ЧУРТАЗЫНДА, ТОҒЫЗЫНДА РУЛЬНЫ ПИК ТУТЧА
25.10.2019
Хабарлар
27 октябрьда - Автомобилист кӱні. Таллап алған тоғызыңда 38 чыл істен парир Таштып аалның чуртағҷызы Александр Сагалаков.
МИН КІЧІГ ПОЛҒАН ТУСТА МАШИНАЛАР АСХЫНАХ ПОЛӋАҢ. ААЛЫБЫС ӦТІРЕ ПАРЧАТХАН ЧОЛӋА КӰНДЕ ПІР-ІКІ ТААРЛАҒ ТАРТ ЧӦРЧЕТКЕН АВТОМОБИЛЬ ТОЗЫН ПУРЛАДЫП ИРТЕ ХАЛЗА, АНЫ ДАА ХАЙДАҒ-ДА ХАЙХАСНАҢ КӦР ХАЛӋАҢМЫН. ІСТІМДЕ, АҒАА ОДЫРЫП, ХАЙДИ КАТАЙЛАН ПАР КИЛЕРӋІКПІН ТІП САҒЫНҶАҢМЫН. РУЛЬ КИСТІНДЕ ОДЫРЧАТХАН КІЗЕЕ ХАЙДИ АТАННАӋАҢ ПОЛҒАМ. АННАҢАР, УЛУҒ ӦС ПАРЗАМ, ХАЙДИ ДАА ШОФЕР ПОЛАРБЫН ТІП ПОЗЫМНЫ ІЗЕНДІРЧЕҢМІН.
Мин сағынғанда, аалларда мин осхас кӧп оолағас полған полар. Илеедезі чуртазында машинанаң палғалыстығ тоғыста істенерге пӧгінген.
Таштып аймаандағы Харағай паары аалда тӧреен оолағас Александр Сагалаковха чуртаста позының чолын табарға пабазы Гаврил Иванович Сагалаков чахсы кӧзідім полған. Ол «Абаза» совхозта прай чуртазын тракторда тоғынған. Чахсы істеніс ӱчӱн илееде сыйых алған. Пабазын кӧріп, палалары ідӧк кӱлӱк поларға кӧніккеннер. Улуғ ӧс парғанда, пос чолынҷа пар сыххан ползалар даа, кічігдең кӱстенҷік поларға ӱгрен парғаннар хайда даа чахсы чидіглерге читчелер. Александрның улуғ харындастары Георгий, Григорий, Геннадий пістің республикада чахсы таныс кізілер. Георгий Гаврилович Хакасияның саблығ артизі полча, Григорий Гаврилович илееде чыл Таштып аймааның спорт комитедінең устаан. Геннадий Гаврилович, Асхыста чуртап, ол туста саблығ «Тасхыл» командада, футбол ойнап, кӧп чиңіс тутхан. Туңмазы Юрий Гаврилович Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің орынҷызы полча. Сӧбіреде чалғыс хыс Любовь Гавриловна Таштыпта садығ тоғызында істенче. Мына мындағ тоғысха кӱс сӧбіреде ӧскен Александр.
Пасталығ школаны Харағай паарында тоозыбызып, ол ӱгредиин Чыланнығдағы 8 чыллығ школада узаратхан. Анда піліс алчатхан туста аразында чазағ чӧрерге, аразында интернатта чуртирға киліскен ағаа. Пу школаны тоосханда, пабазы чіли тоғынар сағыснаң Таштыптағы 27 № СПТУ-зар кірібіскен. Анда, ӱс чыл ӱгреніп, тракторист-машинист паза шофер специальнозын алған. Ӱгренізін тоосханда, Александрға 18 час тол парған. Чиит оолны армияа апарыбысханнар. Службаны ол ГДР-да ирткен. Чаа-кии войсколарынзар алғаннар хакас оолны.
Армиядаң айланып, Александр пабазынаң хада совхозта тракторист полып тоғын сыххан. Ізестіг, кӱзіне кір парған оолны милицияда тоғынарға чӧптееннер. Че Александр ӱгренген специальнозынҷа тоғынар пӧгінін алыстырбаан. Іди ол 1982 чылда машинаның рульы кистіне одырыбысхан. Пу прай чуртазына сӧӧ тартыл парыбысхан тоғызы Таштыптағы профтехучилищеде пасталған. Анаң «Абаза» совхозсар парыбысхан. Пу хоныхта прай 19 чыл істенген. Че, улуғ алызығлар полып, хаҷан-да кӱстіг совхоз изел парған. Тоғысчылар тарас парыбысханнар. Александрға андағох ӱлӱс тӱс парған.
2001 чылда аны Таштып аймааның ӱгредіг пӧлиинзер тоғынарға алғаннар. Тоғысха кӱс, опыттығ шоферға ізенген полбастар ба? Ол тустаң амға теере Александр Сагалаков ӱгредіг пӧлиинде тоғынча. Халғанҷы чылларда олғаннарны автобустығ школаа тарт чӧрче. Чағынғы ааллардағы ӱгренҷілер Таштыпсар піліс аларға килчелер. Кӱннің сай аймахтың чолларынҷа иртен иртӧк «Дети» тіп пазылған сарығ автобустар хайынысчалар. Оларның пірсінің тінін Александр Сагалаков тутча. Аның тоғызы 6.00 час иртеннең пасталча. Кӱннің сай, летчиктер чіли, имҷіде сыныхтағ иртерге кирек. Палалар тартары ойын нимес нооза. Мындағ нандырығлығ тоғыста тилем кізі сыдаспас.
Че кізі тоғыснаң на чуртабинча. Александрның пик сӧбірезі пар. Хада хонғаны Любовь Андреевна аймахтың ӧӧн библиотеказында тоғын парча. Сӧбіре тӧстеп алғаннаң 40 чылға чағын, хынызып, пілізіп чуртап парчалар олар. Ӱс хыс ӧскір салғаннар. Прайзы пӧзік ӱгредігліг. Улуғ хызы Эльвира Хакас гимназиязында істенче. Ортын хызы Эльза, Кемеровтағы имҷілер институдын тоозыбызып, Ағбанда олған имҷізі полча. Очы хызы Юлия Пыдырах аал чӧбінде специалист полып тоғынча.
Александр - амғы туста пархаларының хынчатхан ағазы. Маң туста оларнаң айғасча. Пала-пархалар иптіг, хазых чуртапчатса, паза ниме кирек кізее пу чуртаста?
Пу чылда Александр Сагалаковха тынаға парар тус чит килген. «Тимір аттар» тінін тудып, 38 чыл тоғын салған ол. Тынаға сых парзаң, паза тоғынарзың ма тіп сурғанымда, нинҷе кӱзім, хазиим читкенҷе сіренерге сағынчам теен ол. Мин аны чахсы пілчем, аннаңар пір дее ікінҷілебинчем аның нандыриинда.
Чағдапчатхан позырахта Россияда Автомобилист кӱнін таныхтирлар. Аннаңар мин Александрны паза прайзын, кем хараа-кӱнӧрте руль кистінде одырча, алғыстабызарға сағынчам. Чолларың чіке ползын, холларың рульны пик тутсын. Піліңер, сірерні иблеріңде хаҷан даа чидікпин сағыпчалар.
Автор :
Георгий КУНУЧАКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде