ХАКАС ТІЛІ СЫБЫРА ХАЙЫҒДА
30.03.2022
Хабарлар
Терминология комиссиязы чыылии. Хакасия правительствозындағы терминология комиссиязының теестегі чыылии ирткен. Анда аймах-пасха сурығлар ӱзӱріге сығарылған
Чыылығны асхан паза апарған Хакасия пазының - Хакасия правительствозының кнес орынӌызы, терминология комиссиязының кнезі Ольга Пономарева.
Пастағы сурығ хоостыра ікі кізі чоох тутхан. Хакас Республиканың хазна ӱлгӱ органнарында, орындағы пос устаныс органнарында, организацияларда, учреждениелерде хакас тілінең хайди тузаланчатханнаңар ӧӧн искіріг иткен республиканың культура министрінің орынӌызы Лариса Киштеева. Лариса Юрьевна позының чооғында, пістің чонның кибірге кір парған ӱлӱкӱн-пайрамнары иртірілчетсе, хакас тілі хайди алғым тузаланчатханын кӧзідімге ағылған. Олох арада хай пірее ағырсымнығ сурығлар сығыс килчеткенін чазырбаан. Іди культура учреждениелерінің сайттарында искіріг-чарлағлар пірее хати пасха-пасха оңдайларнаң пирілчеткені таныхталған. Ідӧк аарластығ аттар пирерінде тілбестеглер сидіксіністерге ағылчатхан осхас. Алыптығ нымахтарны чон аразында тарадар тоғыс чылдаң чылға узарадыл турар тіп ізендірген.
Аның соонаң орыннардағы пос устаныс органнары хакас тілін тоғыстарында хайди тузаланчатханнаңар чоохтап пирген Алтай аймааның пазы Татьяна Раменская. Татьяна Николаевна видеоклиптер тимнеп килтір: хазна пічіктерінің сол саринда кирек танығлар орыс тілінең пазылған полза, оң саринда олох танығлар хакас тілінең пирілчелер.
- Пу наада Аршаннар аалында Чыл пазы ӱлӱкӱн иртіргебіс. Анзы Ағбанзар килеріне тимненіс полған. Ол ӧӧнінде хакас тілінең иртірілген, - таныхтаан Алтай аймааның пазы.
- Татьяна Николаевна, Хакасияның флагын кӧріндіре іл салчазар ба, гимн толдырылча ба? - сурған аннаң Хакасия пазының орынӌызы Ольга Пономарева.
- Анзын піс сыбыра хайығда тутчабыс. Хубачарда волейболӌа аймах марығлар иртедір. Анда Россия флагынаң хада хайди даа Хакасияның флагы поладыр. Гимн ідӧк ікі тілнең толдырылча, - чарыда чоохтап пирген Татьяна Раменская.
Ікінӌі сурығ хоостыра сӧс пирілген Хакасиядағы ӱгретчілернің пілізін кӧдірчеткен институттың хакас тіліне ӱгретчең методика кінінің устағӌызы, педагогика наукаларының кандидады Надежда Толмачева. Надежда Яковлевна ӱгредіг-методика терминнерінің хысха орыс-хакас сӧстігін тимнир тоғыс хайди парчатханнаңар искіріг иткен. Пу сӧстікті тимнепчелер педагогика наукаларының кандидаттары Алефтина Николаевна Балгазинанаң Мария Петровна Боргоякова. Искіріг санға алылған, тоғысты узарадарға чӧп пирілген. Ӱгредігде киректелчеткен сӧстіктерні тимнир тоғыс 2027 чылға теере узарадылардаңар чарлалған.
«Хакас тілін ӱгренчебіс» сурығ хоостыра ХГУ-ның филология паза культуралар аразындағы палғалыс институдының хакас филология кафедразының доценті, филология наукаларының кандидады Марина Медведева чоох тутхан. «Хакас тілін ӱгренчебіс» чыынды 2010 чылда сыхтыр, сах андох тарап партыр. Аны Сочиде ирткен тиксі Россия синіндегі марыға ыстырлар - сыйыхтығ орынға сыхтыр, тың махтаптырлар. Амды аны электроннай оңдайға айландырчалар - сурыныс паза кирексініс улуғ осхас. Пу чыынды хоостыра пасха хан чирінің ХГУ-да ӱгренчеткен студенттері дее хакас тіліне ӱгреніп алчатханы таныхталча.
- Пу тимнегліг тоғысты 4 сентябрьға, Хакас тілі кӱніне, тоос саларға, тузаланысха кирерге кирек, - сах андох чахыбысхан Хакасия пазының орынӌызы Ольга Пономарева, анаң хосхан, - андағ чахсы оңдайнаң кӧп кізі тузаланарға кирек. Терминология комиссиязынаң полызығ киректелзе, хабазығ полар.
Орыс тілліг онлайн-СМИ-ларның сайттарында хакас сӧстері хайди тузаланылчатханнаңар искіріг тимнеп салтыр Хакас Республика правительствозындағы терминология комиссиязының кнес орынӌызы, ХакНИИЯЛИ-ның тіл секторының устағӌызы, филология наукаларының кандидады Ирина Чебочакова. Ирина Максимовна аймах кӧзідім-тиңнестіріглер пастыра орыс тілліг онлайн-СМИ-лар хайдағ алӌаастар итчеткенін кӧзіткен. Іди «талған» сӧснең не олар 8 аймах оңдайнаң тузаланчалар. Оңарылыстығ, прайзы ла орта нимес. Уламох туризм киреенең айғасчатхан орыс тілліг онлайн-СМИ тоғынӌылары мында «махтаға» сыхчалар.
Хаӌан теестегі чыылығда ӱзӱрӌең сурығлар тоозылғанда, терминология комиссиязының кнезі пісті чапсытхан. Ольга Игоревна піссер мындағ чӧпнең айланған: полған на сурығ хоостыра хоза танығлар полза, аны, пічікке пазып, позының орынӌызына пирібіс турарға. Ирина Максимовна, оларны піріктіріп, килістіре тимнеп салар, анаң терминология комиссиязының араласчыларына тарадыбызар. Іди чарат салғабыс. Мының алнында, полған на сурығ хоостыра хоза танығлар пиріп, таласхлап, илееде саадап парыбысчаңмыс.
Автор :
Анатолий СУЛТРЕКОВ, терминология комиссиязының араласчызы
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде