ЛИТЕРАТУРА СУРЫҒЛАРЫН ТИРЕҢ ІСТЕСЧЕЛЕР
12.04.2019
Хабарлар
13
Таныхтирға кирек, наука-істезігліг институт азылғаны хакас литературазына паза тиксі наука тилізіне улуғ хозым ит-кен. Институт тӧстелгеннең ала хакас фоль-клорына паза литератураа улуғ хайығ са-лылған. Фольклорда чонның ирткен тузы, аның чылларнаң чыылған хыйға сағыстары кӧзіділче нооза. Іди 50 чыл пӧлік литература паза фольклор пӧлии чіли тоғынған. 1944
- 1998 чылларда пӧлікнең мындағ учёнайлар устааннар: К.И.Интутова, А.А.Кенель, С.К. Добров, И.Ф.Спирин, Хакасияның пастағы наука докторы паза пастағы профессоры М.А.Унгвицкая, филология наукаларының кандидады, Илбек Ада чаа араласчызы П.А.Трояков, филология наукаларының кандидады, фольклорист-тюрколог, Н.Ф.Ката-новтың адынаң хазна сыйииның лауреады, Хакасия науказының саблығ деятельі В.Е. Майногашева, филология наукаларынын кандидады А.Г.Кызласова. 1994 чылдаң ала литература паза фольклор пӧлии алынңа то-ғынып пастааннар.
Іди 1999 чылдаң ала литература пӧлииннең филология наукаларының докторы, Н.Ф.Ката-новтың адынаң ХГУ-ның филология паза куль-туралар аразындағы палғалыс институдынын орыс тілі паза литература кафедразының про-фессоры А.Л.Кошелева устапча. Ол он монография, сигіс ӱгредіг пособиезінің авторы, аның хакас паза орыс литератураларының ағырсым-нығ сурығларына чарыдылған 300-че наука статьязы сых парған.
Альбина Леонтьевна Кошелева - Хакасия-ның саблығ ӱгретчізі. Учёнай «Пӧзік профес-сиональнай ӱгредігнің аарластығ тоғынңызы», «Россияның профессионалы» медальларнаң та-ныхтатхан, ағаа хоза «Наука чидіглері ӱчӱн» Н.Ф.Катановтың медальына турысхан, «За заслуги перед Хакасией» орденнең, «Піліс» тиксі Россия пірігістің таниинаң 1997 чылда сыйых-татхан. А.Л.Кошелеваа 2002 чылда США-ның биография институды «Чыл ипчізі» ат пирген. 2018 чылда, тізең, ол «Хакасия науказынын саблығ деятельі» атха турысхан.
Литература пӧлиинде ікі наука тоғынңызы істенче. Ол филология наукаларының кандидады Л.В.Челтыгмашева паза филология наукала-рының кандидады Н.С.Майнагашева.
Лариса Викторовна Челтыгмашева - ӱс монография паза тӧрт пособие авторы, аның хакас литератураңа паза фольклорха істезіглері 90 азыра наука статьязында сых парған. Ӧӧнін-де ол хакас прозаны паза национальнай фоль-клорны істес парча.
Нина Семёновна Майнагашева - ікі монография паза сигіс пособие авторы, хакас лите-ратураның ағырсымнығ сурығларын істезіп, ол
100 азыра наука тоғызын пас салған. Н.С.Май-нагашеваның хынчатхан наука сурии - ол хакас драматургия.
Таныхтирға кирек, пӧліктің полған на наука тоғынңызы улуғ тоғыс апарча. Олар гранттар-да, наука школаларында, наука чорыхтарында араласчалар. Литература пӧлии Москвадағы, Казаньдағы паза Россия регионнарындағы (Якутск, Улан-Удэ, Горно-Алтайск, Уфа) наука кіннерінең пик палғалыс тутча. Ідӧк учёнайлар наука тоғыстарын тимнепчелер, кандидат паза доктор диссертацияларына рецензия пасчалар, амғы тустағы литературоведениеде пар ағырсымнығ сурығларны пӧкчелер, Чон-нар аразындағы, тиксі Россиядағы, региондағы наука конференцияларында ӧткін араласчалар. Халғанңы чылларда литература пӧлии хакас литератураа паза тиксі Хакасия культуразы-на уғаа тузалығ тоғыс чарыхха сығарған - ол «Хакас литературазының тархыны» (2011). Ол
- учёнайларға, ӱгретчілерге, ӱгренңілерге, сту-денттерге, магистранттарға паза аспиранттарға уғаа туза книга.
Литература пӧлиинің наука-істезігліг тоғы-зының темазы - хакас литератураның пос оң-дайынаң пазылған жанры паза стильі, аның орхон паза ким хумартхы пічіктерінең пасти, амғы тусха теере тархын паза культура хоосты-ра алызығлары. Пу теманы істескені литературоведение сурығларын пӧгерге полысча: нацио-нальнай литература тексттерін хатап хығыра-ры, аның пӱдізінде национальнай оңдайлар табары паза даа пасхазы.
Альбина КОШЕЛЕВА
ХакНИИЯЛИ-ға - 75 чыл. Илбек Ада чаа тоозылар алнында, 1944 чылда, Хакасияда тілнің, литератураның паза тархынның наука-істезігліг институды тӧстелген
ХакНИИЯЛИ-ның литература пӧлиинің устағхызы Альбина КОШЕЛЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде