ТӦРЕЕН ТІЛНІ ПІЛЧЕТКЕННЕРГЕ - СЫЙЫХ
30.03.2022
Хабарлар
Марығ. Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозы устаанынаң республиканың 5-ҷі класстағы ӱгренҷілері аразында хакас тілі марии ирткен
Марығның пастағы чардығы Ағбанда ирткен. Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназиязар Шира, Алтай аймахтарының паза городта ӱгренчеткен олғаннар, ол санда гимназияның ӱгренӌілері, чыылысханнар. Прай 30-ча пала полған. Олар пастап диктант пасханнар, анаң эксперт комиссиязынаң чоох алысханнар. Диктантты пірдеезі пис баллға пас полбаан, ӱгренӌілер кӧп алӌаас иткеннер, текстті чахсы оңар полбааннар. Тӧрт балл алып алғаннарның даа саны кӧп нимес.
Чоохтазығда даа тӧреен тілнең чахсы чоохтасчатхан олғаннар асхынах полған. Олар, чарғыӌыларның сурығларын піл полбин, хатап-хатап сурғаннар. Пір ӱгренӌі шпаргалкалығ килтір, че ол даа ағаа полыспаан. Ідӧк нинӌе-де олған позынаңар текст ибде тимнеп килтір.
Тиксі алза, марығда Н.Ф.Катановтың адынаң гимназияның ӱгренӌілері хакас тілін чахсы пілчеткеннерін кӧзіт пиргеннер. Пу олғаннар ӱгредіг организациязында пастағы ла чыл ӱгренчелер. Тӧреен-ӧскен чирінде, ибде, сӧбіреде пос тілінең чоохтасчатханнаңар, олар хомай нимес піліс кӧзіткеннер. Іди Асхыс аймааның Ӱс чул, Илимор, Ағбан пилтірінің Тазоба пилтірі ааллардаң гимназиязар ӱгренерге килген олғаннар тӧреен тілнең чахсы чоохтасчалар.
Марығның ікінӌі чардығы 25 мартта Асхыс чирінде ирткен. Орындағы лицей-интернатсар Асхыс, Пии паза Таштып аймахтарынаң олғаннар чыылысханнар. Тиксі 70-ӌа пала. Марығ олох оңдайӌа ирткен: пастап диктант, анаң чоохтазығ. Мында марығ сала хатығ арах ирткен, тілні пілчеткеннер саны кӧп полған нооза. Чоохтазығ тузында хынығ даа киректер пол парчатхан.
Ам кабинетсер ікі оолах кире хонды. Чарғыӌылар пастап пастағызынаң чоох алысчалар. Оолағастың хакас тілін маңат пілчеткенін сизінчелер.
- Сині тӧреен тілге кем ӱгретче? - сурчалар комиссиядағылар.
- Пабам ибде хакас тілінең не чоохтазарға чаратча. Ол тіпче: «Кем пос тілінең чоохтаспас, ол «предатель» полар!» - ӱрӱктірген оолах.
Піди хатхыртхан эксперт комиссиязының араласчыларын кічіг оолах.
- Син чи, «предательзің» ме алай чох па? - сурчалар чарғыӌылар ікінӌізінең.
- Чох, мин «предатель» нимеспін, мин хакас тілінең чоохтасчам! - ӱрӱгіп нандырған ол.
Поғдархастығ полған кӧрерге Пазадағы, Ӱс чулдағы, Таштып пилтіріндегі, Асхыс посёлоктағы олғаннарны. Пу ааллардаң килгеннер тӧреен тілнең чахсы чоохтасчатханын киречілееннер. Олар марыға хакас кип-азаан кизіп килтірлер, тахпахтар салып, чарғыӌыларны аптааннар.
Марығда иң кӧп балл чыып алған 55 олған чиңісчі полыбысхан. Оларға 15 муң салковай пирілер. Тіл марии республикада хакас тілін хайраллирынӌа программа хоостыра иртірілген. Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозы пӱӱл ідӧк хакас нимес чонның аразында хакас тілі мариин иртірерге пӧгінче. Анда республикада чуртапчатхан, хакас тілінең чоохтас полчатхан улуғлар даа, кічіглер дее аралас полар.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА, эксперт комиссиязының араласчызы
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде