АРХЕОЛОГТАР КӰРГЕННЕРНIҢ ТАРХЫНЫН АРАЧЫЛАПЧАЛАР
24.08.2022
Хабарлар
Экспедиция тоғызы. 2022 чыл Хакасияда Археология чылы тіп чарлалған. Аны хоостыра Хакасия пазы Валентин Коновалов республикада тоғынчатхан иң улуғ экспедицияның тоғызынаң танысхан
УЧЕНАЙЛАРНЫҢ ТАНИИНАҢ, ХАКАСИЯДА 30-ча МУҢ АЗЫРА АРХЕОЛОГИЯ ХУМАРТХЫЗЫ САНАЛЧА. ОЛАРНЫ IСТЕЗЕРГЕ РЕСПУБЛИКАЗАР АЙМАХ РЕГИОННАРНЫҢ УЧЕНАЙЛАРЫ, СПЕЦИАЛИСТТЕРI ЧЫЛ САЙ ЧЫЫЛЫСЧАЛАР. ИРТКЕН ПАЗА ПУ ЧЫЛДА, ТIЗЕҢ, МОСКВАНЫҢ, САНКТ-ПЕТЕРБУРГТЫҢ, НОВОСИБИРСКТIҢ, ИВАНОВТЫҢ ПАЗА ХАКАСИЯНЫҢ УЧЕНАЙЛАРЫ АСХЫС АЙМААНДАҒЫ «ӦӦК ПИЛТІРІ-1» ОБЪЕКТТЕ IСТЕЗIГ ТОҒЫСТАРЫН АПАРЧАЛАР.
Пу орында тимiрчолҷылар Междуреченск – Тайшет чолның iкiнҷi линиязын пӱдiрерлер, аннаңар археологтарға чир алтындағы кӱргеннернi, iстезiп, хайраллап халарға кирек.
Ирткен чылда ученайлар 32 кӱргенні iстескеннер, пӱӱл – 40 азыра. Iстезігде олар сӧӧктер, iдiс-хамыс, ипчiлернiң чазанҷыхтарын, иб аразында тудынҷаң-хабынҷаң ниме-ноо тапханнар. «Ӧӧк пилтірі-1» кӱргенде табылған ниме-ноо ӧӧнiнде афанасьев, ӧкун, тагарскай, хола культураларына теелче.
Хакасия пазы Валентин Коновалов, археологтарнаң чоох алызып, оларның сурығларына нандырған, лабораторияның тоғызынаң танысхан, хайзында табылған ниме-ноо чыылча паза тирең iстезiлче. Таныхтирға кирек, экспедицияда табылған ниме-ноо прай Хакасиядағы музейлерзер пирiлче.
Асхыс чирiнзер тоғыс чорығынаң чӧргенде, Хакасия пазы Валентин Коновалов iкi аал чуртағҷыларынаң тоғазығ иртiрген – ол Пуланнығ кӧл паза Асхыс поселок.
Пуланнығ кӧлде тоғазығ 1978 чылда пӱдiрiлген клубта ирткен. Ол iкi хадыллығ, кабинеттерi кӧп паза концерт иртiрҷең залы улуғ. Че прай ниме иргiлен партыр. Аны кӧрiп, регион устағҷызы, чоннаң чоох алызып пастир алнындох, пу клубты пӱкӱлее тыхтир оңдай хайди даа табарбыс тiп молҷағ пирген. Аал кiчiг нимес, чииттер, олған-узах илееде. Аалға клуб кирек. Пу тураа чапсыра спорт залы турча, аны iдӧк нааҷылирға кирек. Тиксі тыхтағ тоғыстарына 1 миллион азыра салковай кирек полар.
Андағох кирек орындағы имнег амбулаториязынаң. Хайди таныхтаан аал чӧбi пазы Николай Чебодаев, пӱдiрiг уғаа иргi, хысхызын анда соох поладыр! Имҷее андағ оңдайларда тоғынарға сидiк.
– Пӱӱл пiс республикада 17 ФАП пӱдiрчебiс. Килчеткен чылға Пуланнығ кӧлде табырах пӱдiрiлчеткен имнег туразын пӱдiрерге пӧгін турғызарбыс. Iзенербiс, ахчанаң сидiксiнiстер полбас, – таныхтаан республика пазы.
Пуланнығ кӧлдегi кресен-фермер хонииның пазы Георгий Сарлин, пӱӱл от сыхпаанда, хысхызын малларны азыраҷаң ниме чох полар тiп искiрген. Итсе-де, пу ағырсымнығ сурығ Георгий Сарлиннi ле нимес сағыссыратча. Пӱӱл прай даа муниципалитеттердегi КФХ-лар, мал ӧскiрчеткен олаңай чуртағҷылар от тимнеп полбадылар. Садызып аларға итчетселер, пiр рулон ӱчӱн 2,5 муң азыра салковай сурчалар.
– Пiстiң кӧрiзiбiснең, Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозына от сатчатхан хоныхтарнаң чоохтазығ апарарға кирек, олар от паазын тың кӧдiрбезіннер паза, пiр ле муниципалитетке сатпин, прайзына таратсыннар, – чӧп пирген Асхыс аймаа пазы Абрек Челтыгмашев.
Чыылығда iдӧк кӧп сурығ полған, хайзылары мындағ тоғазығларда удаа сығыс килче. Ол, кӧзiдiмге, сӧп-сап реформазы, ӱгретчiлер чидiспинчеткенi, чоллар тыхтиры, ээзi чох адайларнаң харбазары паза даа пасхазы.
Хайдағ сурығларнаң айланғаннар Хакасия пазы Валентин Коноваловсар Асхыс поселоктың чуртағҷылары? Иң удаа пирiлчеткен сурығларның пiрсi ол спорт тилiзi полған. Хайди искiргеннер асхыс поселоктағылар, анда кiчiглер дее, улуғлар даа спортнаң айғазарға хынадырлар. Че спорт секцияларын иртiрерге килiстiре орын чоғыл паза тирiглер асхынах.
– Поселокта спорт залын пӱдiрер ӱчӱн пiрее программада аралазарға кирек. Пiс чахығларыңны санға аларбыс, че ол пу чағынғы чылларда чуртасха кирiлбес, неке. Пар ааллар, хайзыларында спортнаң улам улуғ сидiксiнiстер, – нандырған Валентин Коновалов.
Асхыс поселокта сӧп-сапты сығара тартарынаңар пазох кӧп сурығ полған. Мында пiлерге кирек, сӧп-сап реформазын федеральнай кiн кирген, олох андар алызығлар кирерге кирек, регионнар аны чох ит полбастар паза алыстыр полбастар.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде