ПРОМЫШЛЕННОСТЬХА ДАА, ИДІНҶЕКТЕРГЕ ДЕЕ - ХАБАЗЫҒ
22.04.2022
Хабарлар
Сомда: кӧні эфир тузында
Кӧні эфир. Хакасия пазы Валентин Коновалов паза экономика тилізі министрі Виктор Богушевич чуртағӌыларның сурығларына социальнай сетьтерде нандырғаннар
Хакасия пазы Валентин Коновалов чооғын ирткен чылның ӧӧн кӧзідіглерінең пастаан. Иң чахсы чидіглернің пірсі - халғанӌы читі чыл аразына пастағызын на республикада идінӌектер саны хозылғаны. Аннаң пасха, кічіг паза ортын пос киреене, экспортнаң айғасчатханнарға пирілчеткен хабазығларны чарытхан. Оларның ӧӧн чардығы республиканың тиліс чыындызы паза «Минің пос киреем» кін пастыра читірілче. Ідӧк ол 2021 чылда туризм кӧстеенің тилізінеңер паза инвестициялар тартылчатханнаңар чоохтаан.
Республиканың экономика тилізі министрі Виктор Богушевич, тізең, 2022 чылның пӧгіннерін чарытхан. Аның таниинаң, ирткен чылда тӧстелген хабазығ институттары пӱӱл ӧӧн тоғыстарын толдырып пастирлар, ол санда республиканың промышленность тилізі чыындызы. Экономиканың ӧӧн пӧгіні - ис-пай анирынаң, тимде ниме-ноо сығарызынаң палғалысты ӱзіп, олардаң ниме-ноо тимнирге. Хатығластар кирілчеткен туста хабазығлар алғыдылча, ол санда льготалығ кредиттерні пирӌең оңдайлар паза пасхазы.
- Харатастағы промышленность паркы хайди полча? Ол тилир бе?
Виктор БОГУШЕВИЧ:
- Ирткен чылда федеральнай синде пу промышленность паркын арачылаабыс. Пӱӱнгі кӱнде ікі инвесторны тартарынӌа чӧптезіглер апарылча, логистика паза промышленность предприятиелерін тӧстирдеңер чоох парча. Пістің кӧрізібіснең, промышленность паркы тоғынар, ол чахсы орында орныхча, хости федеральнай трасса паза тимір чол.
- Пос киреене хайдағ хабазығлар пар паза хайдар айланарға чарир?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Регион хабазығлары Ағбан городта, Чоннар ынархазы орама, 2а турада, ікінӌі хадылында «Минің пос киреем» кінде читірілче. Анда сірерге прай саринаң хабас пирерге кӱстенерлер. Хабазығлар санында федеральнай даа, регион даа синінде налог льготалары, кредиттер пирчеткен пірігістер пар, олар ідӧк ӱстӱнде адалған адресче орныхчалар.
Виктор БОГУШЕВИЧ:
- Прай орта. Ідӧк Хакасия правительствозы порталында (https://r-19. ru/) «Кризистең тоғыр хабазығлар» пӧлік пар. Анда Россия паза Хакасия синінде читірілчеткен прай хабазығлар чарыдыл парған. Олар тӧреміл нааӌылалчалар.
- Ноға садығ тураларында паалар іди ӧсче, прай ниме Европадаң читірілчеткенге тӧӧй? Иу кирек ниме-нооға паалар ӧсчеткенінең ниме идерге?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Піс рынок оңдайларында чуртапчабыс, аннаңар пу сурыға теелӌең оңдай асхынах. Республикабыста ниме иділче? Иң кирек ниме-нооға пааларны, ол санда имнерге, ас-тамахха паза товарларға, Хакасия правительствозы кӱннің сыныхтапча. Ол тоғыс ӱчӱн экономика тилізі министерствозы нандырча. Кӱннің монополиядаң тоғыр федеральнай службаның Хакасияӌа управлениезінең (УФАС) палғалыс тудылча, аның садығнаң айғасчатханнарға теелер оңдайлары пар. Пӱӱнгі киректернең тузаланчатханы сығыссох, федеральнай служба хатығлап пастапча. Сірер, паалар сынында тӧстег чох ӧскірілгенін кӧрзеңер, экономика тилізі министерствозынзар, УФАС-сар, прокуратуразар айланыңар.
- Сірер хатығластар пістің хазнаны ал халар паза планнығ экономикаа хатап айланарбыс тіп санапчазар ба?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Пӱӱнгі оңдайларда план паза устағ чардығы сала алғым тузаланылған полза, піске хай-хай ниик поларӌых. Кӧзідімге, садығда паа ӧскіргені. Регионның пу сурыға теелӌең оңдайлары полған полза, оларнаң толдыразынаң тузаланарӌых.
- Хакасияның идінҷектері хайдағ кӧстегҷе грант хабазиин ал поларлар?
Виктор БОГУШЕВИЧ:
- Грант хабазии социальнай идінӌектерге пирілче. Хабазығ экономика тилізі министерствозының хайиинда. Аны ал полар социальнай идінӌектер санына кирілген кізі. Грант 500 муң салковайға теере пирілче. Ирткен чылда идінӌек проекттің 50 % хосчаң полза, пӱӱл - 25 %. Марығ орғах-ӱртӱн айларда иртірілер. Ідӧк пістің туризмӌе гранттар пар. Хосхар айының 5-ӌі кӱнінең піс марығ чарлабысхабыс.
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Аннаң пасха, пістің аал хонии министерствозы пастыра грант марии иртірілче. Фермерлерге. Ахчалығ хабазығ социальнай чӧптезігӌе пирілчеӧк. Программа Хакасияның істеніс паза социальнай арачыланыс министерствозының хайиинда. Кем чуға чуртапча паза хабазығны кирексіпче, ағаа пос киреен азарға чарир. Посха тоғыс таапчатхан чіли санға турып, 250 муң салковай аларға чарир. Оларнаң тузаланарға хығырчам.
- Сорығдағы пайытчаң комбинатха налогтарны синдірерінҷе кирек хайди парча?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Правительство паза экономика тилізі министерствозы федеральнай правительствонаң хада улуғ тоғыс толдырыбысханнар. Ирткен чылда хазна пошлиназын хыйа идіп алғабыс. Пӱӱл Россия правительствозы кнезінің НДПИ-ны хыйа алардаңар чарадии пар. Пу хабазығ предприятиее «азахта тур халарға» ла нимес, тилирге полызар. Компанияның сығарысты алғыдарынӌа пӧгіннері пар. Пӱӱнгі кӱнде, чарадыға тӧстеніп, аны чуртасха кирер оңдайлар ӱзӱрілче. Кӧстегліг министерстволарның паза финанстар министерствозының кӧрістері пар. Мин сағынчам, хайди даа полза, піс ол чарадығны иртіріп аларбыс. Предприятие кирек! Молибден - ол пістің арачыланызыбыс, хан тигірібіс, чурт-коммунальнай хониибыс. Тиксі хазнада пір дее чирде аның пӱкӱлее сығарызы чоғыл. Пӱӱнгі кӱнде ол хазнаа кирек сурығ.
- Орындағы промышленность предприятиелеріне хайдағ хабазығ пирілче?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Ирткен чылда піс промышленность тилізінің чыындызын тӧстеебіс. Пӱӱнгі кӱнде ол чыынды ниме пирче?
Виктор БОГУШЕВИЧ:
- Промышленность тилізі чыындызы предприятиелерге сығарысты нааӌылирға паза алғыдарға льготалығ ӧдіс пирче. Регион ӧдізі пис чылға 1 - 5 процент ставкалығ 50 миллион салковайға теере пирілче. Пу чағында наа хабазығ кирілер. Хакасияның промышленность тилізі чыындызы предприятиенің ахча айланызын ӧскіреріне алылған кредит чӧптезіглерінӌе процент тӧлеглерінің 90 % айландырып пастир, че хабазығ пу чылдағы ла чӧптезіглерге пирілер.
Чыындыдаң пасха, Хакасияда «Промышленность тилізі» хазна программазы тоғынча. 2022 чылда аны хоостыра наа тиріг аларына хорадығларның чардығын айландырарына субсидия кӧрілче. Че субсидия пір предприятиее хорадығларның 20 % алай 10 миллион салковайны аспас. Халғанӌы чылларда промышленность предприятиелеріне пу чахсы хабазығ.
- Хакасияда чабылған промышленность предприятиелері тоғызы нааҷылалар ба?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Хакасияда андағ предприятие Тӧӧ пазындағы рудник полған. Аның тоғызын, нааӌылап, айнытчаң кӧңніліг инвестор пар. Піс ізенчебіс, ол сағызын толдырар. Правительство саринаң кирек хабазығ иділче. Тойымда кирек сала сидік. Анда тоғынған сығарыс пӱӱнгі кӱнде кирексініснең тузаланминча. Андағ даа полза, орындағы ӱлгӱлер паза экономика тилізі министерствозы чалғыс предприятиеліг орыннарның оңдайларынаңар сағыссырапчалар паза тиліс чолларын тілепчелер. Ол ідӧк Абазаға, Саяногорскка паза Харатасха теелче.
- Бюджетте орында ниме-ноо сығарчатханнарға хабазарына ахча кӧрілген ме?
Валентин КОНОВАЛОВ:
- Уғаа кирек сурығ. Ол пістің чуртас-экономика стратегиязында таныхтал парған. Чахсы тимнелген ниме-ноо сығарызы, ниик промышленность - ӧӧн кӧстеглер. Пу кӧстегӌе ниме иділче?
Виктор БОГУШЕВИЧ:
- Пис чыл аразына пастағызын на промышленностьты тилідерінӌе хазна программазынӌа ахча кӧріл парған - 48 миллион азыра салковай. Ағаа хоза, пастағызын на федеральнай бюджеттең пу кӧстеге ахча тартып алғабыс - 92 миллион азыра салковай. Ол тоғысты узарадарбыс. Махтаныбызарға сағынчам, 2021 чыл тоозылчатханда, Хакасияның промышленность тилізі чыындызы льготалығ ӧдіс пирген. 13,7 миллион салковайны «Конвейерные технологии» компания алған. Предприятие хоза тиріг алып алған паза пис наа тоғыс орнын тӧстеен. Льготалығ ӧдіс 1 процент ставкаӌа пирілген.
Аннаң пасха, республика пазы паза экономика тилізі министрі туризмӌе, ол санда чапсых орыннарзар парчатхан чолларӌа паза туристтерні тартчаң пайрамнарӌа, паза пасха сурығларға нандырғаннар. Кӧні эфирні толдыразынаң Хакасия пазының ВКонтакте соцсетьтегі страницазында кӧрерге чарир.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде