САБЛЫҒ ПОЭТТІ ЧОН УНДУБИНЧА
25.01.2017
Хабарлар
М.Р.БАИНОВТЫҢ 80 чазына чарыдылған пайрамнығ тоғазығның араласчылары:
Ирткен неделяда Хубачарда аймах библиотеказында Россия культуразының саблығ тоғынҷызы, поэт, пістің чир-суғҷыбыс Моисей Романович Баиновтың 80 чазына чарыдылған пайрам ирткен. Пайрамға Ағбандағы аалҷылар, Алтай аймаандағы библиотека, ӱгредіг устағ-пастаа, школа, культура тоғынҷылары паза олаңай чон чыылысхан.
Пайрамны, тимнеп, иртірген Алтай аймаандағы Халыхтар палатазының кнезі, аймахтағы Улуғлар чӧбінің кнес орынӌызы Ия Борисовна Чанкова. Ағаа пастағы сӧс пирілген. Чыылысхан аалӌыларны пайрамнығ кӱннең алғыстап, чон М.Р.Баиновты Ундутпинчатханына, аны улуғлапчатханына паза чайаачы тоғыстарына хынчатханына ӧрінізінең ӱлескен.
Вера Шегай, М.Е.Кильчичаковтың хыныстаңар сарынын хакас тілінең толдырып, прайзының кӧңнін кӧдірген.
Россияның Писательлер пірігізінің кізізі, Алтай аймаандағы Улуғлар чӧбінің кнезі Геннадий Матвеевич Маерков М.Р.Баиновнаң хада ӱгренгеннеңер паза ынағласханнаңар чарых сағыстарынаң ӱлескен. Баиновха чарыдылған наука-практикалығ конференциялар паза хығырығлар аймах синінде Аршандағы ортымах школада иртіріп пастааннар. Анаң пу тоғыс республика синінде иртіріл сыхханын чахсы кирек тіп таныхтаан. Аймахтағы прай даа кибірліг наука-практикалығ конференциялар, хығырығлар паза пайрамнығ тоғазығлар Аршандағы школада иртірілчеткені ідӧк тӱзімніг тоғыс полча.
Ия Борисовна Чанкова, М.Р.Баиновтың чуртас чолынаңар искіріп, аның тілбестег тоғызынаңар чоох апарған.
Хубачардағы коррекционнай школаның чиит ӱгретчізі Алексей Олегович Торбастаев, чон алнына сығып, М.Р.Баиновтың кибелізін ӧтіг хығырып, прайзының чӱреен тибіреткен.
Хакасияның писательлер пірігізінің кнезі Альбина Васильевна Курбижекова М.Р.Баиновнаң пастағызын тоғасханнаңар чоохтаан. Чапсых тоғазығ П.В.Курбижековтың 80 чазына чарыдылған пайрамда полтыр. Ол тоғазығ соонаң Альбина Васильевна, М.Р.Баиновха чарыдып, тахпах пас салтыр. Ол тахпахты піске толдырғанда, тынмин даа хынып тыңнаабыс.
М.Р.Баинов пірсінде А.В.Курбижековадаң суртыр: «Син саблығ тайыларыңның (кӧзідімге, П.В.Курбижековтың) тахпахтарын хобыра пазып алған поларзың?» Альбина Васильевна саблығ туғаннары хазых полғанда, оларның тахпахтарын пазып аларынаңар сағынмаан даа. Аның ӱчӱн тың хомзынтыр. Анаң М.Р.Баинов аннаң позының тахпахтарын кӧзіт пирерге сурынтыр. Аның соонаң Курбижекованы писательлер пірігізіне киртірлер.
Ағаа хоза, А.В.Курбижекова Моисей Романовичтің ачых-чарых, хормачы полғанын таныхтаан. Альбина Васильевна чооғын алғыстаснаң паза сыйыхтарнаң тоосхан. Писательлер пірігізі, грант утхан хоостыра, М.Р. Баиновтың чайаачы тоғыстарын «Хумартхы кӧглерім» книгада сығарыбыстырлар. Пу книгалар Алтай аймааның библиотекаларына, школаларына улуғ сыйых полған.
Аннаң андар чоох тутхан Хакасияның чайаачылар туразының директор орынӌызы Александр Иванович Котожеков. Ол чайаачы устың тоғыстары хакас паза орыс литературазына улуғ хозым иткенін таныхтаан. Ағаа хоза, М.Р.Баиновтың ады Россия синіндегі поэзия энциклопедиязына кирілгеннеңер улуғ поғдархаснаң чоохтаан. Хакасияның чайаачылар туразы поэттің «Таң солбанында тоғазығ» поэмазын нааӌылап сығарарға пӧгін тутчатханнарын искірген. Олох туста Аршан аалның чӧбінде туристтерге литература чорығын тӧстирдеңер сағынчалар.
«Хығырығӌылар поэттің чайаачы тоғыстарында хоосталған чирлерні, мында чӧріп, танирӌыхтар. Олғаннарны ол чирлерӌе ал чӧріп, оларның пос тіліне хынызын пиктирӌік, пос чирінің илбек писательлеріне поғдархирына, чайаачы тоғыстарын хынып ӱгренеріне тӧстег поларӌых», - теен А.И.Котожеков. Чооғын ол ідӧк алғыстас сӧстерінең паза сыйыхтарнаң тоосхан.
Пайрамға наа кӧңнін хосхан Россияның Писательлер пірігізінің кізізі Сибдей Том. Ол М.Р.Баиновты «иң не танығлығ кізее» санапча. Маң тус полза, ол Моисей Романовичтеңер нинӌе дее чоохтирӌых. Сибдей Томның чооғынаң, ол поэттің чайаачызына хынчатханын, аны улуғлапчатханын, ағаа поғдархапчатханын сизінчебіс.
Сибдей Том, 2000 чыллар пасталчатханда, хайди М.Р.Баиновтаң интервью алғаннаңар чоохтаан. Сибдей Том суртыр: «Хайди Сірер ямбха килгезер?» (М.Р.Баиновтың алнында пір дее хакас поэт ямб оңдайынаң тузаланмаан). М.Р.Баинов нандырған: «Кічігдӧк Пушкиннің, Тютчевтің чайаачы тоғыстарын хығырӌаңмын. Анаң оларның хакас тіліне тілбестелген произведениелерін хығырғам. Сизінгенде, прай килісче тібессің. Анаң сағын салғам: алай пістің тіл кинек пе? Ноға піске пос тілінең рифманаң пазарға чарабас? Анаң пас кӧргем...». Андағ оңдайнаң, М.Р.Баинов поэзияда наа ниме тӧстеен пастағы хакас поэт полыбысхан.
Сибдей Том чооғын сыйыхнаңох тоосхан. Ол, М.Р.Баиновтың тахпаан толдырып, прайзын чапсытхан. Паза, ікі сарынны толдырбаанда, кӧрігӌілер аны позыдарға сағынмааннар. Іди ол піске Акунның ырын («Сарығ тууп маймаам» тахпахты) паза М.Р.Баиновтың тахпаан толдыр пирген.
Пайрамнығ тоғазығ кӧп наа сағыс тӧріткен. Ол санда, Алтай аймаанда 2017 чылны М.Р.Баиновха чарыдып, танығлығ тоғазығлар, пайрамнығ иирлер, марығлар паза Аршандағы школада республика синіндегі наука-практикалығ конференцияны февральда иртірердеңер, ағаа хоза, саблығ поэтке чарыдылған литература музейін азардаңар.
Кӧрiп аларға чарир мында:
Автор :
Валентина АЛБЫЧАКОВА, Аршандағы ортымах школаның хакас тілі паза литература ӱгретчізі
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде