Аймах ӧңніг кӱскӱ пай чир тамаанаң ӧрiндiрдi
28.09.2022
Хабарлар
Ӱртӱн тойы-2022. Пӱӱл ас-тамах ӱлӱкӱнi кибiрли Ағбандағы ипподромның алғым ачығында ирткен. Ол Россиядағы чоннарның культура ис-пайы чылына чарыдылған
Ӧӧн ачыхта
Ӱлӱкӱн кӱскӱнiң халғанҷы чылығ кӱннерiне килiс парған. Иртенӧк ипподромзар чон чыылысхан. Пастап олар аал хонии ярмарказында ноо ниме садылчатханын кӧрiбiзерге, ибзер чiҷең ниме алып аларға маңзырааннар. Iзiг чиис тимнепчеткен устар, от тамызып, хазаннарында татхыннығ плов, потхы пызырчатханнар, иттiг мӱн хайнатчатханнар, ит сiстепчеткеннер.
Пайрам 12.00 часта пасталған. Аны улуғ сценада «Кӱн сузы» ансамбльның чиит артисттерi «Алыпха ат пирерi» чапсых ойыннаң асханнар. Сiлiг кӧзiдiг cоонаң Хакасия пазы Валентин Коновалов чыылысхан чонны Ӱртӱн тойы пайрамнаң алғыстаан:
– Хакас чонның ас-тамаа ӱлӱкӱнi чир-чайаан пiске ис-пайын пиргенiн таныхтапча. Пiстi чир-суубыстың тархыны, культуразы паза кибiрлерi пiрiктiрче. Прай ол ниме-нооны пала-пархаларыбысха артыс салары ӧӧн пӧгiнiбiс полча. Аарлығ арғыстар, чуртаста хайдағ даа сидiксiнiстер тоғасса, сiрер кӧңнiңернi тӱзiрбинчезер, аның ӱчӱн прайзына улуғ алғызым читiрчем. Сiрернiң тiспен тоғызыңар ӱчӱн республика пазағы чылға ас-тамахты читкiҷе тимнеп алды. Прайзына хазых паза часка алғапчам!
Iдӧк регион пазы таныхтаан, Хакасия правительствозы аал хониина прай кӧстеглерҷе хабазарында нинҷе пар кӱзiн салча, аның сылтаанда республикада хой саны пiлдiрте ӧсче, хыралардағы чирлер алғыдылча. Ӧзiмнернең айғасчатхан фермерлерге чахсы ӱреннер аларға ахча позыдылча. Ағаа хоза, халғанҷы ӱc чыл аразына Хакасияда тамах чахсы сыхча. Аал хонии тилiпчеткенде, чуртағҷыларға даа тоғыс орыннары пар.
Алғыстас сӧстеріне Хакасияның Ӧӧркi Чӧп кнезi Владимир Штыгашев паза хакас чонның Улуғлар чӧбiнiң кнезi Пётр Воронин хозылғаннар. Ӱлӱкӱнде Пётр Иванович аал хониинда пӧзiк чидiглерге читкен тоғынҷыларға «Чыл кiзiзi-2022» ат пирiлгеннеңер искірген, оларның санында полғаннар: Асхыс аймаандағы КФХ пазы Аэлита Аскаракова, Шира аймаандағы «Целинное» ООО-ның iнек сағҷаңы Светлана Кокова, Пии аймаандағы КФХ пазы Елена Кышпанакова, Асхыс аймаандағы «Сибирская ферма» ООО-ның тракторизi Михаил Торбостаев.
«Чыл кiзiзi» республиканың пӧзiк сыйии ээлерiне читiрiлген соонаң сценазар аал-городтар пастары сыхханнар. Олар постарының муниципальнай пӱдiстерiнде наа хоных тӧстеен чиит сӧбiрелерге сыйыхтар читiргеннер. Iди аймах-город устағҷылары холынаң сыйыхтар алғаннар: Игорь паза Татьяна Шалгиновтар (Ағбан г.), Айвар паза Алёна Тиниковтар (Асхыс аймаа), Дмитрий паза Марина Чаптыковтар (Пии аймаа), Геннадий паза Алёна Кирбижековтар (Сорығ г.), Владимир паза Анна Тороковтар (Ағбан пилтiрi аймаа), Иван паза Анастасия Соломачевтер (Шира аймаа). Устағ-пастағ чииттерге хыныстарын ӱр чыллар хайраллазыннар, удур-тӧдiр улуғлассыннар паза ах чарыхха палаҷахтар тӧрітсiннер тiп алғаан.
Хакас ибiҷектерде
Хакас ибiҷектерде город-аймахтар кӱскӱде чыып алған чир тамаа ис-пайын кӧзiдiге сығарғаннар. Iдӧк полған на муниципальнай пӱдiс роднаң таныстырған. Ӱлӱкӱн программазы хоостыра хакас иблерде Хакасия пазы ааллап парыбызар тiп кӧрiл парған. Регион устағҷызы Валентин Коновалов, аның cоциальнай сурығларҷа орынҷызының тоғызын толдырчатхан Михаил Побызаков, Ӱртӱн тойы ӱлӱкӱннi тимнеен культура министрi Светлана Окольникова, аал хонии паза ас-тамах министрi Сергей Труфанов иң пурнада абазадағыларның ибiҷегiнзер кiргеннер. Улуғ аалҷыларны кресен-фермер хониинаң айғасчатхан Дарина Аржакова iзiг чейнең удурлаан. Фермер чейлернi киик одынаң, ағас чистегi паза тиин хады пӱрлерiнең, ирбен отнаң паза пасха даа оттарнаң тимнепче. Абаза городсар парған аалҷылар Дарина Аржакованың хониин чахсы таныпчалар, чей аларға андар ӧнетiн чӧрчелер. Аның чейлерi кiзi хазиина тузалығ. Фермер хайдағ-да отты позы ӧскiрче, хайзын тайғада теерче, анаң сувенир чiли садыға сығарча. Аның чейлерi хазнаның пасха регионнарында даа сабланча.
Ағбан городтың хакас ибiҷегiнде республиканың пастағы кiзiлерiн хобый сӧӧгiнең сыххан чайаачы Топоевтер роды хакас ыр-сарыннаң паза айран-талғаннаң удурлаан. Таныхтирға кирек, родтың аразында чонда улуғласнаң тузаланчатхан кiзiлер пар, оларның санында Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы, писатель, поэт, хоосчы паза хабарҷы Илья Прокопьевич Топоев, Хакасияның чон узы Пётр Яковлевич Топоев, аны iдӧк «хакас Страдивари» адапчалар.
– Топоевтер хакас чонның иң кӧп саннығ родтары аразында тӧртiнҷi орында турчалар, – чоохтаан ӱлӱкӱнде род ӱчӱн нандырығ тутчатхан Василий Макарович Топоев. – Мин сағынчам, тӧлiбiс мыннаң мындар ӧcciн. Хайдағ пiстiң пӱӱнгi кӱнде сидiксiнiс? Хыстарыбыс чахсы ирге тоғаспинчалар, оолларыбыс хыс таппинчалар, аннаңар пiске, улуғ кiзiлерге, чииттерге ӱгреде чоохтап одырарға кирек, пiстiң родыбысты турыстыра ӧскiрерге тiп. Пiс палаларыбысха хайығ салбазабыс, хакас чоны хозылбас. Аннаңар чииттерге чоохтапчабыс, хакас ооллар пос хыстарын алзыннар, хыстар пiстiң оолларыбысха ирге парзыннар тiп. Тӧлiбiс, пик чуртап, чоныбысты сабландырзын.
Алтай аймааның хакас ибiҷегi тастында улуғ аалҷыларны аймах пазы Ирина Войнова удурлаан. Регион пазы Валентин Коновалов чуртсар иртер алнында сарчынға чаламалар палғаан. Ол сарчынның хыринда чалаң аттығ хакас кип-азахтығ абахай хыс регион пазына изен-миндiзiн читiрген. Ибiҷекте улуғ аалҷыларны Сарлиннер роды аршаннардағы айраннаң удурлаан. Сарлин фамилияны ал чӧрчеткен олғаннар родтаңар кибелiстер хығырғаннар. Оларны исчеткен чон, iзiг айа саап, «хыйғаҷахтар!» тiп махтапчатхан.
Сарлиннер роды ӧбекелерiнiң кибiрлерiн пик хайраллапча, пос чонының культуразын пала-пархазына читiрерге кӱстенче. Ӱлӱкӱнде оларның илбек столында ас-тамах аймаа ӱӱлдiре полған. Ипчiлер иттең паза палыхтаң аймах татхыннығ чиистер толдыра тимнеп салтырлар.
Асхыс аймааның хакас ибiҷегi тастында аалҷыларны аймах пазы Абрек Челтыгмашев абахай Тиниковтар родынаң хада удурлаан. Асхыстағы культура туразының устағҷызы Людмила Тиникова прайзын, «алтын стол» кистiнзер иртiрiп, татхыннығ ас-тамаанаң сыйлаан.
Таштып аймааның хакас ибiҷегiнде аалҷылар Карамашевтер родынаң танызып алғаннар. Род пазы Геннадий Константинович мының алнында олар, тайға саринда чуртап, аңҷы чон полҷаңнар тiп чоохтаан. Iдӧк тоғысха кӱс чон. Илбек Ада чаада матыр араласханнар. Карамашевтернiң аразында спортсменнер кӧп, оларның санында: олаңай кӱресче Хакасияның пастағы спорт узы Алексей Николаевич Карамашев, «Локомотив» спорт пірігізінің мариинда сыйыхтығ орыннарға турысхан, Хызылчар крайының боксча пис хати чемпионы Вячеслав Иванович Карамашев, Россияның ниик атлетикаҷа спорт узы Максим Сергеевич Карамашев паза пасхазы.
Наукада улуғ хозым иткен Карамашевтер iдӧк илееде пар: профессор, филология наукаларының докторы Виктория Алексеевна Карамашева, тархын наукаларының кандидады Наталья Николаевна Карамашева, техническай наукалар кандидады Алексей Николаевич Карамашев, юридическай наукалар кандидады Сергей Борисович Карамашев, география наукаларының кандидады Елена Васильевна Карамашева (Самрина), культурология кандидады Ангелина Арсентьевна Карамашева (Капсаргина).
Карамашевтер хый сӧӧгіне кiрчелер, род ағазы тыт полча. Пӱӱл чайғызын олар чыылысханда, Таштып аймааның администрациязы пу ӧткiн род полчатханын сизiнтір, аннаңар Ӱртӱн тойы ӱлӱкӱнде аралазарға хығырған. Ас-тамах пайрамында Карамашевтер постарын турыстығ кӧзiткеннер. Пай столны олар тайға ис-пайынаң чазааннар – ит, палых, хузух.
Шира аймааның ӱчӱн Курбижековтар турысхан. Хакас ибiҷекте аалҷыларға тахпахчы Альбина Курбижекова саблығ родынаңар чарытхан. Ол кӧзiдiге хайҷы-нымахчы полған Пётр Васильевичтiң паза позының кинделерiн сығарған. Альбина Васильевнаның хыстары, улуғларыох чiли, чайаачы чолын таллап алғаннар. Ортын хызы Наталья Котельникова М.Ю.Лермонтовтың адынаң орыс драма театрында артист полча. Очызы Анастасия Янгулова «Мӧге хай» ансамбльда хакас кӧг тирiглерiнең ойнапча паза сарнапча. Тун хызы Надежда ла чайаачы чолҷа парбин салған.
Арғын сӧӧкке кiрчеткен Курбижековтар ӧбекелерiнiң кибiрлерiн хайраллапчалар. От инезiн азырапчалар, тағлар паза суғлар ээлерiн улуғлапчалар. Мының алнында кибiрлерге тудынған чонның маллары даа чiтпеҷең.
Республиканың устағ-пастаа полған на муниципальнай пӱдiстiң хакас ибiҷеенде полған. Хайзы даа аалҷыларны турыстығ удурлаан. Пии аймаа Чаптыковтарның тӧлiнең таныстырған, Боград аймаа – Бурнаковтарның, Ағбан пилтiрi аймаа – Доможаковтарның, Харатас город – Жульминнернiң, Саяногорск – Карачаковтарның.
Аал хонии ярмарказы
Валентина Курьязова ярмаркада ӧткiн хайынчатхан. Садыға ол чистек-мискелер ағылтыр. Пiр литр тиин хадын 250 салковайға сатхан, турна азын – 300 салковайға. Кiзi хазиина им-том полчатхан чистектернi Хызылчар крайындағы тайғалардаң теертiрлер. Турна азы пӱӱл уйан сыхтыр, аннаңар ол тиин хадынаң сала аарлыға турча. Хакасияда тиин хады сыхпаан тiпче. Садығҷы ипчi тирек мискезiн пис литр кӧнекті 700 салковайға сатхан. Пiр литр тайға хузуғы 250 салковайға турған. Аны Асхыс аймаандағы Пирiкчул тайғаларында теертiрлер. Валентина Курьязова позы Таштып аймаандағы Чоғархы Сии аалдаң. Чиит тузында Ташкентсер ӱгренерге парыбысхан. Бухгалтер-экономист профессия алып, андох чуртирға халған. 35 чыл пазынаң тӧреен-ӧскен чир-суунзар айланған. Пӱӱнгi кӱнде Алтай аймаандағы Кӧк хайа аалда чуртапча, пенсиязына хоза парыстанып алар ӱчӱн садығнаң айғасча.
Асхыс аймаанаң килген Светлана Боргоякова ярмаркада пис литр кӧнек салаа мискезiн 350 салковайға сатчатхан, пiр тудым тустаан палых одын – 100 салковайға.
Ит сатчатханнарның орыннары алынҷа орныххан. Пии аймаандағы Хызыл хара суғдаң килген Тамара Тюкпиековазар пастырғабыс. Ол садығны Лидия хызынаң хада апарчатхан. Тамара Ананьевна пiр килограмм мал идiн 380 – 400 салковайға сатчатхан, таңах идiн – 380 салковайға, пiр литр айранны – 200 салковайға, чарым литр сарығ хайахты – 450 салковайға, сосха идiн – 300 салковайға.
Асхыс аймаандағы Асхыс Чоғархы аалның чуртағҷызы Инна Чистанова ярмаркаа от чейлер, хан паза iчегелер ағылтыр. Ағбан город чуртағҷылары, андар пастырып, пызырылбаан пiр килограмм ханны 200 салковайға алғаннар, хой iчегелерiн – 150 салковайға. Инна Ильинична харағат сабынаң, киик одынаң паза ирбен оттаң тимнелген 50 грамм чейлернi 50 салковайға сатхан. Харағат сабына ол Ӱгечi паза Улуғ кичiг аалларның арығларынзар чӧртiр, ирбен отты паза киик одын Казанов аалның хыриндағы Кӱгде теертiр.
Инна Ильиничнанаң хости iдӧк Асхыс Чоғархы аалдаң килген Анисья Кыржинакова, талған-айран садып, маң чохха тӱсчеткен. Пiр килограмм талған 200 салковайға турған, пiр литр айран паза аарчы iдӧк iкi чӱзер салковайға. Анисья Андреевна Камзар оолғы Асхыс суунда тутхан палыхтарны садыға сығарған. Пiр килограмм хоора 400 салковайға турған.
Ағбан пилтiрi аймаандағы КФХ пазы Юрий Хлычов аал хонии ярмарказында Гала сорт яблахты (15 литр кӧнек – 200 салковай), капустаны (пiр килограмм – 20 салковай), свёкланы паза морковьты (пiр килограмм – 20 – 25 салковай) сатхан. Ағаа Анастасия хызы полызып, чапчаң хайын чӧрчеткен. Фермер ӧзiмнi тиксi 16 га чирде одыртчаттыр. Аның чооғынаң, пӱӱл яблах чахсы сыххан, пылтыр сала уйан полтыр. Кӱскӱде чахсы ас-тамах чыып алар ӱчӱн, ол ӧзiмнерiн чайғы тооза суғлапчаттыр.
Пии аймаандағы Сос пилтiрi аалның чуртағҷызы Александра Табурчинова, ӱлӱкӱнге килген чонны азырирға тiп, хакас чонның ас-тамаан ағылған. Пiр порция ханны 200 салковайға сатхан, потхыны – 130 салковайға, пiр стакан айранны – 30 салковайға, пiр килограмм хуйғаны – 300 салковайға, чарбалығ ӱгренi – 150 салковайға. Александра Егоровнаның чооғынаң, ол Сос пилтiрiнде, кресен-фермер хониинаң айғазып, хойлар тутчаттыр.
Чонның кӧңнi Ӱлӱкӱн хыызында парчатханда, сурастырығ иртiрiп, чонның кӧңнiн пiлiбiскебiс.
Николай Бибик, политик паза Россияның халых деятельi:
– Хакас чирiнiң аарлығ чуртағҷылары, прай чӱреемнең сiрернi Ӱртӱн тойынаң алғыстапчам! Мында чуртапчатхан чон пу пайрамны чӱзерлеп чыл таныхтапча. Сiрер чир-чайаанны ис-пайы ӱчӱн алғыстап пiлчезер. Мин тоғыс хоостыра Хакасияда сыбыра поладырбын. Пеер килген сай мағаа азых чӱректiг паза чалахай кӧңнiлiг кiзiлер тоғасча. Мындағы чир-чайаан хайхатча.
Чон пай кибiр-чозахтарын чахсы хайраллапча. Хакасия мағаа iкiнҷi тӧреен чир-суум осхас. Хакас чонда Сибирьдегi пик хылых пары iле пiлдiрче. Мында сынның ӱчӱн турысчатхан чон чуртапча. Хазыр соохтарға кӧнiк парған сибиряктар постарын турыстығ тудын полчалар. Пiс кӱзiбiстi иң кирексiнiстiг ниме-нооға хоратчабыс, чуртаста ӧӧн нименi таллап пiлчебiс. Сибирьдегi чуртағҷылар хаҷан даа ӱндезерге тимделер. Олар пасха кiзiнiң сидiксiнiзiне хайығ салбин полбинчалар, хаҷан даа полызарға кӱстенчелер. Аның ӱчӱн пiс улам пик паза ынағ чон полчабыс! Чӱзерлеп чыл тапталған хатығ хылиибыс Илбек Россиябыстың чонының тании пол парғанына поғдархапчабыс! Пӱӱнгi кӱнде хазнабыс оой нимес тусха урун парған, че пiс хайдағ даа аар-чӱктi турыстығ тобырғабыс, аннаңар пу даа тусты, пасха хазналарға пазындырбин, алтап парыбызарбыс! Пiс хада – илбек кӱс! Аарлығ хакас чон, прайзын ас-тамах ӱлӱкӱнiнең алғыстапчам! Амыр-хазых чуртаңар, сӧбiреңерде прай ниме чахсы ползын!
Леонид Горбатов, Асхыс аймаандағы «Хуртуйах тас» музейнiң улуғ наука тоғынҷызы:
– Оой тус полбаза даа, ӱлӱкӱнге Москвадаң, Тува, Алтай, Бурятия республикалардаң аалҷылар килгенiне тың ӧрiнчебiс. Пу кӱннердең пасти наа Россияда чуртап пастапчабыс. Пик хуйағыбысты пірдеезі унада саап полбас. Пiстiң кӱзiбiс улам хозылча паза тыыпча. Пу чарых пайрам пicтiң чонның пик ынархазын киречiлепче.
Евдокия Топоева, Ағбан город чуртағҷызы, тынағда:
– Хакас сарыннарын истерге, пос чонының чазағлығ кип-азаан кӧрерге хынчам, аннаңар ӱлӱкӱннерге, чайаачы иирлерге сыбыра чӧрчем. Ӱртӱн тойына Елена хызымнаң хада килгем. Диана пархаҷаам сценадағы кӧзiдiгде араласхан. Ол «Айас» студиязар теелбектенерге чӧрче. Тайнанарға пирогтар алып алғабыс. Хонғаным ибде халған. Мин ағаа чапсыхха хан ал пиргем. Ибзер парзам, пызыр пирербiн. Пӱӱн кӱн чахсы салча, чарых, тасхар пас чӧрерге истiг. Пу ӱлӱкӱн тоозылбазын тiп сағынчам.
Лариса Тиникова, Ағбандағы лицейнiң хакас тiлi ӱгретчiзi:
– Пу ӱлӱкӱнде Тиниковтар аралазарларын истiп алып, оларны кӧрiп аларға килдiбiс. «Чыл кiзiзi» сыйых читiрiп, аал хониинда тоғынчатхан icтенҷiлернi алғыстадылар. Анзы кӧңнiме кiрдi. Пасха регионнардаң килiп, сценада сарнаан ырҷыларны кӧрерге чапсых полды. Хакас ибiҷектернi кӧрдiбiс. Ярмаркада палаа грушалар алып алдыбыс.
Наталья Чаптыкова, Ағбан город чуртағҷызы, кондитер:
– Ӱлӱкӱн кӧңнiме кiрдi. Кӱн чахсы тур пирдi. Пии аймаа ӱчӱн турысчатхан Чаптыковтар родына «Ах хасхы – Чаптых» танығлығ торт тимнеп пиргем. Ярмаркада унадылған нымыртты садызып алғам. Аннаң мин торт идербiн. Артыш отты таппин чӧрчем. Хайда садылчатхан полҷаң? Ам концерт кӧрчем. Иирде драма театрынзар «Азия ӱнi» фестивальға парарбын.
Саяна Татарова, Ағбан город чуртағҷызы:
– Ӱртӱн тойы – уғаа чахсы ӱлӱкӱн. Пеер кӧп кiзi килдi. Мин позым Индіркі Новгородтаңмын. Анда ӧскем. Хакасиязар, пабамның чирiнзер, айлан килгем, мында хоных тӧстеем. Хакас тiлiн ӱгренчем. «Ӱлгер» ансамбльның сарыннарын истерге хынчам.
Марығлар салтарлары
Соонаң жюридегiлер ӱлӱкӱнде иртiрiлген салтарларнаң ӱлескеннер. «Тӧлдең тӧлге» марығда род презентациязына чахсы тимненiп, пастағы орынны Шира аймаа алған, iкiнҷi орын Таштып аймаана пирiлген, ӱзiнҷi орынға Асхыс аймаа турысхан.
Iдӧк муниципальнай пӱдiстер аразында «Кӱcкӱнiң чайаачы сағыстары» марығ ирткен. Араласчылар хакас ибiҷектерiнде чир тамаанаң чапсых кӧзiдiг тимнеп салғаннар. Пу марығда пастағы орын Пии аймаана пирiлген, iкiнҷi орын – Алтай аймаана, ӱзiнҷi орын – Харатас городха.
Спорт ачығында
Пурунғыдох салылған кибір хоостыра спорт марығлары чох ӱлӱкӱннер иртпинче. Чон кӱстіглер устарынаң сынасчатханын кӧрерге хынча нооза. Пӱӱл Хакасияның физическай культура паза спорт министерствозы ачыхты «Алыптар марии» адап салған. Программада тӧрт спорт кӧрімі полған: ағас тартызары (мас-рестлинг), хапчаң тас, охчаадаң таңма атары паза арғамҷы тартызары.
Марығны иреннерге азарға ӱлӱс тӱcкен. Олар хапчаң тасты, кӧдіріп, иңнi азыра тастааннар. Кӧрілген тус – 1 минута. Пастағызын на кӱс сынааннарның аразында Фёдор Жибинов. Чиит кізі Хакасияның спорт «чылтыстарының» санына кірче. Харатастың чуртағҷызы, Россия ӱчӱн турызып, гиря кӧдірерінҷе тилекей первенстволарында тӧреміл чиңіc тутча. Прайзы спортсмен тасты пір-ікі ле тастабызар сағынған. Че анзы андағ оой полбиндыр. Салтарында Федя Жибинов ікінҷі орынға сыххан. Ол чоохтапча:
– Пу марығда кізінің иді-cӧӧгі саңай пасха тоғынчаттыр. Тасты иңнi азыра тастирға сидік, че олох туста хынығ полған. Оңдай полза, мыннаң мындар кибірліг марығларда аралазарға пӧгінчем.
85 кг читіре кӧдірімде алтын медальны Кирилл Жибинов холға кирген. Ол Фёдорның аҷазы паза тренері. Ӱзінҷі орында – Роман Райков (Алтай аймаа). 85 кг аар пасчатханнарның аразында пазох Андрей Кляузов прайзын чиңіп алған. Ол тасты иңні азыра 18 хати тастабыстыр. Ағбан пилтірінің чуртағҷызы кибірліг марығларның ӧӧн араласчызы полча тиирге чарир. 26 частығ спортсмен, хапчаң тастаң пасха, хол пазызында, ағас тартызарында позын турыстыра кӧзітче. Че пӱӱл мас-рестлингте ағаа оң полбады. Ол 22 частығ Данил Цыганковха утыр салған. Чиит кізі Харатастаң, «Степной» разрезте істенче. Алында бокснаң айғастыр. Че ӧӧні – ол 150 кг пасча. Пасхазының кӧдірімі 100 кг даа читпеен. Чемпионның таниинаң, марығлазарға ағаа сидік полбаан.
Ӱртӱн тойындағы мас-рестлингче марығ Данил Цыганковтың чидиинең нимес, хыстар араласханынаң танығлығ. Абахайлар ағас тартызарында пастағызын на кӱстерін сынадылар. Чыылысхан чон оларның ӱчӱн хайди «ағырды». Спортсменнер саны асхынах полып – 8 кізі – хыстарны кӧдірімнері хоостыра чарбиныбысханнар. Алтай аймааның чуртағҷылары Тарина Сартыкованаң Ирина Аршанова прай кӧңнілерін cалып утарға кӱстенгеннер, че сыйыхтығ орыннарға Харатастың паза Боград аймааның абахайлары сыхханнар. Маргарита Сырцова чиңіс тутхан, ікінҷі орында Елена Пяткина, ӱзінҷізі Наталья Есина полыбысхан. Прайзы гиря кӧдірерінең айғастыр. Наталья Есина 2014 чылда Россия первенствозында хола медаль холға кирген.
Пу ікі муниципалитетті махтабызарға кирек. Полған на национальнай ӱлӱкӱнде олар спортсменнер ӧмезін марығларға сығарчалар. Боградтағыларны пайрамнарға тренер Александр Шипилев ағылча, харастағыларны – Кирилл Жибинов.
Асхыс аймаа командазын сығарғанох. Муниципалитеттің ӱчӱн охчаадаң атарынаң айғасчатханнар турысханнар. Спортсменнерні марыға тренер Юрий Аёшин ағылған. Арға-мӧрійде 14 частаң улуғ, охчаадаң чахсы атып полчатхан улусха ла аралазарға чаратханнар. Ідӧк спорт тирии пости поларға кирек. Ипчілер аразында филология наукаларының кандидады, ХакНИИЯЛИ-ның ӧӧн наука тоғынҷызы Лариса Челтыгмашева чиңіс тутхан. Хайди ол таныхтаан, охчаадаң атары – аның хынызы. Ағбанда секция чохтаңар, ол тренировкаларға чӧрбинче. Че марығларда аралазарға кӱстенче. Салтарлар хомай нимес. Ідӧк охчаадаң таңма атарында ир кізілер паза хазии уйан улус узын кӧзіткен. Сыйыхтығ орыннарға Асхыс аймааның спортсменнері сыхханнар.
Арғамҷы тартарында ӧмелер араласханнар. Харатастың командазы чиңіс тутхан, боградтағылар кӱмӱс призер полыбысханнар, Алтай аймааның ӧмезі хола медальлығ ибзер айланған. Минің кӧрізімнең, прайзынаң ынағ Алтай аймаа тудынған. Олар охчаадаң таңма атарында ла аралас полбааннар.
Автор :
Татьяна Тютюбеева, Майя Кильчичакова
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде