ТИЛЕКЕЙГЕ САБЛАНЧАТХАН ТУВА ХАЙҶЫЛАРЫ ӦТІГ КӦГЛЕДІЛЕР
24.11.2017
Хабарлар
Ағбанда В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязында «Алаш» фольклор ӧмезінің концерті ирткен. Тилекейге сабланчатхан хайҷылар туваларның сарыннарын паза тахпахтарын толдырғаннар. Пістің кӧрігҷілер хонҷых чонның чайаачызына хынадырлар, концерт понедельникте дее ирткен полза, тува ырларын истіп аларға кӧп кізі килген.
«Алаш» ӧмені 1999 чылда Хызылдағы искусство училищезінің студенттері тӧстееннер. Ам ансамбльда ӱс хайҷы: Бады-Доржу Ондар, Аян Ширижик паза Аян-оол Сам. Чайаачы устар кӧп чидіге читкеннер. 2009 чылда «Алаш» ансамбль «Бела Флек паза Флекстоунс» ӧменең хада тимнеен альбом ӱчӱн «Грэмми» сыйыхха турысхан. Хайҷылар, алай хайди олар постарын адапчалар хоомейҷілер, гастрольларға удаа чӧредірлер. Артисттер США-да ойыннар кӧзіткеннер, ол санда саблығ «Карнеги-холл» концерт залында, тилекейдегі прай кӧгҷілер аның сценазынзар сығарға сағынчалар.
Ойын пасталыбысханда, залға толдыра ыр-сарыннар чайылған. Тува хайҷылары кӱстіг паза сіліг ӱннерінең тӧреен чирінеңер, республиканың чир-чайаанынаңар, аал хониинда істенчеткен улустаңар сарыннар толдырғаннар. «Чылғы хадарчызының ыры» пурунғыдаң хайраллал халған. Анда пайға тоғынчатхан малҷыдаңар чоох парча. Чох-чоос оол позының ӱлӱзіне хомзынча. Туваларның фольклорында ах киикті тутчатхан малҷылардаңар сарын пар полтыр. «Алаштың» артисттері «Межегейім» ырны чӱрекке теерте толдырғаннар. Кӧг пастыра суғ ахчатханын истерге чарир. Анзы тиктең нимес, Межегей суғның паза аның хыринда орныхчатхан аалның ады. Концертті Аян Ширижик апарған. Ол кӧрігҷілерге полған на сарыннаңар чоохтап турған.
Таныхтирға кирек, тува хайҷылары, пір саңай чон кӧг тиріглерінең дее паза амғы инструменттернең дее ойнап, кӧглерні уғаа килістіре сарнапчалар. Кӧзідімге, «Алаштың» хоос устағҷызы Бады-Доржу Ондар, баяннаң паза гитаранаң ойнап, хоомейні толдырча. Аның таниинаң, хайдағ даа инструмент пастыра хайлирға чарир. Саблығ устың сӧстерін «Оолғыма» ыр киречілепче. Сарында чоохталча: «Оолғым, пӱӱн мин гитаранаң ойнапчам, че пістің дошпулуур пар, син хоомейні исчезің. Олар пістің чонда хаҷан даа поларлар». Анда тува чонның паза рок-н-ролл кӧглерін пірге истерге чарир. Бады-Доржу Ондар позы сіліг сарыннар пасча. «Хара хус» ыр кӧс чӧрчеткен чонның сын арғызына, атха, чарыдылған. Аттың чорығын музыканттар дуюглар полызиинаң кӧзіткеннер. Пу кӧг тирии аттың туйғахтарынаң иділче.
Ідӧк хайҷылар туваларның тахпахтарын толдырғаннар. Хонҷых чон оларны кожамыктар адапча. Улуғ нимес кӧгліг кожамыктар кӧрігҷілернің кӧңнін кӧдіргеннер. Оларның пірсі табырах чоох-таныстардаң пӱткен. Пу кожамыкты истіп, пӱӱл ирткен «От ыры» фестивальны сағысха киргем. Крымнаң килген араласчы Халиса Аблаева, ідӧк табырах чоохтаныстардаң пӱткен ырны толдырып, кӧрігҷілерні чапсытхан.
«Алаш» ӧменің артисттерінің полғаны ла пӧзік синде хайлапча паза ойнапча. Узын кӧзідерге пӧгініп, хайҷылар постары тимнеен номерлерні толдырғаннар. Аян Ширижик, кӧг тиріглерінең тузаланмин, аймах оңдайнаң хайлап пирген, Аян-оол Сам тимір хомыснаң сіліг композиция толдырған, Бады-Доржу Ондар, тізең, баяннаң ойнап сарнаан.
Саблығ ӧменің концерті пір тыныснаң ирткен. Таланттығ артисттерге кізілер матап айа сапханнар. Чоохтирға кирек, «Алаштың» Ағбандағы ойыны «Кӧс чӧрчеткен чонның ӱні» хай паза этническай кӧглер фестивальы хоостыра иртірілген.
Пу проектті «Ағбан» продюсер кіні чуртасха кирче. Фестивальның ӧӧн пӧгіні - Сойан-Алтай чоннарының кибірліг культуразын хайраллиры. Концертті тимнеп, продюсер кіні репосттар мариин иртірген. Аның чиңісчізі Мария Шулбаева полыбысхан. Ӧткін кӧрігҷее ікі билет паза футболка читірілген. 21 - 23 ноябрьда «Алаш» ӧме Асхыс, Таштып паза Аршаннар аалларда концерт кӧзіткеннер. «Ағбан» продюсер кінінің тоғынҷызы Тимур Тюкпеевтің таниинаң, саблығ артисттер аалларҷа хынып чӧрчелер. Аалдағылар даа оларны уғаа чылығ удурлапчалар.
«Кӧс чӧрчеткен чонның ӱні» фестиваль 2018 чылда мартта алғым иртірілер. Анда Тағлығ Алтайның, Туваның, Хакасияның ӧмелері аралазары кӧріл парған. Ізенчебіс, «Алаш» ӧме, фестивальда аралазып, пістің кӧрігҷілерге хатап ӧрініс сыйлир.
Автор :
Айара ЧЕБОДАЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде