ПОС ТІЛІН ПІЛЧЕТКЕННЕРГЕ - АХЧАЛЫҒ СЫЙЫХ
22.04.2022
Хабарлар
Чиңіс. Хакасия правительствозында тӧреен тілін иң чахсы пілчеткен республиканың 5-ҷі класстар олғаннарын чеестееннер
ПӰӰЛ ХАКАСИЯДА ПАСТАҒЫЗЫН НА РЕСПУБЛИКАНЫҢ ПИЗІНҶІ КЛАССТАРДАҒЫ ӰГРЕНҶӀЛЕРІ АРАЗЫНДА ТІЛ МАРИИ ИРТКЕН. АНДА 100 АЗЫРА ОЛҒАН АРАЛАСХАН, 55-зі ЧИҢІСЧІ ПОЛЫБЫСХАН. ИҢ КӦП ЧИҢІСЧІ АСХЫС АЙМААНАҢ ПОЛҒАН - 37 ӰГРЕНҶІ , АҒБАННАҢ - 12, ТАШТЫП АЙМААНАҢ - 4, ПИИ АЙМААНАҢ - 2. ПУ НЕДЕЛЯДА ТӦРЕЕН ТІЛІН ЧАХСЫ ПІЛЧЕТКЕН 14 ОЛҒАНҒА РЕСПУБЛИКА ПРАВИТЕЛЬСТВОЗЫ ТУРАЗЫНДА ХАКАСИЯ ПАЗЫ ВАЛЕНТИН КОНОВАЛОВ АХЧАЛЫҒ СЕРТИФИКАТТАР ПАЗА СЫЙЫХТАР ЧИТІРГЕН.
- Пу марығны піс пӱӱл пастағызын на иртірдібіс, - таныхтаан Валентин Олегович. - Ол хакас тілін хайраллирынҷа программаның улуғ нимес чардығы полча, хайзын піс аннаң андар алғыдарға пӧгінчебіс. Тіл мариинда артых полыбысханнарыңнаң піс сірерні алғыстапчабыс. Пос тілін хайраллирға паза тилідерге кӱстенерге кирек, аны аарлирға, аннаң поғдархирға. Сірер тӧреен тілнең сыбыра чоохғас турыңар, аны ундутпаңар.
Сыйыхха турысханнарның аразында Асхыс аймааның Индіркі Пазадағы ӱгренӌі Максим Косточаков полған.
- Марығда утхан ахчалығ сыйиима ічемнең велосипед ал пирерге сурынчам. Піс Асхыста аны таллап алғабыс. Ол 18 муң салковайға турча, іҷе-пабам кӧмес хос пирерге молҷааннар. Аалда прай даа нанҷыларымның велосипед пар, минің не чоғыл, оларның соонҷа чӱгӱр чӧрерге килісче. Амды минің аймах трюктар итчең ӧнетін велосипед полар. Пістің аалда андағ пірдеезінің чоғыл! - ӧрінізін чазырбинча Максим.
Сыйых аларға Максим іӌезі Ирина Артёмовнанаң хада килген. Хайди чоохтапча чиит іӌе, ирткен чылларда аның кічіг хызыӌаа пастағы классха парар алнында тіл мариинда араласхан. Анда ол ідӧк чиңісчі полыбысхан - ахчалығ сыйыхха турысхан, амды очы оолғы Максим тӧреен тілін пілчеткен ӱчӱн турыстығ сыйых алды!
- Кічіг туңмазынзар паза аҷазынзар кӧріп, амды пістің ортын хызыҷаабыс марығда аралазарына чидікпинче. Амды ол тӧртінҷі класста ӱгренче, килчеткен чылда пизінҷі класста полар. Марыға амох тимненіп пастабысты, чӱрее хайнапча. Мының алнында піссер «мама» паза «папа» айланған полза, амды «іҷем» паза «пабам» тіп хысхырча. (Хатхырча. - Авт.) Минің палаларым прайзы пос тілінең чахсы чоохтасча. Че марығда олар чарғыҷыларның алнында чідірінібізерлер алай, чӱрексіп, туртух сығарларына пичелленгебіс. Мин сағынчам, мындағ марығлар сӧбірелернің паза олғаннарның тӧреен тілін ӱгренер кӧңнілерін чахсы кӧдірче. Ікінҷілебинчем, аның тузазы хайди даа полар, - чоохтапча чиит іӌе.
- Марығда аралазарға сидік полбаан. Тӧреен тілімнең мин чахсы чоохтасчам нооза, диктант ӱчӱн кӧмес сағыссыраам. Аны ипти, алҷаастар чох пазарға кирек полған. Марығ ирт парғанда, ӧӧрелерімнең хада аның салтарын чидікпин сахтаабыс. Позымның ады-соламны чиңісчілер санында кӧр салғанымда, хайди матап ӧрінгем, прай туғаннарыма сығдыратхам! - кӧңнін чазырбинча Анастасия Болганова.
Анастасия Болганова Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназия-интернатта ӱгренче. Тіл мариинда пу ӱгредіг учреждениезінең 13 олған араласхан, 8-зі чиңісчі полыбысхан. Анастасия Асхыс аймаандағы Полит аалдаң. Пос тілінең кічігдең ала чоохтасча.
Пизінӌі класстағы ӱгренӌілернің аразында тіл марии «Хакас тілін хайраллиры паза тилідері» хазна программазы хоостыра иртірілген. Аннаң устапча Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозы. Хайди чоохтапча министр орынӌызы Юрий Чертыков, республикада хакас тілін 900 азыра олған ӱгренче, марығда аралазардаңар 111 сурыныс пічии кірген.
- Марығ пастағызын на ирткен полза даа, ол чахсы ирт парған тіп санапчам. Хайди кӧзіт пирді пу марығ, пос тілін чахсы пілчелер Ӱс чул, Индіркі Тӧӧ, Полит, Оот пилтірі аалларда. Ідӧк кӧңніме кірген Ағбандағы 22 № школаның ӱгренҷізі Влад Боргояков. Ол эксперт комиссиязы араласчыларынаң тоң хакас тілінең чоохтасхан. Хайди ол теен, аның сӧбірезі Ағбанзар ӱр ниместе кӧс килтір. Аның алнында Оот пилтірінде чуртаптырлар. Ізенчем, Влад паза пасха даа палалар тӧреен тілнең аннаң андар чоохтазарлар. Пу марығ, тізең, алты чылға кӧріл парған. Аннаңар піс аны килчеткен чылларда ідӧк иртірербіс, - сағызын искірген Юрий Карпович.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде