғыс чох поларын паза социальнай кӧстегнең экономика пик тоғынарын тӧстирінҷе оперштабтың (кризистең тоғыр штаб) чыылии ирткен
Чыылығда Хакасия пазының прай орынӌылары паза ӧӧн министерство-ведомство устағӌылары, монополиядаң тоғыр федеральнай служба устанызының пастығы Ксения Лебедева араласханнар.
- Мин пірдеезін алынча хомайлирға сағынминчам, - пастаан Валентин Олегович, - кирек хайди салылчатханы кӧрінче. Іди, арғыстар, чарабас! Піс майың тоғынчабыс. Алысчатхан оңдайларға, законнарға сала чапчаң хайарға кирек! Кризистең тоғыр штаб удур-тӧдір пічіктернең алызарынча сағыс-кӧрістернең ӱлезерге тӧстел-беен. Піс мында ӧӧн сурығларны пӧ-герге чыылысчабыс: регионның мын-наң мындархы тилізін, чонға кирек ни-ме-нооны читкіче чыырға паза тоғыс орыннарын пирерге, экономикадағы хайыныс «ілчірбезін» наачылирға паза нааларны тӧстирге, хайда-да пос киреен дее арачылирға. Сірер турғы-зылчатхан пӧгінні орта оңарарға ки-рексер: наа киректе иргі оңдайларнаң паза кирексіністернең тузаланарға ки-рек чоғыл. Піс наа чуртасты тӧстеп-чебіс! - теен республика пазы.
Пӱӱнгі оой нимес чуртас оңдайла-рында полған на регион пазына улуғ нандырығ артылған. Аннаңар Вален-тин Коновалов правительство кізіле-рінең прай оңдайларнаң тузаланарға, кирек полза, ікінӌілебин, посха нанды-рығ аларға киректеен. Уламох ол ин-фляцияны тударынӌа сурыға теелче.
Министерство-ведомство кізілері хысхаӌахти пӱӱнгі кӱннің тоғыс сал-тарларынаңар паза сидіксіністерде-ңер искіргеннер. Хакасияның юсти-ция киректерінӌе паза регион безо-паснозынӌа министр тоғызын толдырчатхан Елена Кудинованың искіриинең, искірігліг абыластар удаа полча. Пу наада Ағбан, Харатас паза Саяногорск городтарда ӱгредіг, куль-тура паза социальнай учреждениелер-де чара чачырас тимнелчеткеннеңер искіріг кірген. Оперативнай служба-лар 32 тураны сыныхтааннар.
Улуғ хайығда чонға иртірілчет-кен культура паза спорт мероприя-тиелері. МВД паза ФСБ службала-ры хада-пірге чонға хорғыс чох пола-рын хадағда тутчалар. Кӧрік айының 18-ӌі кӱнінде Ағбанда Пастағы май ачығында Крым Россияа хозылғаннаң сығара 8 чыл ирткеніне чарыдылған митинг ирткен, хайдар 3 муңӌа чур-тағӌы чыылысхан. Чыл пазы ӱлӱкӱнні хорғыс чох иртіреріне ідӧк хатығ тим-неніс парған.
Хакасияның экономика тилізі ми-нистрі Виктор Богушевич Россия синінде алылчатхан экономика кӧс-теглеріне хабазығлардаңар искірген. Прай полызығлардаңар тиксі искіріг «Минің пос киреем» кіннің сайтында
чыылча. Министерство ідӧк чонға иң кирек ас-тамахтың паза ниме-нооның чыындызын паза пааларның алысчат-ханын хайығда тутча. Ниме-нооның ортымах паазын сығарып алар ӱчӱн, улуғ паза кічіг садығ тураларындағы,
опт базаларындағы паза пасха садығ орыннарында ол нименің кӧдірімін паза паазын санға алчалар. Тиксі 8 паа алылча, анаң ортымах паа санал-ча. Пааның тӧстег чох ӧскірілгеніне-ңер монополиядаң тоғыр федераль-най служба устанызынзар искірілче. Алынӌа хайығда - пӱдіріг ниме-ноо-зы. Пӱӱнгі кӱнде министерство рес-публикада пӱдірігде тузаланылчатхан ниме-нооны санға алча. Ол пічікте импорт ниме-ноозы таныхталча, аны мыннаң мындар пос чирінде сығара-рынӌа тоғыс апарылар.
Ксения Лебедеваның искіриинең, УФАС кірген айланыстарны паза ни-ме-нооның паа «ілӌірбезін» сыных-тапча. Табылған сайбағларӌа право хайраллаӌаң органнарзар пічіктер-ні читірчелер. Ӧӧн ас-тамах, хайзы халғанӌы неделяда чуртағӌыларның «сағыстарын сығарча» - сахар рес-публикада читкіӌе. Чыынды - 5 муң тонна, чуртағӌыларның пір айға ки-рексінізі - 1,7 муң тонна. Специалист-тер таниинаң, чонның ӱрӱгізі тӱзіп пастабысты.
Имнер чыындызы тӧстелчеткен-неңер искірігнең чоох тутхан рес-публиканың хазых хайраллаӌаң ми-нистрі Олег Ананьевский. Имнер-ні читірчеткеннер тусты кӧмес соона чылдырыбысханнар, че хайди даа читірер полчалар. Сағам алында иділген чӧптезіглердең пірдеезі тоғыр полбинча. Пу наада 2022 чылның 3-4-ӌі кварталына имнер садызарына ма-рығ чарлал парған. Имнер пір-ікі айға пар. Валентин Коновалов пасха хан чирінде сығарылған имнерге хайығ айландырарға сурынған.
Хакасияның пӱдіріг паза ЖКХ ми-нистрі Валерий Келин хазна чахығла-рының толдырыларына ӧӧн хорғысты пӱдіріг материалларына паалар ӧсчет-кенін адаан. Пірдең, паа ӧсче оох тас-ха, хумға, бетонға, тимір ниме-ноо-ға паза пасхазына. Валентин Конова-лов оларның сығарызын паза пааның пӱтчеткенін тиксі сыныхтирға чахаан. Пазағы чыылыға республиканың чир-чайаан ис-пайы паза экология минис-трі Владимир Лебедев хығыртылар.
Республиканың пӱдіріг киреене, ті-зең, хорғысты банктарнаң хайызығлар ағылча. Процент ставкалары кӧдіріл-генде, кредит аларына кирексіністер ідӧк алыс парған. Пӱдіріг предприя-тиелерінің айланызынӌа, банктар кӧп квартиралығ тура пӱдіриине ахчаны пирерге тимделер, че мындағ ла ки-рексіністерӌе: пӱдіріг паазының 60 %-і
- предприятиенің ахчазы, 40 %-і - кре-дит, че аның процент ставказы 28 %-ке тиңнелер. Сағам пу айланысча сыных-тағ парча. Олох туста Россия прави-тельствозы пӱдіріг киреене хабасчаң оңдайларны кӧрче. Льготалығ ипоте-каларны хатап тоғындырары ӱзӱріл-че. Предприятиелер, тізең, пӱдіріг то-ғыстарын тохтадарға, тоғынӌылар-наң чардыхти саназарға паза пілдізі чох тусха отпускка ызарға тимделер.
Регионның аал хонии паза ас-тамах министрі Сергей Труфановтың сӧсте-рінең, республикада чидіспинчеткен ас-тамах чоғыл, ағаа хоза ит, халас, сӱт ас-тамаан орындағы идінӌектер, фермерлер паза предприятиелер сы-ғарчалар. Аал хонии ас-тамаана паа-лар ідӧк хайығда тудылча. Часхы таарығ тузына тимненіс хыызында парчаттыр. ГСМ паазы сағам тӱсче, андағ даа полза, килкім компаниядаң сала тӧбін паанаң аны садызарға чӧп кірген. Сергей Иванович чӧптезіглер апарарға молӌаан.
- Валентин Олегович, - чарытхан республика пазының орынӌызы Ири-на Войнова, - аал хонии министер-ствозының ахча пирерінче айланыста-ры тооза толдырылча. Іди пастағы ла чылнимес.
Анзы фермерлерге паза хоныхтар-ға часхы хыра тоғыстарын тузында пастирға полысча.
Паза пір кирек кӧстег - хазна ӱлгӱ органнарына пістің компьютер про-граммаларынаң тоғынары. Ол тоғыс ӧткін апарылча. Республиканың сан-нығ тилізінің паза палғалызының хаз-на комитедінің кнезі Екатерина Кузь-минаның искіриинең, республиканың паза муниципальнай пӱдістернің ӧӧн чардығы 80 - 100 %-ке пістің програм-маларнаң тоғынарға кірібіскен. Че піреезі толдыразынаң кір полбинча, ӧӧнінде ол экономика сан пирізінің паза ахчанаң тоғынчатхан программа-ларнаң палғалыстығ. Валентин Оле-гович хазна комитедіне пасха регион-нарның опыдынаң танызарға чахаан.
Хакасия пӱӱнгі кӱнде Луганск, До-нецк республикалардаң кӧс килген 7 чуртағӌыны удурлаан: ол ікі сӧбіре. Амды пу республикалардаң пір саңай кӧп чуртағӌы кӧс килеріне тимненіс парча. Нандырығлығ ӱлгӱ органнары - істеніс паза социальнай арачыланыс, ӱгредіг паза наука министерстволары, сағыбаан саайларӌа хазна управле-ниезі.
Республика пазының орынӌызы Ольга Пономарева тоғыс орыннарын хайраллирына федеральнай кіннең пирілчеткен хабазығны чарыт пирген (газетада ол искіріг пирілген). Мыннаң мындар ӱр нимеске тӧстелген тоғыс орыннарына ідӧк толдыра кӱн істен-минчеткеннер тартылары ӱзӱрілчеттір. Социальнай чӧптезігӌе хабазығ ал по-лар чуртағӌылар саны алғыдылча.
Кризистең тоғыр оперштаб чыы-лиин тоозып, Хакасия пазы Вален-тин Коновалов чахығлар пирген: финанстар паза экономика тилізі министерстволарына пос киреенең ай-ғасчатханнарға хоза регион хабазиин пирӌең чӧптерні тимнирге; социаль-най кӧстегӌе ведомстволарға - иң чуға чуртапчатханнарға хабасчаң оңдай-ларны паза тоғыс орыннарын хай-ығда тударға; ис-пай паза чир хайы-зығлары министерствозына - хазна собственнозындағы пос тураларны паза чирлерні сыныхтабызарға, олар-ны идінӌектерге арендаа пирер кӧс-тегнең; алынӌа хайығда ниме-нооға пааларны тударға.
Хакасия правительствозындағы кризистең тоғыр оперативнай штаб неделяда пір хати чыылыс турар.
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде