МАЛЛЫҒ КІЗІ ПИК ХОНЫХТЫҒ ПОЛЧА
22.09.2017
Хабарлар
Пии аймаанда 123 фермер хонии саналча. Оларның 15-зі ле ас-тамах ӧскірерінең айғасча, пасхазы мал даа тутча, ас-тамах таа ӧскірче. Аймахта мал ӧскірері хайди тиліпче, фермерлерге паза пос хоныхтарына хайдағ хазна хабазии пирілчеткеннеңер паза пасха даа сурығларға Пии аймааның аал хонии управлениезінің ӧӧн зоотехнигі Галина Владимировна ПЕТРОВА нандырған.
- Галина Владимировна, Пии аймаандағы кресен-фермер хоныхтары ӧӧнінде хайдағ кӧстегҷе тоғынчалар?
- Аймахтағы фермерлернің кӧбізі малны, хойларны ӧскірче. Ідӧк аттар паза сосхалар тутчатхан фермерлер пар.
- Оларға хайдағ хазна хабазии пирілче?
- Малларны итке ӧскірчеткен хоныхтарның прайзы субсидия оңдайынаң хазна хабазиин алча. Сӱттіг інектерні тутчатхан фермерлерге полған на 1 литр сӱт ӱчӱн субсидия пирілче. Ідӧк тӧлге тутчаң малларны паза аал хонии техниказын аларына субсидия пирілген. Пылтыр фермерлернің ыраххы турлағларынзар чарытхы тартарынӌа программада аралазарына пис фермер сурыныснаң айланған. Пӱӱл кӱскӱде чарытхы тартылар.
Пістің аймахтың фермерлері хоныхтарын тилідеріне гранттар мариинда чыл сай араласчалар. Программа тоғынып пастааннаң, Пии аймаанда 33 фермер грант алып алған. Оларның пис фермері - сӧбіре кресен-фермер хониин тилідеріне. Хазна хабазиин алған сӧбіре фермаларының ікізі сосха ӧскірерінең айғасча, ікі ферма малны итке ӧскірче паза пір ферма сӱттіг інектер тутча. Наа ла тоғынып пастапчатхан фермерлер хойлар, иттіг, сӱттіг породалығ інектер садызарына хазна хабазиин алғаннар. Кемге-де аал хонии техниказын аларына грант пирілген. Пӱӱл Пии аймаанда наа ла тоғынып пастапчатхан тӧрт кресен-фермер хонии паза пір сӧбіре фермазы грантха турысхан.
- Пӱӱл нинңе фермердең гранттар мариинда аралазардаңар сурыныс пічии кірген?
- 2017 чылда 10 фермердең андағ сурыныс кірген. Гранттар пирерін комиссия кӧрче. Хоных тилізіне кізі нандырығлығ хайчатханы бизнес-план хоостыра кӧрінче. Марығда араласчатхан кресен-фермер хоныхтарынзар піс, управление тоғынӌылары, сыныхтағнаң пар килчебіс, олар хайдағ оңдайларда тоғынчатханын кӧрчебіс. Анаң Хакасияның аал хонии министерствозына чӧптер пирчебіс. Ирткен чылларда аал хонии тилізіне хазна хабазии 1,5 миллионӌа салковай пирілӌең. Пӱӱл сӱтке паза итке ӧскірчеткен маллар тударына гранттың сині 3 миллион салковайға теере ӧс парған.
- Пос хоныхтарына хайдағ хабазығ пирілче?
- Чиит сӧбірелерге хабазарынӌа программа хоостыра Пии аймаанда ине хойлар пирілче. Программа 2011 чылдаң аал хониин тилідер паза тоғыс чох чииттерге тоғыс пирер ӱчӱн тоғынча. Пу тусха аймахтағы 41 сӧбіре 797 хой алып алған. Сӧбірее 20-ее теере хой пирілче. Ікі чыл пазынаң сӧбіре ӧскіріп алған хурағаннарның 50 процентін айландыр пирерге кирек, ӱс чыл пазынаң - халған 50 процентін. Хойларны, тізең, постарына артыс салчалар. Пу хабазығны 35 часха читкелек аймахта чуртапчатхан сӧбірелерге алып аларға чарир. Хойлар кӱскӱде пирілчелер. Аал хонии управлениезі тоғынӌылары хойларны хыстадар от, хазаа парын сыныхтапчалар. Пӱӱл чиит сӧбірелерге 142 пас хой пирерге пӧгінчебіс.
- Хайдағ хоныхтар маңнаныстығ тоғынчалар? Пӧзік чидіглер пар ба?
- Пу чылда аймахта пір інектең ортымахти 2814 килограмм сӱт саалған. Пылтыр пу сан 2311 килограмм полған. «Агросиб» ООО-да пӱӱл пір інектең тиксі 3163 килограмм сӱт саалған. Ам пу предприятиеде суткада пір інектең 11 килограмм сӱт саалча. Пылтырғы кӧзідіглернең тиңнестірзе, пӱӱл 1,5 килограммға кӧп.
Кресен-фермер хоныхтары аразында Василиса Шкунованың хонии чахсы тиліпче. Ол хойлар ӧскірчеткен чиит фермер полча. Пӱӱл хоныхта 100 хойдаң 120 хураған алылған. Прай даа хурағаннарны чахсы ӧскіріп алғаннар. Амғы туста чииттер фермер тоғызынаң айғазарға паза аны тилідерге кӱстенчеткеннері ӧріндірче. Пістің аймахта аал хониинаң айғасчатхан сӧбірелер кӧп. Оларның санында Чоғархы Киндірлігдегі Евдоким Михайлович Тормозаковтың сӧбірезі. Ол, палаларынаң хада-пірге тоғынып, кресен-фермер хониин тилітче.
- Пӱӱл наңмырлар полып, аал хониинаң айғасчатханнар мал азиин тимнеп полбинчалар. Пу сурығны хайди пӧкчезер?
- Пылтыр мал азиин прайзы чахсы тимнеп алған. Кӧбізінің азый от халған. Ам пӱӱл ол малларны хыстадарға туза полар. Фермерлер мал азиин хай син пилетепчеткеннерін паза садыға сығарчатханнарын аал хонии управлениезі хайығда тутча. Кемге от читпинче, оларға аны хайда садызып аларынаңар чоохтапчабыс. Ас-тамах ӧскірчеткеннер хырада халған сызырны ідӧк фермерлерге садыбысчалар.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде